Jodendom, christendom en islam: overeenkomsten & verschillen

Jodendom, christendom en islam verschillen en overeenkomsten. Naast overeenkomsten, kennen jodendom, christendom en islam ook verschillen. Jodendom, christendom en islam zijn abrahamitische religies, dat is een gezamenlijke benaming voor deze drie verwante monotheïstische religies. De term 'abrahamitische religies' wijst op de figuur van Abraham, die door zowel door Joden, christenen als islamieten als aartsvader of stamvader wordt beschouwd. Jodendom, christendom en islam hebben naast overeenkomsten, ook een aantal fundamentele verschillen. De drie godsdiensten gaan uit van het geloof in één God en hebben eerbied voor heilige boeken waar Gods woord in staat. Ook gaan ze alle drie uit van een Messias. Bij christenen wordt Jezus als Messias ('Christus') gezien, in het jodendom moet de Messias nog komen en in de islam is de al-Mahdi een soort Messias, die naar de aarde zal komen en vrede en gerechtigheid zal brengen.

• De oorsprong van jodendom, christendom en islam in vogelvlucht
• Jodendom
• Stamvader Abraham
• Ismaël
• Thora
• Tenach
• Christendom
• Jezus Christus
• Drie-eenheid
• Wedergeboorte
• Bijbel
• Islam
• Mohammed
• Eerste openbaring
• Vijf zuilen van de islam
• Opvolgingsstrijd
• Jodendom en christendom overeenkomsten
• Christendom is voortgekomen uit het jodendom
• Hemel en hel
• Jodendom en christendom verschillen
• Overeenkomsten en verschillen tussen jodendom, christendom en islam
• Geloofsbelijdenis in jodendom, christendom en islam
• Jodendom: Sjema Jisrael
• Christendom: apostolische geloofsbelijdenis
• Islam: sjahada
• Jodendom, christendom en islam en de Messias
• De Mahdi en Jezus in de islam
• Elia en de Messias in het jodendom
• Jezus de Messias in het christendom

De oorsprong van jodendom, christendom en islam in vogelvlucht

Het jodendom als moedergodsdienst heeft later twee dochters gekregen: christendom en islam. Al deze godsdiensten zijn monotheïstische openbaringsgodsdiensten. De godsdiensten zijn gebaseerd op goddelijke openbaring, een religieus proces waarmee God zichzelf bekendmaakt. Monotheïsme is het geloof in het bestaan van één God.

Jodendom

Stamvader Abraham

De geschiedenis van het Joodse volk begint met een stamvader, Abraham, die afkomstig is uit Ur, de hoofdstad van het Sumerische rijk in Mesopotamië. Abraham komt op aanwijzing van God in Kanaän terecht: "Trek weg uit uw land, uw stam en uw familie, naar het land dat Ik u aan zal wijzen. Ik zal een groot volk van u maken. Ik zal u zegenen en uw naam groot maken, zodat gij een zegen zult zijn" (Genesis 12:1-2). Kanaän was een deel van het land dat door God aan Abraham en zijn nageslacht (via Izaäk en Jakob) is beloofd. Israël en de betwiste gebieden Judea en Samaria maken daar deel van uit.

Ismaël

God belooft aan Abraham en zijn vrouw Sara een zoon. Vanwege de hoge ouderdom van Sara vertrouwen ze hier niet op en zorgen ze ervoor dat Abraham een zoon verwekt bij zijn Egyptische slavin Hagar. De jongen wordt Ismaël genoemd. Later krijgt Sara alsnog een zoon: Izaäk. Er ontstaat een conflict tussen beide moeders en Hagar wordt met haar zoon de woestijn ingestuurd. De jongen dreigt van honger om te komen, God grijpt in en Hagar krijgt te horen dat haar zoon ook tot een groot volk zal worden (Genesis 16). Er volgt echter geen landbelofte, hij zal een boogschutter en woestijnbewoner zijn. Ismaël wordt gehouden voor de stamvader van de Arabieren, evenals Abraham. De broederstrijd tussen de beide zonen van Abraham duurt nog steeds en in alle hevigheid voort: het Midden-Oosten conflict.

