Ontwikkeling Zelfredzaamheid Kind - Wat op welke leeftijd?

Een kind is in eerste instantie nog niet zelfredzaam en moet met alles geholpen worden. De ontwikkeling van zelfredzaamheid is een proces, waarbij het kind steeds meer dingen zelfstandig kan doen. Wat moet een kind kunnen qua redzaamheid in een bepaalde leeftijdsfase? Welke vaardigheden moeten kinderen in principe in een bepaald ontwikkelingsstadium hebben en welke taken moeten ze dan kunnen uitvoeren? Een overzicht van de zelfredzaamheidsontwikkeling van kinderen van 1 tot en met 7 jaar.

Ontwikkeling Zelfredzaamheid - Wat moet een Kind van 1 tot 8 jaar kunnen beheersen?

Ontwikkelingsprofiel Zelfredzaamheid
Hieronder wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling betreffende de zelfredzaamheid van kinderen van 1 jaar tot en met 7 jaar. Dit overzicht gaat uit van de gemiddelde leeftijd waarop kinderen bepaalde vaardigheden (zouden) moeten kunnen beheersen om zichzelf te redden. In werkelijkheid is er uiteraard altijd sprake van individuele verschillen, door onder andere verschil qua tempo, volgorde van de ontwikkelingsstappen, de aanleg en potenties van het kind. En uiteraard drukken verschillende omgevingsfactoren een duidelijke stempel op de ontwikkeling (hoe functioneren de ouders, het gezin, brusjes, hoe is het contact met leeftijdgenootjes etc).

Normale Ontwikkeling Zelfredzaamheid
Het onderstaande overzicht geeft een globale indicatie van de doorsnee leeftijd waarop een kind over bepaalde vaardigheden zou moeten kunnen beschikken, in relatie tot de gemiddelde ‘normaal’ verlopende ontwikkeling. Met andere woorden: in welke mate is het kind zelfredzaam, gerelateerd aan de norm: het leeftijdsgemiddelde?

In Ontwikkeling Zelfredzaamheid - Signalen Ontwikkelingsproblemen kun je vinden welke signalen er zijn om eventuele achterstand in de ontwikkeling van de zelfredzaamheid, mogelijke ontwikkelingsproblemen of eventuele ontwikkelingsstoornissen bij een kind te signaleren, er serieuze aandacht aan te besteden, te observeren en -indien nodig- deskundige hulp in te schakelen.

Ontwikkeling Zelfredzaamheid - Wat kan een Kind op de leeftijd van 15 maanden - 8 jaar?

Leeftijd Fase Kind	Ontwikkelingsfasen Zelfredzaamheid Kind - Ontwikkeling van 1 tot en met 15 maanden
15 maanden	Kan kopje vasthouden, neiging het te snel om te draaien
[/TD][TD] Grijpt lepel en doet deze op het bord, kan hem niet goed vullen, vaak vlak voor mond omgekeerd
[/TD][TD]Kind wil graag zelf eten
[/TD][TD]Gaat gemakkelijk naar bed
18 maanden	Kan een kopje optillen en zelf drinken, geeft lege kopje terug
[/TD][TD]Vult de lepel, heeft moeite met in de mond stoppen, knoeit veel
[/TD][TD]Geeft het lege bord aan moeder
[/TD][TD]Kind huilt om moeder als zij weggaat. Valt bij troost in slaap
[/TD][TD]‘Helpt’ met uitkleden door sokken en (losgemaakte) schoenen uit te doen
21 maanden	Kan alleen drinken en kopje weer recht neerzetten
[/TD][TD]Gaat niet meteen slapen, maar vraagt om drinken of een plasje doen
[/TD][TD]Is overdag vrijwel geheel zindelijk
[/TD][TD]Houdt het glas bij het drinken in één hand

Leeftijd Fase Kind	Ontwikkelingsfasen Zelfredzaamheid Kind - Ontwikkelingsproces van 2 tot 3 jaar
2 - 3 jaar	Kan zonder veel knoeien alleen eten (met af en toe hulp)
[/TD][TD]Speelt veel met eten en ‘treuzelt’
[/TD][TD]Weigert nu soms ook eten
[/TD][TD]Praat weinig aan tafel
[/TD][TD]Vraagt om speelgoed mee naar bed, verlengt het naar bed gaan door rituelen, die strak gevolgd moet worden
[/TD][TD]Kan een jas losknopen, maar met moeite dichtdoen
[/TD][TD]Droogt de eigen handen af
[/TD][TD]Kan zelf drinken halen, de kraan open en dicht doen
[/TD][TD]Kijkt uit voor eenvoudige ongelukjes (trap etc)
[/TD][TD]Begin van tandenpoetsen met hulp
[/TD][TD]Is 's nachts zindelijk (kan uitlopen tot 5 jaar)

Leeftijd Fase Kind	Ontwikkelingsfasen Zelfredzaamheid Kind - Ontwikkelingsproces van 3 tot 4 jaar
3 - 4 jaar	Kind kan schenken uit een kan
[/TD][TD]Kan echt alleen eten, zonder knoeien
[/TD][TD]Heeft belangstelling voor tafeldekken etc
[/TD][TD]Staat vaak op van tafel
[/TD][TD]Is minder afhankelijk van speelgoed, knuffels bij het naar bed gaan
[/TD][TD]Kan jas aantrekken en knopen dichtdoen
[/TD][TD]Kan eigen handen wassen en drogen
[/TD][TD]Kan eigen tanden poetsen
[/TD][TD]Kan nu doelgericht bezig zijn

Leeftijd Fase Kind	Ontwikkelingsfasen Zelfredzaamheid Kind - Ontwikkelingsproces van 4 tot 5 jaar
4 - 5 jaar	Kind kan nu goed tafeldekken
[/TD][TD]Kan praten en eten goed combineren
[/TD][TD]Staat weinig op van tafel
[/TD][TD]Vindt het leuk om zelf op te scheppen
[/TD][TD]Probeert het naar bed gaan bewust uit te stellen
[/TD][TD]Kleedt zichzelf aan, behalve veters e.d, kleren moeten wel klaargelegd worden
[/TD][TD]Kind kan zichzelf corrigeren

Leeftijd Fase Kind	Ontwikkelingsfasen Zelfredzaamheid Kind - Ontwikkelingsproces van 5 tot 6 jaar
5 - 6 jaar	Kind eet nu snel
[/TD][TD]Is sociaal en spraakzaam aan tafel
[/TD][TD]Kan zelf veters e.d. vastmaken
[/TD][TD]Begint enig idee van het verkeer te krijgen
Vanaf ca. 8 jaar	Kind is nu vertrouwd in het verkeer

Ontwikkeling Zelfredzaamheid Kind - Wat op welke leeftijd?

Ontwikkeling Zelfredzaamheid - Wat moet een Kind van 1 tot 8 jaar kunnen beheersen?

Ontwikkeling Zelfredzaamheid - Wat kan een Kind op de leeftijd van 15 maanden - 8 jaar?

Lees verder

Bronnen en referenties