Ontwikkeling Zelfredzaamheid Kind - Wat op welke leeftijd?

Een kind is in eerste instantie nog niet zelfredzaam en moet met alles geholpen worden. De ontwikkeling van zelfredzaamheid is een proces, waarbij het kind steeds meer dingen zelfstandig kan doen. Wat moet een kind kunnen qua redzaamheid in een bepaalde leeftijdsfase? Welke vaardigheden moeten kinderen in principe in een bepaald ontwikkelingsstadium hebben en welke taken moeten ze dan kunnen uitvoeren? Een overzicht van de zelfredzaamheidsontwikkeling van kinderen van 1 tot en met 7 jaar.

Ontwikkeling Zelfredzaamheid - Wat moet een Kind van 1 tot 8 jaar kunnen beheersen?

Ontwikkelingsprofiel Zelfredzaamheid

Hieronder wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling betreffende de zelfredzaamheid van kinderen van 1 jaar tot en met 7 jaar. Dit overzicht gaat uit van de gemiddelde leeftijd waarop kinderen bepaalde vaardigheden (zouden) moeten kunnen beheersen om zichzelf te redden. In werkelijkheid is er uiteraard altijd sprake van individuele verschillen, door onder andere verschil qua tempo, volgorde van de ontwikkelingsstappen, de aanleg en potenties van het kind. En uiteraard drukken verschillende omgevingsfactoren een duidelijke stempel op de ontwikkeling (hoe functioneren de ouders, het gezin, brusjes, hoe is het contact met leeftijdgenootjes etc).

Normale Ontwikkeling Zelfredzaamheid

Het onderstaande overzicht geeft een globale indicatie van de doorsnee leeftijd waarop een kind over bepaalde vaardigheden zou moeten kunnen beschikken, in relatie tot de gemiddelde ‘normaal’ verlopende ontwikkeling. Met andere woorden: in welke mate is het kind zelfredzaam, gerelateerd aan de norm: het leeftijdsgemiddelde?

In Ontwikkeling Zelfredzaamheid - Signalen Ontwikkelingsproblemen kun je vinden welke signalen er zijn om eventuele achterstand in de ontwikkeling van de zelfredzaamheid, mogelijke ontwikkelingsproblemen of eventuele ontwikkelingsstoornissen bij een kind te signaleren, er serieuze aandacht aan te besteden, te observeren en -indien nodig- deskundige hulp in te schakelen.

Ontwikkeling Zelfredzaamheid - Wat kan een Kind op de leeftijd van 15 maanden - 8 jaar?

Leeftijd Fase Kind	Ontwikkelingsfasen Zelfredzaamheid Kind - Ontwikkeling van 1 tot en met 15 maanden
15 maanden	Kan kopje vasthouden, neiging het te snel om te draaien
	Grijpt lepel en doet deze op het bord, kan hem niet goed vullen, vaak vlak voor mond omgekeerd
	Kind wil graag zelf eten
	Gaat gemakkelijk naar bed
18 maanden	Kan een kopje optillen en zelf drinken, geeft lege kopje terug
	Vult de lepel, heeft moeite met in de mond stoppen, knoeit veel
	Geeft het lege bord aan moeder
	Kind huilt om moeder als zij weggaat. Valt bij troost in slaap
	‘Helpt’ met uitkleden door sokken en (losgemaakte) schoenen uit te doen
21 maanden	Kan alleen drinken en kopje weer recht neerzetten
	Gaat niet meteen slapen, maar vraagt om drinken of een plasje doen
	Is overdag vrijwel geheel zindelijk
	Houdt het glas bij het drinken in één hand

