Spelontwikkeling Kind - Signalen van Ontwikkelingsproblemen
De ontwikkeling van het spel van een kind kent een aantal fasen en belangrijke momenten. Hoewel ieder kind zich in zijn eigen tempo ontwikkelt, zijn er leeftijdsgrenzen aan te geven wanneer een kind zich dingen moet hebben eigengemaakt. In dit artikel worden kenmerken en vaardigheden aangegeven van kinderen van 2 tot 7 jaar om te checken of er qua spel sprake is van een afwijkend ontwikkelingsverloop, belemmeringen, een mogelijke ontwikkelingsachterstand of misschien een ontwikkelingsstoornis.
Ontwikkelingsverloop Spel Kind - Checklist Signalen Problematiek Spelontwikkeling
Hieronder worden kenmerken en vaardigheden genoemd, met erachter (een richtlijn voor) de uiterste leeftijd waarop een kind bepaald spel zou moeten kunnen beheersen; het al dan niet bij de ontwikkelingsfase hoort of leeftijdsinadequaat is. Dit overzicht is bedoeld om eventuele problemen, afwijkingen in de ontwikkeling of een mogelijke stoornis vroegtijdig te kunnen signaleren.Spelen - Spel Ontwikkelingsachterstand - Spelontwikkeling - Ontwikkelingsstoornis
Ontwikkelingsachterstand - Ontwikkelingsstoornis
Hoewel ieder kind zich in zijn eigen tempo ontwikkelt, komt er een bepaalde leeftijd waarop een kind een bepaalde taak of vaardigheid zou moeten kunnen beheersen. Dit is gerelateerd aan het ‘normale’, gemiddelde ontwikkelingsverloop van de gemiddelde (vroeg)kinderlijke ontwikkeling.Ontwikkelingsachterstand
Van een achterstand wordt gesproken indien een kind slechts weinig afwijkt van het gemiddelde.Ontwikkelingsstoornis
Van een stoornis wordt gesproken als een kind erg afwijkt van het gemiddelde, heel erg achter is of anders is dan zijn of haar leeftijdgenootjes.Ontwikkelingsoverzicht Spel Kind
Het onderstaande overzicht betreffende het verloop op het gebied van de spelontwikkeling is geschikt om te gebruiken door ouders, verzorgers, groepsleiders, huisartsen, consultatiebureaus, onderwijskrachten, schoolartsen etc. om eventuele problemen op het spoor te komen en aan de bel te trekken i.c. hulp in te roepen indien er sprake is van problematiek. Er is een onderverdeling in 5 signalen -overzichten met erbij horende kenmerken of vaardigheden-, waarbij wordt aangegeven wanneer het verschijnsel niet meer mag voorkomen. Of anders geformuleerd: indien een bepaald verschijnsel nog wel of juist niet voorkomt, dit als afwijkend beschouwd kan worden.Problemen Spelontwikkeling Signaleren
Uitdrukkelijk dient opgemerkt te worden dat het hier niet om diagnostische criteria of een oorzakelijk model gaat, maar alleen om een checklist om globaal te ‘screenen’ en kenmerken op het spoor te komen om eventuele ontwikkelingsproblemen (vroegtijdig) te signaleren.Leeftijdsadequate Ontwikkeling Spel
Voor het spel zijn de volgende signalen een teken dat de ontwikkeling van het kind niet ongestoord of op leeftijdsniveau verloopt:- Stereotiep bewegen, geen ordening
- Geen imitatie, geen alsof
- Kind gebruikt geen fantasie
- Is niet in staat om met anderen te spelen
- Onvoldoende aandacht en concentratie om spel af te maken
Deze vijf signalen worden in de onderstaande overzichten nader -met leeftijdsgrenzen- besproken.
Fasen Spel Spelontwikkeling - Wat beheerst een Kind qua spel? Leeftijdsgrenzen
| Stereotiep Bewegen - Geen Ordening | Uiterste Leeftijd |
|---|---|
| Kind is niet geïnteresseerd in voorwerpen | 2 jaar |
| Gebuikt voorwerpen niet goed, stapelt b.v. met autootjes en niet met blokken | 2,5 jaar |
| Herhaalt steeds dezelfde beweging of hetzelfde bewegingspatroon, zonder variatie aan te brengen | 2,5 jaar |
| Eigenaardige bewegingen als schommelen, met handen wapperen, met bladen van een boekje wapperen; bewegingen die niet te onderbreken zijn | 3 jaar |
| Krast zonder te kijken wat het doet op papier (‘toevallig’ tekenen) | 3 jaar |
| Kan geen twee plaatjes van dezelfde soort bij elkaar leggen (mens bij mens/dier bij dier) | 4 jaar |
| Is niet geïnteresseerd in combineren van spelmateriaal (b.v. blokken, auto’s en poppen) | 5 jaar |
| Kind ziet geen verschil tussen groot en klein | 5 jaar |
| Kan zich nog niet zelf aankleden | 6 jaar |
| Blijft steken in het platte vlak, maakt geen constructies als huizen, dorpen etc. | 6 jaar |
| Kan speelgoed niet zo groeperen dat het een natuurgetrouwe kopie van de werkelijkheid is | 7 jaar |
| Geen Imitatie - Geen Alsof | Uiterste Leeftijd |
|---|---|
| Kind imiteert geen woorden | 2 jaar |
| Doet niet na wat het ziet, aan houding of gebaar (b.v. gedag zwaaien) | 2 jaar |
| Kind kan het geluid van dieren niet nadoen | 3 jaar |