Thora

Mozes ontvangt van God de Thora, vaak aangeduid als 'Wet', maar het betekent letterlijk 'Onderwijzing'. Met als kern de Tien Geboden. De Thora omvat zowel de geloofsleer, als ethiek en praktische leefregels. Het jodendom berust op twee fundamentele principes:

• Het geloof in de Ene en Enige God. Het jodendom heeft als kernbelijdenis Deuteronomium 6:4: "Hoor Israël, de HEERE onze God, de HEERE is één!" Het zogeheten sjema.
• De verkiezing van Israël om de drager van dit geloof te zijn. God koos Israël als Zijn uitverkoren volk.

Tenach

Het jodendom heeft als heilig boek de Tenach, welke bestaat uit de Thora (de vijf boeken van Mozes), de Nebiim (de profeten) en de chetubim (liederen, gedichten, spreuken en verhalen). Tenach is een Hebreeuws acroniem dat is gevormd uit de eerste letters van de drie onderdelen waaruit de Tenach is opgebouwd:

• T van Thora (Wet);
• N van Neviim. (Profeten);
• CH van Chetoevim (Geschriften).

Het rabbijnse jodendom kent daarnaast de mondelinge wet, dat is een andere naam die de Joden gebruiken voor de Talmoed. Het is de schriftelijke vastlegging van discussies en commentaren van belangrijke rabbijnen en andere Schriftgeleerden op de Tenach.

Christendom

Jezus Christus

Het christendom wordt wel de eerste dochter van het jodendom genoemd. Het christendom is een godsdienst die is gebaseerd op leer en leven van Jezus. Jezus werd ongeveer 4 v.Chr. geboren in Bethlehem in Het Heilige Land (nu Israël en de betwiste gebieden). Jezus is de Messias, of op zijn Grieks: Jezus is de Christus. Het Grieks christos is de vertaling van het Hebreeuwse woord mashiach. In het Nederlands is dit Messias en dat betekent 'gezalfde'. Jezus is volgens christenen de gezalfde van God (wat betekent dat hij een speciale taak van God had gekregen), die naar deze wereld kwam, de oudtestamentische wetten en profetieën vervulde, aan het kruis stierf en fysiek opstond uit de dood. Jezus Christus, wordt in de Bijbel Gods eniggeboren Zoon genoemd. Hij verrichtte vele wonderen die in de evangeliën werden geregistreerd door ooggetuigen. Jezus was zowel God als mens.

Drie-eenheid

In het christendom is de leer van de Drie-eenheid –God de Vader, God de zoon en God de Heilige Geest, elk gelijkwaardig en eeuwig, de ene ware God– erg belangrijk. Jezus Christus is de tweede persoon van de Drie-eenheid. Jezus stierf aan het kruis en stond lichamelijk op uit de dood, waarmee hij de zonden droeg van alle mensen (iedereen heeft gezondigd en verdient de dood), en in hun plaats stierf. Jezus werd vervolgens begraven en door God uit de dood opgewekt. Christenen geloven dat het bloed van Christus en zijn opstanding hen het eeuwige leven geven, als zij hem aanroepen als onze Heer en Redder. "Want er staat: 'Ieder die de naam van de Heer aanroept, zal worden gered'" (Romeinen 10:13).

Wedergeboorte

Het christendom leert verder dat zodra een persoon is 'wedergeboren' (dat is het weer tot leven wekken van de menselijke geest, die 'dood was door overtredingen en zonden' en bijgevolg van God gescheiden was), de Heilige Geest in hem of haar komt wonen en de persoon van binnenuit verandert of transformeert: "Daarom ook is iemand die één met Christus is, een nieuwe schepping. Het oude is voorbij, het nieuwe is gekomen" (2 Korintiërs 5:17). Dit betekent dat een christen een ware en levende relatie met God onderhoudt. De centrale opdracht voor iedere christen is om te houden van God en zijn naaste. Liefde voor God is dat wij zijn geboden doen.

