Sociale Ontwikkeling - Wat kan een kind op welke leeftijd?

Sociale Ontwikkeling - Wat kan een kind op welke leeftijd? De sociale ontwikkeling van kinderen van 1 maand tot 8 jaar in een overzicht. Wat moet een kind sociaal gezien kunnen op een bepaalde leeftijd? Ieder kind door-loopt sociale ontwikkelingsfasen; echter het tempo kan per kind verschillen. Gerelateerd aan het gemiddelde, doorsnee profiel van de ‘normale’ sociale ontwikkeling wordt bekeken over welke vaardigheden een kind moet beschikken. Een overzicht met details - stap voor stap de ontwikkeling van de sociale vaardigheden per leeftijd.

Sociale Ontwikkeling - Welke vaardigheden moet ' n Kind van 1 maand tot 8 jaar hebben?

Sociaal Ontwikkelingsprofiel. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de sociale ontwikkeling van kinderen van 0 jaar tot en met 7 jaar. Dit overzicht gaat uit van de gemiddelde leeftijd waarop kinderen bepaalde sociale vaardigheden (zouden) moeten kunnen beheersen. Benadrukt moet worden dat er in werkelijkheid natuurlijk altijd sprake is van individuele verschillen, door onder meer tempoverschillen in de ontwikkeling, een andere volgorde van ontwikkelingsstappen en eigen mogelijkheden van het kind, maar ook spelen de omgevingsfactoren een zeer belangrijke rol in de ontwikkeling. Het zal o.a. afhangen van de manier waarop en mate waarin een kind gestimuleerd wordt door de omgeving (ouders, plaats in het gezin, vrienden, kinderdagverblijf, school etc).

Normale Sociale Ontwikkeling. Het onderstaande overzicht geeft dus alleen een idee van wat de doorsnee leeftijd is waarop kinderen bepaalde dingen moeten kunnen beheersen, in relatie tot de gemiddelde ‘normaal’ verlopende ontwikkeling. Het overzicht kan beschouwd worden als een soort algemene leidraad om de normale sociale ontwikkeling van een kind nader te bekijken.

Fasen Sociale Ontwikkeling - Wat beheerst een Kind op de leeftijd van 1 maand - 8 jaar?


Leeftijd Fase KindSociale Ontwikkelingsfasen van het Kind - Sociale Ontwikkeling 1 tot en met 12 maanden
1 Maand Kijkt naar een gezicht wanneer dat binnen een afstand van 30 cm van het gezicht is
Reactie op lichamelijk contact, waardoor een wisselwerking tussen moeder en kind kan ontstaan
Wordt rustig als het uit het bedje wordt gehaald
2 Maanden Eerste glimlach als antwoord op de aanwezigheid van moeder (± 6 weken)
Begint te luisteren en reageert op de stem van de moeder (verzorger)
Begin van het volgen met de ogen
Huilt op verschillende manieren
3 Maanden Volgt met de ogen het bewegende gezicht van de moeder (verzorger)
Gaat zelf vocaliseren en merkt dit geluid op, hieruit:
Ontwikkelt zich een verdere interactie tussen moeder en kind
Draait het hoofd naar het geluid toe, zoekend
Beantwoordt een glimlach van de ander
4 Maanden Vrolijk opgewonden bij ‘spelcontact’
Huilen bij verbreken van het contact
Begint gezichtsuitdrukking van de volwassene te onderscheiden en reageert erop
Onderscheidt alleen-samen zijn; reageert op plotseling verbreken van contact
5 Maanden Draait zich naar sprekenden
Is bij het huilen te kalmeren door het toe te spreken
Begint geluiden te herhalen
6 Maanden Steekt de armen uit bij de verwachting opgepakt te zullen worden
Antwoordt op de gezichtsuitdrukking van een volwassene door mimiek en geluid
Leert de betekenis van interactie en mimiek verstaan
Reageert negatief als een stuk speelgoed wordt afgepakt
7 Maanden Begin van sociale imitatie (b.v. gedag zwaaien)
Trekt actief aandacht van volwassenen
Lacht tegen zichzelf in de spiegel
8 Maanden Maakt onderscheid bekenden - vreemden
Terughoudendheid t.o.v. vreemden (soms echt angstig)
Raakt zichzelf in de spiegel aan
Treedt uit de twee-eenheid (dyade) met moeder naar buiten
Kan kiekeboe spelletje spelen
9 Maanden Gaat in op het gedrag van de volwassene voor zover het ermee vertrouwd is
Begrijpt woordje(s)
Kan iets terugvinden als het onder een doek wordt verstopt
10 - 12 Maanden Gebaren van volwassenen worden doelmatig beantwoord
Reageert op noemen van de naam
Herkent het eigen spiegelbeeld
Kan genegenheid tonen (d.m.v. kusjes)
Kan een voorwerp op verzoek afstaan