| Kind doet geen handelingen van kinderen na | 4 jaar |
| Kind kan niet met poppen spelen | 4 jaar |
| Geen rollenspel; kan geen vadertje en moedertje spelen | 4 jaar |
| Kind kan niet doen ‘alsof’ (geen ‘alsof spel’) | 5 jaar |
| Kind kan geen figuurtjes natekenen (rondje, driehoekje etc.) | 5 jaar |
| Kind kan geen zinnetjes nazeggen | 5 jaar |
| Kan niet wisselen van rol bij b.v. poppenkastspel | 6 jaar |
| Gebruikt geen Fantasie | Uiterste Leeftijd |
|---|---|
| Tekent alleen langs de rand van het papier, het papier wordt niet vol | 3 jaar |
| Kind durft niet met klei en verf te spelen | 4 jaar |
| Kind luistert niet graag naar sprookjes | 5 jaar |
| Kind wil geen verkleedkleren aan | 5 jaar |
| Kind wordt angstig van maskers | 5 jaar |
| Kan geen rol spelen die het niet kent (b.v. tovenaar of heks) | 6 jaar |
| Spelletjes moeten altijd op dezelfde manier en in dezelfde volgorde | 6 jaar |
| Kind kan geen fantasieboom of b.v. fantasievogel maken | 6 jaar |
| Kind houdt niet van avontuur | 7 jaar |
| Houdt krampachtig vast aan hoe het hoort, hoe het echt is | 7 jaar |
| Niet in staat om met Anderen te Spelen | Uiterste Leeftijd |
|---|---|
| Kind doet niet mee met groepsspel | 5 jaar |
| Kind verstoort het spel van anderen | 5 jaar |
| Kind houdt zich niet aan afspraken | 5 jaar |
| Kan niet samen met een ander kind een taak uitvoeren, krijgt ruzie of trekt zich terug | 5 jaar |
| Luister nooit als een ander kind zijn/haar verhaal in de kring vertelt | 5 jaar |
| Kind wil niet naar school | 6 jaar |
| Kind gaat in z’n eentje zwerven, soms spijbelen | 6 jaar |
| Kind heeft geen vriendjes of vriendinnetjes | 7 jaar |
| Kind verandert spelregels om te kunnen winnen | 6 jaar |
| Wordt (vrijwel) nooit door andere kinderen gekozen op verjaardagsfeestjes | 7 jaar |
| Onvoldoende Aandacht - Concentratie om Spel af te maken | Uiterste Leeftijd |
|---|---|
| Kind kan zijn/haar aandacht niet richten op het speelgoed | 3 jaar |
| Kind kan geen keuze maken waar het mee wil spelen | 4 jaar |
| Kind is met tien dingen tegelijkertijd bezig | 5 jaar |
| Kind begint overal aan, maar maakt niets af | 5 jaar |
| Hoort en ziet alles, waardoor het vergeet waar het mee bezig is | 6 jaar |
| Kind droomt tijdens zijn/haar bezigheden weg | 7 jaar |
| Kind kan niet stoppen, terwijl het wel klaar is | 7 jaar |
Lees verder
© 2008 - 2024 Jvd, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Spel & spelontwikkeling - Wat kan 'n kind op welke leeftijd?De spelontwikkeling van kinderen van 1 jaar tot en met 7 jaar. Spelen is erg belangrijk in de ontwikkeling van het kind.…
De ontwikkeling van een jong kind verloopt in fasenDe ontwikkeling van een kind verloopt fasegewijs. De ontwikkeling is een interessant proces en ontvouwt stukje bij beetj…
Verslaafd aan begeerteIn de moderne wereld hebben wij een nieuwe religie gecreëerd die massaconsumptie heet en die bevrediging belooft door he…
Gerelateerde artikelen
Spel & spelontwikkeling - Wat kan 'n kind op welke leeftijd?De spelontwikkeling van kinderen van 1 jaar tot en met 7 jaar. Spelen is erg belangrijk in de ontwikkeling van het kind.…
De ontwikkeling van een jong kind verloopt in fasenDe ontwikkeling van een kind verloopt fasegewijs. De ontwikkeling is een interessant proces en ontvouwt stukje bij beetj…De speel-o-theek, speelgoed lenen in plaats van kopenHeel veel kinderen hebben veel te veel en te duur speelgoed waar ze uiteindelijk haast niet mee spelen. Het dure speelgo…
Bewust gedrag vs. onbewust gedragGedrag is eigenlijk alles wat we doen. Alles wat we doen uit ons zelf, maar ook alles wat we doen als reactie op hetgeen…
Verslaafd aan begeerteIn de moderne wereld hebben wij een nieuwe religie gecreëerd die massaconsumptie heet en die bevrediging belooft door he…Bronnen en referenties
- Inleidingsfoto: Bugent, Pixabay
- P.H. Mussen. The psychological development of the child. Prentice Hall Inc.
- M.Davies, F. Alkema. VTO dat doe je zo! Vragen, twijfels, zorgen over de ontwikkeling van kinderen. Assen/Maastricht: Van Gorcum i.s.m. de Landelijke Commissie V.T.O.
- F.J. Monks & A.M.P. Knoers. Ontwikkelingspsychologie. Van Gorcum BV
- S. van Dijk. Gegeven colleges Ontwikkelingsproblemen. Vroegtijdige onderkenning & Hulpverlening (Eigen artikel)
Jvd (613 artikelen)
Laatste update: 29-11-2008
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Psychologie
Bronnen en referenties: 5
Laatste update: 29-11-2008
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Psychologie
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.