Spel & spelontwikkeling - Wat kan 'n kind op welke leeftijd?
De spelontwikkeling van kinderen van 1 jaar tot en met 7 jaar. Spelen is erg belangrijk in de ontwikkeling van het kind. Met spel worden er diverse situaties en vaardigheden geoefend, zowel op motorisch en cognitief, als op sociaal gebied. Wat moet een kind kunnen op de peuter- kleuter- of basisschoolleeftijd? In dit artikel een overzicht van het normale (gemiddelde) verloop van de spelontwikkeling, de spelvaardigheden, tekenen of de tekenvaardigheid en de wijze van spelen van het jonge kind.
Ontwikkelingsprofiel spel
In dit artikel wordt een gedetailleerd overzicht gegeven van de spelontwikkeling van kinderen van 1 jaar tot en met 7 jaar, hetgeen een overzicht is van de gemiddelde leeftijd waarop kinderen qua spel en spelen bepaalde vaardigheden (zouden) moeten kunnen beheersen. Wel dient er uitdrukkelijk bij gezegd te worden dat er in de praktijk altijd sprake is van individuele verschillen, qua tempo van ontwikkeling, volgorde fasestappen, eigen mogelijkheden van het kind, maar ook omgevingsfactoren. De mate waarin een kind gestimuleerd wordt door de omgeving, ouders, kinderdagverblijf, creche, school etc. is een belangrijke factor. Het onderstaande overzicht geeft een idee van wat de doorsnee leeftijd is, waarop kinderen bepaalde dingen op het gebied van spel en spelen moeten kunnen beheersen, gerelateerd aan het gemiddelde oftewel een ‘normaal’ verlopende ontwikkeling. Het overzicht kan gezien worden als een leidraad bij het volgen en observeren van de ‘normale’ spelontwikkeling van kinderen.In Spelontwikkeling Kind - Signalen van Ontwikkelingsproblemen kun je lezen welke signalen er zijn om eventuele achterstand in het spelen i.c. spelontwikkeling op het spoor te komen en eventuele ontwikkelingsproblemen of ontwikkelingsstoornissen te signaleren.
Fasen Spel Spelontwikkeling - Hoe speelt een Kind op de leeftijd van 1 maand - 8 jaar?
| Leeftijd Fase Kind | Spelontwikkelingsfasen Kind - Ontwikkeling Spel en Spelen van 1 tot en met 2 jaar |
|---|---|
| 1e jaar | Niet structurerend manipuleren met blokken; duwen, gooien e.d. motorisch functionerend oefenen |
| Tekenen - Motorisch oefenen: | |
| Tot 8 maanden | Aspect van motorisch oefenen |
| Vanaf 8 maanden | Toevallige krassen, noodzakelijk om prikkel te geven voor fijne oog-hand coórdinatie |
| 2e jaar | Construerend spel, voornamelijk verkennend, experimenterend: vullen en leeggooien, op en aan elkaar passen (motorisch functioneel karakter) |
| Tekenen - De Vuistgreep: | |
| Tekent d.m.v. schouderbewegingen, waarbij de elleboog naar buiten en naar binnen gaat |
| Leeftijd Fase Kind | Spelontwikkelingsfasen Kind - Ontwikkeling Spel en Spelen van 2 tot 3 jaar |
|---|---|
| 2 - 3 jaar | Lineaire stadium: |
| Kan blokken neerzetten in rijen en stapels | |
| Het kind kan kralen rijgen | |
| Kan simpele inlegfiguren leggen | |
| Imiteert alleen datgene wat het ziet, geen dingen die het zich herinnert | |
| Spel met andere kinderen voornamelijk parallel, niet samen | |
| Patroon stadium: de blokken worden neergezet in 2-dimensionele patronen | |
| Tekenen - Het Krabbelstadium: | |
| Palmgreep ontwikkelt zich | |
| Kan verticale en cirkelvormige krassen imiteren |
| Leeftijd Fase Kind | Spelontwikkelingsfasen Kind - Ontwikkeling Spel en Spelen van 3 tot 4 jaar |
|---|---|
| 3 - 4 jaar | Kan bouwen in 3-dimensionele patronen |
| Kind kan eigen bouwwerk benoemen | |
| Heeft belangstelling voor combineren van spelmateriaal | |
| Begin van ordenen, ervaren van verschillen | |
| Imitatie begint een rol te spelen; kind bouwt zijn wereld in het imitatieve spel | |
| Kan aan eenvoudige groepsspelletjes deelnemen | |
| Functiespel gaat door in de vorm van toenemende motorische vaardigheid (rijden(d) en glijdend materiaal) | |
| Tekenen - Het Kliederstadium: | |
| Er komen primitieve vormen in het gekrabbel | |
| Pincetgreep ontwikkelt zich | |
| Maakt minder grote armbewegingen | |
| Kan een cirkel natekenen | |
| Kan los van elkaar staande lichaamsdelen benoemen |
| Leeftijd Fase Kind | Spelontwikkelingsfasen Kind - Ontwikkeling Spel en Spelen van 4 tot 5 jaar |
|---|---|
| 4 - 5 jaar | Kan alleen buiten spelen en speelt ook met andere kinderen |
| Kan zich onderwerpen aan eenvoudige spelregels | |
| Ordenen van spelmateriaal breidt zich uit | |
| Imitatiespel zet zich voort in fantasiespel, dat grotere dynamiek vertoont en waarin levenservaringen worden herbeleefd en verwerkt | |
| Duidelijke toename in het constructieve gebruik van materialen | |
| Noodzakelijke wereldvoorstelling aanwezig om met wereldspel bezig te zijn. Hierbij is hoofdzakelijk interesse voor dieren | |
| Tekenen - Fase van Vormgeving: | |
| Ontwikkeling van de voorkeurshand | |