Bijbel

De Bijbel is het gezaghebbende boek binnen het christendom. De Bijbel bestaat uit de Tenach (ook aangeduid als Oude Testament of Eerste Testament) en het Nieuwe Testament (of Tweede Testament). Het Nieuwe Testament bestaat uit 27 boeken die in de eerste eeuw na Christus zijn geschreven in het Koinè-Grieks.

Islam

Mohammed

De grondlegger van de islam is Mohammed (ca. 570-632), die in de islam als 'het zegel der profeten' wordt gezien (zie aya 40 van soera De Partijscharen van de Koran). Mohammed is de laatste en definitieve profeet na onder meer Adam, Ibrahiem (Abraham), Moesa (Mozes) en Isa (Jezus). Christenen en joden worden in de Koran als de bewaarders van de Schrift genoemd (Soera 5:44). God gaf de Schrift aan joden en christenen opdat zij aan de gehele wereld en ieder volk de ware kennis van God bekend konden maken (Soera 3:187). Zowel de Thora als het Nieuwe Testament zijn volgens Mohammed door christenen en Joden vervalst. De Joden en christenen zouden ‘tahrif’ (vervalsing of verdraaiing) hebben gepleegd (Soera 2:75, 4:46, en 5:13). Joden en christenen zouden de aan hen gegeven openbaringen niet zuiver hebben bewaard en daarom is de openbaring van de Koran aan Mohammed, bestemd voor de hele wereld. De Koran drukt zijn definitieve zegel op alle voorafgaande openbaringen, aldus de islamitische leer.

Eerste openbaring

Mohammed zag rond het jaar 570 het levenslicht. Op jonge leeftijd zou hij reeds wees geworden zijn en hij werd grootgebracht door zijn grootvader en later door een oom. Rond 610 kreeg hij zijn eerste openbaring tijdens de maand ramadan, en wel in de Nacht van de Beslissing (Lailat-ul-Qadr), de 27e en meest heilige nacht van de islamitische vastenmaand ramadan. Daarna verzamelde Mohammed bekeerlingen on zich heen. De meerderheid van de Mekkanen stond afwijzend tegenover zijn monotheïsme en in 622 trok hij met zijn volgelingen naar Medina. Aldaar werd Mohammed tevens politiek leider van de islamitische gemeenschap, de oemma.

Vijf zuilen van de islam

Na een jarenlange strijd met de Qoeraisj, een stam in Mekka waartoe ook de profeet Mohammed behoorde, gaf hun leider zich over en trok Mohammed met zijn volgelingen in het jaar 630 naar Mekka. Vele inwoners bekeerden zich vervolgens tot de islam. Mohammed verwijderde afgodsbeelden uit de Ka'ba. In de lente van 632 verrichte Mohammed zelf de hadj, de pelgrimstocht naar Mekka, een van de vijf zuilen van de islam. Dit is de verzamelterm die gebruikt wordt voor de vijf meest fundamentele religieuze verplichtingen die elke moslim heeft onder de heilige wetten van de islam. De vijf zuilen zijn de volgende:

1. De geloofsbelijdenis (sjahada)
2. De rituele gebeden (salat)
3. Het geven van aalmoezen (zakat)
4. Het vasten tijdens ramadan (siyam)
5. De pelgrimstocht naar Mekka (hadj)

Opvolgingsstrijd

In 632 stierf Mohammed. Er volgde een opvolgingsstrijd. De breuk tussen soennieten en sjiieten kent hier zijn ontstaan. De eerste vier opvolgers na de dood van Mohammed worden onder soennieten wel aangeduid als de vier rechtgeleide kaliefen. Deze rechtgeleide kaliefen voerden in de eerste jaren na de dood van Mohammed zeer gewelddadige en offensieve oorlogen tegen de Perzen, Egyptenaren en Byzantijnen. Mohammeds opvolgers verspreidden de islam via een jihad ('heilige strijd' of 'heilige oorlog') tot ver buiten Arabië.