Leeftijd Fase Kind	Ontwikkelingsfasen Zelfredzaamheid Kind - Ontwikkelingsproces van 2 tot 3 jaar
2 - 3 jaar	Kan zonder veel knoeien alleen eten (met af en toe hulp)
	Speelt veel met eten en ‘treuzelt’
	Weigert nu soms ook eten
	Praat weinig aan tafel
	Vraagt om speelgoed mee naar bed, verlengt het naar bed gaan door rituelen, die strak gevolgd moet worden
	Kan een jas losknopen, maar met moeite dichtdoen
	Droogt de eigen handen af
	Kan zelf drinken halen, de kraan open en dicht doen
	Kijkt uit voor eenvoudige ongelukjes (trap etc)
	Begin van tandenpoetsen met hulp
	Is 's nachts zindelijk (kan uitlopen tot 5 jaar)

Leeftijd Fase Kind	Ontwikkelingsfasen Zelfredzaamheid Kind - Ontwikkelingsproces van 3 tot 4 jaar
3 - 4 jaar	Kind kan schenken uit een kan
	Kan echt alleen eten, zonder knoeien
	Heeft belangstelling voor tafeldekken etc
	Staat vaak op van tafel
	Is minder afhankelijk van speelgoed, knuffels bij het naar bed gaan
	Kan jas aantrekken en knopen dichtdoen
	Kan eigen handen wassen en drogen
	Kan eigen tanden poetsen
	Kan nu doelgericht bezig zijn

Leeftijd Fase Kind	Ontwikkelingsfasen Zelfredzaamheid Kind - Ontwikkelingsproces van 4 tot 5 jaar
4 - 5 jaar	Kind kan nu goed tafeldekken
	Kan praten en eten goed combineren
	Staat weinig op van tafel
	Vindt het leuk om zelf op te scheppen
	Probeert het naar bed gaan bewust uit te stellen
	Kleedt zichzelf aan, behalve veters e.d, kleren moeten wel klaargelegd worden
	Kind kan zichzelf corrigeren

Leeftijd Fase Kind	Ontwikkelingsfasen Zelfredzaamheid Kind - Ontwikkelingsproces van 5 tot 6 jaar
5 - 6 jaar	Kind eet nu snel
	Is sociaal en spraakzaam aan tafel
	Kan zelf veters e.d. vastmaken
	Begint enig idee van het verkeer te krijgen
Vanaf ca. 8 jaar	Kind is nu vertrouwd in het verkeer

Lees verder

© 2008 - 2021 Jvd, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.

Gerelateerde artikelen

Ontwikkeling Zelfredzaamheid- Signalen OntwikkelingsprobleemZelfredzaamheid en de ontwikkeling ervan, verschilt per kind. Elk kind ontwikkelt zich in een eigen tempo. Wat is de uit…

Maria Montessori - Montessori onderwijsMaria Montessori was een Italiaanse arts met een grote belangstelling voor opvoeding. Volgens haar zijn niet alleen oude…

Het observeren van kinderen op een peuterspeelzaalLees hier aller over het observeren van kinderen op een peuterspeelzaal of op een kinderdagverblijf. Waar je op dient te…

Ontwikkelingsfasen: morele ontwikkeling van kinderenWanneer je kinderen begeleid, voor je SPW stage of als leidster op het kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang of peute…

Kinderopvang: omgaan met ingrijpende gebeurtenissenAls je werkt met kinderen, dan geeft dit stukje meer inzicht in het omgaan met kinderen bij ingrijpende levensgebeurteni…

Gevolgen van geweld op de TVVeel ouders maaken zich nogal druk over wat hun kinderen kijken op de TV. En niet geheel onterecht. Hieronder staat een…

Bronnen en referenties

Inleidingsfoto: PublicDomainPictures, Pixabay
P.H. Mussen. The psychological development of the child. Prentice Hall Inc
F.J. Monks & A.M.P. Knoers. Ontwikkelingspsychologie. Van Gorcum BV
M.Davies, F. Alkema. VTO dat doe je zo! Vragen, twijfels, zorgen over de ontwikkeling van kinderen. Assen/Maastricht: Van Gorcum
Van Dijk, S. Gegeven colleges Ontwikkelingsproblemen. Orthopedagogiek & Hulpverlening (Eigen artikel)

Jvd (613 artikelen)
Laatste update: 29-11-2008
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Pedagogiek
Bronnen en referenties: 5

Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.

Schrijf mee!