Leeftijd Fase KindSociale Ontwikkelingsfasen van het Kind - Sociale Ontwikkeling van 1 tot 1,5 jaar
1 - 1,5 jaar Imitatie van dagelijkse handelingen
Voert eenvoudige opdrachtjes uit
Begin van samenspelen (b.v. bal rollen); speelt verder naast anderen
Begin onafhankelijkheid door zelf voort te kunnen bewegen
Leert nee te zeggen; dit zou je de eerste concrete wilsuiting kunnen noemen
Begrijpt een verbod
Begin van ’schaamte’ bij stout zijn via bewustwording van goed- en afkeuring van de volwassene
De interactie met andere kinderen wordt persoonlijker: interesse in andere kinderen

Leeftijd Fase KindSociale Ontwikkelingsfasen van het Kind - Sociale Ontwikkeling van 1,5 tot 2 jaar
1,5 - 2 jaar Begin van het eigendomsbegrip
Probeert te vertellen wat het beleefd heeft
Noemt zichzelf bij de naam
Wendt zichzelf actief tot de volwassene om hulp of om iets te laten zien
Kent de weg naar huis
Kan nog niet delen met andere kinderen
Hangt erg aan moeder, is verlegen t.o.v. vreemden
Kinderen tov elkaar verdraagzamer: gedrag iets beter aangepast aan de activiteiten van 't andere kind
Wordt zich bewust van het geslachtsverschil
ca. 2 jaar Voor het eerst wordt het begrip 'ik', jij en mij gebruikt (beginnend ik-besef)

Leeftijd Fase KindSociale Ontwikkelingsfasen van het Kind - Sociale Ontwikkeling van 2 tot 2,5 jaar
2 - 2,5 jaar Toenemend ik-besef; wel worden ik en jij nog een tijdje door elkaar gebruikt
Begin van de koppigheidsfase: de eigen wil wordt ontdekt, wat gepaard gaat met bewijzen van eigen zelfstandigheid
Onevenwichtig sociaal gedrag met sterke uitersten: afhankelijkheid en zelfstandigheid
Ontdekken van zichzelf als middelpunt van eigen handelen
Pakt het speelgoed van de ander af
Kan rijmpjes, versjes en verhaaltjes onthouden

Leeftijd Fase KindSociale Ontwikkelingsfasen van het Kind - Sociale Ontwikkeling van 2,5 tot 3 jaar
2,5 - 3 jaar Beperkte echte zelfstandigheid, n.l. eigen persoon, eigen wil, eigen ideeën
Bepaalde zelfbeheersing
Wordt coöperatief, begrijpt namelijk eenvoudige motiveringen
Is erg gevoelig voor lof en kritiek
Gebruikt het begrip wij
Leert te delen en op de beurt te wachten
Betere aanpassing in groep met kinderen
Is eerder geneigd raad van vriendjes op te volgen dan van volwassenen

Leeftijd Fase KindSociale Ontwikkelingsfasen van het Kind - Sociale Ontwikkeling van 3 tot 4 jaar
3 - 4 jaar Saamhorigheidsgevoel
Kan met andere kinderen spelen, vooral veel rollenspel; met twee kinderen beter dan met meerdere
Accepteert sociale regels en eenvoudige spelregels
Weet mijn en dijn te onderscheiden
Begint zich van huis te verwijderen; kan zelfstandig teruggaan

Leeftijd Fase KindSociale Ontwikkelingsfasen van het Kind - Sociale Ontwikkeling van 4 tot 5 jaar
4 - 5 jaar Realistischer t.o.v. eigen mogelijkheden
Kritiek op volwassenen
Competitie-element doet zijn intrede; kan vaak nog slecht tegen verlies
Eerste werk- en taakrijpheid ontstaat
Samenspelen in kleine groepjes is mogelijk