Jodendom en christendom overeenkomsten

Christendom is voortgekomen uit het jodendom

Van de grote wereldreligies lijken het christendom en het jodendom waarschijnlijk nog het meeste op elkaar. Het christendom is voortgekomen uit het jodendom en is in feite transcultureel jodendom. Zowel het christendom als het jodendom geloven in één God die almachtig, alwetend, alomtegenwoordig, eeuwig en oneindig is. Beide religies geloven in een God die heilig en rechtvaardig is en tegelijk liefdevol, vergevingsgezind en barmhartig. Het christendom en het jodendom delen de Hebreeuwse Bijbel (ook wel Tenach genoemd en door christenen aangeduid als het Oude Testament of Eerste Testament) en beschouwen dit als het gezaghebbende Woord van God, hoewel het christendom ook het Nieuwe Testament (of Tweede Testament) heeft. Orthodoxe Joden geloven dat God aan Mozes behalve de schriftelijke ook de mondelinge Thora gaf. De mondelinge Thora heeft voor orthodoxe joden hetzelfde Goddelijk gezag als de schriftelijke.

Hemel en hel

Zowel het christendom en het jodendom geloven in het bestaan van de hemel, de eeuwige verblijfplaats van de rechtvaardigen, en de hel, de eeuwige verblijfplaats van de goddelozen. Hoewel niet alle christenen en niet alle Joden geloven in de eeuwigheid van de hel. In het jodendom wordt de hel vaak gezien als een (tijdelijke) plek van loutering. Het christendom en het jodendom hebben in principe dezelfde ethische code, tegenwoordig beter bekend als 'joods-christelijke traditie'. Zowel het jodendom als het christendom leren dat God een speciaal plan heeft voor het volk van Israël en het Joodse volk. Christenen geloven dat het volk Israël en de nieuwtestamentische gemeente ('kerk') allebei een plaats in God plan hebben met de wereldgeschiedenis.

Jodendom en christendom verschillen

Het belangrijkste verschil tussen het christendom en het jodendom is de Persoon van Jezus Christus. Het christendom leert dat Jezus Christus de vervulling is van de oudtestamentische profetieën van een komende Messias/Redder. Het jodendom gelooft niet dat Jezus de Messias is/was. Volgens het jodendom moet de Messias nog komen. Het christendom leert dat Jezus God in het vlees was (Johannes 1: 1,14; Hebreeën 1: 8). Hij zei dat hij de énige weg tot God was. Het christendom leert dat God een mens werd in de Persoon van Jezus Christus, zodat hij zijn leven kon geven als losprijs voor velen (Marcus 10:45; Matteüs 20:28). Jezus gaf zijn leven om de prijs te betalen voor onze zonden (Romeinen 5: 8; 2 Korintiërs 5:21). Het jodendom ontkent dat Jezus God was of dat een dergelijk offer noodzakelijk was. Het geloof in de komst van de Messias en de messiaanse verlossing is een fundamenteel principes van het joodse geloof, maar Jezus wordt gezien als een valse Messias of profeet. De Messias is volgens het jodendom een koninklijke redder van Israël. Jezus als mens en God tegelijk, strijdt volgens het jodendom met Deuteronomium 6:4.

Overeenkomsten en verschillen tussen jodendom, christendom en islam

Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen jodendom, christendom en islam?