| Tekent koppoters (kopvoeters) met steeds meer detaillering | |
| Tekent eenvoudige, maar herkenbare figuren, zoals dier, huis, boom, e.d. | |
| In gekrabbel zijn enige lettervormen herkenbaar | |
| Kan een kruis natekenen | |
| Kan tekeningen benoemen |
| Leeftijd Fase Kind | Spelontwikkelingsfasen Kind - Ontwikkeling Spel en Spelen van 5 tot 6 jaar |
|---|---|
| 5 - 6 jaar | Kind vindt ‘t leuk om bezig te zijn met knippen en plakken en aan bepaald ‘project’ te werken |
| Kan iets makkelijk afmaken, als het ermee begonnen is, ook al duurt het een paar dagen | |
| De periode van de relatief gesproken grootste concentratie (aandachtsspanne bij wereldspel min. 45’, max. 135’) | |
| Speelt veel in groepjes van 2 tot 5 kinderen; er beginnen zich vriendschappen te ontwikkelen | |
| Bouwwerken worden herkenbaar, hebben een naam en zijn geïntegreerd in het spelpatroon | |
| Constructief spel, in de zin van zelf voorwerpen maken | |
| Bij wereldspel meer interesse voor huizen, bomen | |
| Tekenen - Fase van Syncretisme: | |
| Niet bij elkaar horende elementen worden aan elkaar gekoppeld, maar de bedoeling is duidelijk | |
| Leert eigen naam ‘schrijven’ en eenvoudige 3 of 4-letterwoorden zonder kopiëren |
| Leeftijd Fase Kind | Spelontwikkelingsfasen Kind - Ontwikkeling Spel en Spelen van 6 tot 7 jaar |
|---|---|
| 6 - 7 jaar | Ideoplastische fase of schematisch symbolisme |
| Tekenen - Met know how: | |
| Kind tekent nu ‘wat het weet’ | |
| Tekent ‘vogelvluchtafbeeldingen’ van huizen | |
| Mensfiguur krijgt een lichaam (i.p.v. koppoter) |
Lees verder
© 2008 - 2024 Jvd, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Ontwikkelingsfasen: taalontwikkelingDe ontwikkelingsfasen van het jonge kind zijn een boeiend proces. Onderstaand artikel biedt een kijkje in de taalontwikk…
Ontwikkelingsfasen: morele ontwikkeling van kinderenWanneer je kinderen begeleid, voor je SPW stage of als leidster op het kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang of peute…
Persoonlijkheidsontwikkeling baby peuter kleuter schoolkindDe persoonlijkheidsontwikkeling van een kind is een proces dat in fasen verloopt. Hoe ontwikkelt een kind zich op een be…
Persoonlijkheidstypen van het EnneagramEen enneagram is een hulpmiddel die negen basis persoonlijkheidstypen van mensen en hun relaties onderling in kaart bren…
Gerelateerde artikelen
Ontwikkelingsfasen: taalontwikkelingDe ontwikkelingsfasen van het jonge kind zijn een boeiend proces. Onderstaand artikel biedt een kijkje in de taalontwikk…
Ontwikkelingsfasen: morele ontwikkeling van kinderenWanneer je kinderen begeleid, voor je SPW stage of als leidster op het kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang of peute…Het leven van het 2,5 jarige kind: relaties van de peuterEen belangrijk onderdeel van de totale ontwikkeling van het kind is de sociale ontwikkeling. De eerste relaties die kind…
Waarom spelen kinderen?Kinderen en spelen, een combinatie die niet zonder elkaar kan. Niet alleen kinderen, maar ook jonge dieren spelen. Waaro…
Persoonlijkheidsontwikkeling baby peuter kleuter schoolkindDe persoonlijkheidsontwikkeling van een kind is een proces dat in fasen verloopt. Hoe ontwikkelt een kind zich op een be…
Persoonlijkheidstypen van het EnneagramEen enneagram is een hulpmiddel die negen basis persoonlijkheidstypen van mensen en hun relaties onderling in kaart bren…Bronnen en referenties
- Inleidingsfoto: Evgen Ekb, Pixabay
- F.J. Monks & A.M.P. Knoers. Ontwikkelingspsychologie. Van Gorcum BV
- P.H. Mussen. The psychological development of the child. Prentice Hall Inc
- M.Davies, F. Alkema. VTO dat doe je zo! Vragen, twijfels, zorgen over de ontwikkeling van kinderen. Assen/Maastricht: Van Gorcum
- S. van Dijk. Gegeven colleges Ontwikkelingsproblemen. Vroegtijdige onderkenning & Hulpverlening (Eigen artikel)
Reactie
Bellemans Nina, 28-01-2012
Beste,
Ik ben 3de jaars studente kinesitherapie aan de Provinciale Hogeschool Limburg, te Hasselt. Ik moet een werk maken over de normale ontwikkeling bij kinderen ivm spelontwikkeling. Ik zoek hiervoor evidence based artikels, maar er staan auteursrechten op jullie site, dus ik kan er helaas niets vanaf halen. zouden jullie mij hiermee kunnen helpen?
Alvast bedankt,
Mvg,
Bellemans Nina
Reactie infoteur, 29-01-2012
Beste Nina,
Geef even precies aan waar het om gaat, dan kan ik kijken wat ik voor je kan doen.
Tabellen zal je dan zelf moeten opstellen / invoegen. Het mailen van tekst zal wel gaan.
Mvg
Jvd (613 artikelen)
Laatste update: 29-11-2008
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Psychologie
Bronnen en referenties: 5
Laatste update: 29-11-2008
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Psychologie
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.