Leeftijd Fase KindSociale Ontwikkelingsfasen van het Kind - Sociale Ontwikkeling van 5 tot 6 jaar
5 - 6 jaar Neemt meer afstand van de ouders, vooral van moeder
Zit met een innerlijke tweestrijd
Zet zichzelf steeds centraler; ook kritischer t.a.v. zichzelf
Belangstelling voor eigen babytijd, samen met de mogelijkheid zich in de toekomst te verplaatsen
Grotere sociale belangstelling; vriendschappen
Groot aanpassingsvermogen
Kan anderen beschermen i.p.v. alleen maar zelfhandhaving

Leeftijd Fase KindSociale Ontwikkelingsfasen van het Kind - Sociale Ontwikkeling van 6 tot 7 jaar
6 - 7 jaar Schoolrijpheid: eigen maken van traditioneel cultuurbezit
Sterke behoefte aan leeftijdgenoten
Is minder afhankelijk van moeder
Vergelijkt thuis met dat van andere kinderen
Schaamtegevoel ontwikkelt zich sterk, schaamt zich voor ontoereikende mogelijkheden, angsten en fouten
Probeert conflicten te vermijden
Kan zichzelf doelen stellen, een taak opleggen

Leeftijd Fase KindSociale Ontwikkelingsfasen van het Kind - Sociale Ontwikkeling van 7 tot 8 jaar
7 - 8 jaar Is goed in staat te luisteren en zich te concentreren
Begin van gevoel voor ethiek (goed/slecht)
Maakt zich de morele opvattingen van het gezin eigen
Gevoel voor plicht en verantwoordelijkheid


Lees verder

© 2008 - 2024 Jvd, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wat doet een sociaal raadsman?Wat doet een sociaal raadsman?Als sociaal raadsman ondersteun je cliënten op sociaal juridisch gebied. Je bent de tussenpersoon van de cliënt de (maat…
Sociale Ontwikkeling Kind - Signalen OntwikkelingsproblemenSociale Ontwikkeling Kind - Signalen OntwikkelingsproblemenDe sociale ontwikkeling kan per kind verschillen. Niet ieder kind zal zich even soepel ontwikkelen op sociaal gebied. Wa…
De sociaal-emotionele ontwikkeling van een hoogbegaafd kindDe sociaal-emotionele ontwikkeling van een hoogbegaafd kindVeel mensen denken dat hoogbegaafde kinderen vanzelf goed en snel kunnen leren, dat is iet wat ze makkelijk afgaat. Maar…
Sociale Raadslieden, wie zijn dat?Sociale Raadslieden, wie zijn dat?Voor mensen met een laag inkomen en die problemen hebben met regelgeving, belastingen of bijvoorbeeld het schrijven van…

De aankomende vergrijzingBijna elk Westers land krijgt er in de komende 30 jaar mee te maken, de vergrijzing. Maar hoe is dit nou eigenlijk gekom…
Daten met de verkeerde: de jaloerse partnerDaten met de verkeerde: de jaloerse partnerMannen (of vrouwen) die erg jaloers zijn daar kan je maar beter bij uit de buurt blijven. Extreme jaloezie uit zich mees…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Cocoparisienne, Pixabay
  • P.H. Mussen. The psychological development of the child. Prentice Hall Inc
  • F.J. Monks & A.M.P. Knoers. Ontwikkelingspsychologie. Van Gorcum BV
  • M.Davies, F. Alkema. VTO dat doe je zo! Vragen, twijfels, zorgen over de ontwikkeling van kinderen. Assen: Van Gorcum BV
  • S. van Dijk. Gegeven colleges Ontwikkelingsproblemen. Vroegtijdige onderkenning & Hulpverlening (Eigen artikel)
Reactie

Laura Boes, 03-06-2012
Hallo,
Ik vroeg mij af, welke pedagoog/wetenschapper e.d. heeft deze ontwikkelingsfases vast gesteld?

Vriendelijke groet Reactie infoteur, 04-06-2012
Beste Laura,

Zie de bronnen en referenties onder aan het artikel.

Mvg

Jvd (613 artikelen)
Laatste update: 29-11-2008
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Sociaal
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.