Geloofsbelijdenis in jodendom, christendom en islam

Jodendom: Sjema Jisrael

Het Sjema (voluit Sjema Jisrael) kan gezien worden als de Joodse geloofsbelijdenis en is te vinden in Deuteronomium 6:4-9:

Hoor Israël, Adonai, onze God, Adonai is Eén.
En gij zult Adonai uw God liefhebben met geheel uw hart en geheel uw ziel en geheel uw vermogen.
En deze woorden, die Ik u heden gebied zullen op uw hart zijn.
En gij zult ze uw kinderen inprenten en erover spreken, wanneer u in uw huis zit en wanneer u op de weg gaat en bij uw te ruste gaan en bij uw opstaan.
En gij zult ze als een teken op uw hand binden en zij zullen tot voorhoofdstekenen tussen uw ogen zijn.
En gij zult ze op de deurposten van uw huis en op uw poorten schrijven.

Christendom: apostolische geloofsbelijdenis

De apostolische geloofsbelijdenis is een van de belangrijkste geloofsbelijdenissen uit het christendom. Deze luidt in de Nederlandse vertaling als volgt:

Ik geloof in God, de almachtige Vader,
Schepper van hemel en aarde.
En in Jezus Christus, zijn enige Zoon, onze Heer,
die ontvangen is van de heilige Geest,
geboren uit de Maagd Maria;
die geleden heeft onder Pontius Pilatus,
is gekruisigd, gestorven en begraven;
die nedergedaald is ter helle,
de derde dag verrezen uit de doden;
die opgestegen is ten hemel,
zit aan de rechterhand van God, de almachtige Vader;
vandaar zal Hij komen oordelen de levenden en de doden.
Ik geloof in de heilige Geest;
de heilige katholieke kerk,
de gemeenschap van de heiligen;
de vergeving van de zonden;
de verrijzenis van het lichaam;
en het eeuwig leven.
Amen.

Islam: sjahada

De islamitische geloofsbelijdenis staat bekend als de sjahada of shahada en luidt als volgt:

Ik geloof dat er geen Godheid is buiten Allah en dat Mohammed de Profeet van Allah is.

Jodendom, christendom en islam en de Messias

De Mahdi en Jezus in de islam

De Mahdi is de voornaamste Messiaanse figuur van de Islam. De meeste moslims wereldwijd verwachten hem, zowel onder de Soennieten als onder de Sjiieten. De term Mahdi wordt uitgelegd als 'Rechtvaardig Geleide'. Deze wordt niet specifiek in de Koran vermeld. De overtuiging van een komende Mahdi is geworteld in de Hadith. Dit zijn grote verzamelingen vastgelegde, islamitische overleveringen over het doen en laten en de uitspraken van Mohammed. Volgens de Hadith stamt de Mahdi af van de profeet Mohammed. In de eindtijd zal de Mahdi op het toneel verschijnen en Allah zal Jezus uit de schijndood opwekken en hem naar de aarde sturen om de Mahdi te assisteren. Jezus zal de Dajjal, de islamitische versie van de valse messias of als de antichrist, uit Jeruzalem verjagen. De Mahdi sluit een vredesverdrag voor een periode van zeven jaar en zal op een wit paard Jeruzalem binnenrijden. De Mahdi en de islamitische Jezus zullen daarna op aarde een nieuwe islamitische wereldorde vestigen, onder de Sharia, de Islamitische wetgeving. Vanuit Jeruzalem zal een succesrijke jihad om de wereld beginnen. Joden en christenen zullen zich tot de islam bekeren en er breekt een tijd aan van rechtvaardigheid, vrede en welvaart. De Mahdi zal bij alle mensen geliefd zijn. De Mahdi is in de islamitische eschatologie groter dan Jezus. De islamitische Jezus staat de Mahdi bij om de wereld aan de islam te onderwerpen.

Elia en de Messias in het jodendom

Het joodse geloof in een Messias dateert van voor de islam en het traditionele christendom. De Joodse Messias is een afstammeling van koning David, onder wiens leiding het volk van Israël begon te bloeien en uiteindelijk het hoogtepunt bereikte van haar macht en prestige tijdens het bewind van zijn zoon Salomo. De Joodse mensen kijken er naar uit dat de nationale grootheid wordt hersteld met de eerste komst van de Messias, een overwinnende koning.

Geboren van de gewone fysieke ouders, komt de Joodse Messias als een sterfelijk mens. Zijn komst zal naar verwachting worden voorafgegaan door de profeet Elia, zoals genoemd in het boek Maleachi (4: 5-6). Hij zal naar verwachting de komst van de Messias aankondigen door het blazen van een sjofar (ramshoorn) van het Karmelgebergte, een gebergte in het noordwesten van Israël. Tijdens de sederavond –de avond aan het begin van het Pesachfeest– staat in het midden van de tafel onder meer een gevulde beker wijn, een zogenaamde Kiddush beker, die met de Shabbatviering ook gebruikt wordt, maar in dit geval dient die als beker voor Elia en blijft onaangeroerd. De Messias wordt in het jodendom gezien als een politiek en spiritueel leider van zijn volk, en zodra hij koning is zullen de leiders van andere naties naar hem kijken voor begeleiding (Jesaja 2:4). De hele wereld zal de ene God van Israël aanbidden (Jesaja 2:11-17). De Messias zal het verstrooide Joodse volk verzamelen uit de hele wereld en hen doen laten terugkeren naar hun thuisland Israël. De tempel in Jeruzalem zal worden herbouwd, en het Sanhedrin zal opnieuw worden vastgesteld (Jesaja 1:26).

Jezus de Messias in het christendom

Binnen het christendom gelooft men dat de Messias is gekomen in de persoon van Jezus als Christus. De titel Christus komt van de Griekse vertaling van het Hebreeuwse woord Messias of Gezalfde. De Messias heeft in het christendom een menselijke en een goddelijke kant. Jezus is de Zoon van God en is zelf God, zij het op een andere wijze dan de Vader en de Heilige Geest met wie hij samen een drie-eenheid vormt. Jezus Christus is gezonden in de tijd, als de mens geworden Zoon van God om ons te verlossen. Jezus Christus was de lijdende Knecht uit Jesaja 53 die de zonde van de wereld heeft weggedragen. Hij is daarvoor op Golgotha aan het kruis gestorven en daarna begraven. Hij is echter na drie dagen opgestaan uit de doden en opgevaren naar de hemel voor de ogen van de discipelen. Nu is Jezus bij God de Vader. Vanuit de hemel regeert Hij over heel deze wereld. In de toekomst zal Hij terugkomen en dit wordt zijn wederkomst genoemd. Hij komt terug om alle dingen op aarde te herstellen en uiteindelijk alle levenden en doden te oordelen en alles weer nieuw te maken.

Noten:

1. ScienceGuide. Joods-christelijk schisma veel later dan aangenomen. 5 september 2008, http://www.scienceguide.nl/200809/joods-christelijk-schisma-veel-later-dan-aangenomen.aspx (voor de laatste keer geraadpleegd op 20-1-2016)
2. Liberaal Joodse Gemeente Gelderland. Jodendom, een schets in vogelvlucht - Joden, wie zijn dat? http://www.ljggelderland.nl/nl/jodendom-een-schets-vogelvlucht (voor de laatste keer geraadpleegd op 20-1-2016)
3. Bernard Lewis: Wat is er misgegaan? De betrekkingen tussen het Westen en het Midden-Oosten; De Arbeiderspers, Amsterdam, Antwerpen, 2002, p. 111.

Lees verder

• Geloof en gezondheid: gezondheidsvoordelen van religie
• Joods-christelijke traditie: betekenis en bestaat het wel?
• Christendom: christelijk fundament westerse beschaving
• Het christendom - de wortel van de westerse cultuur