Persoonlijkheidstypen van het Enneagram

Een enneagram is een hulpmiddel die negen basis persoonlijkheidstypen van mensen en hun relaties onderling in kaart brengt. Hieronder worden de verschillende typen een voor een uitvoerig beschreven.

Type 1: de Hervormer

De hervormer, de leraar, de activist, de perfectionist of de moralist: Allemaal namen voor type 1 van het Enneagram. Ze beschrijven de type 1 mens, een mens met een missie. En hun missie, dat is het goede.

De Hervormer zoals we dit enneagram type zullen noemen is een persoonlijkheidstype met een sterk besef van goed en kwaad. Hij zal altijd het goede na willen streven. Door andere mensen worden zij vaak gezien als starre en ongevoelige personen terwijl ze van binnen koken van woede, hartstocht en passie.

Juist door hun sterke besef van goed en kwaad zijn ze zeer principieel, houden ze van deugdzaamheid en hebben ze altijd een "rechter op hun schouder zitten" die goed en kwaad afweegt. Hierdoor hebben ze graag al hun zaakjes op orde en zijn ze bang om fouten te maken. Ze zijn streng voor zichzelf maar zeker ook voor hun omgeving. " Zo hoort het " en "ik heb gelijk" zijn twee van de lievelings one-liners van Enen. Onverantwoordelijkheid en onverschilligheid zijn eigenschappen waar ze een ontzettende hekel aan hebben.

De grootste angst van het type 1 is, dat hij slecht en onvolmaakt is. Beroepen waarin je veel mensen vindt met een type 1 persoonlijkheid zijn, leraar, politieagent, predikant en politicus.

Gezonde Enen en stress

Als een Hervormer goed in zijn vel zit zal hij opmerkzaam zijn, realistisch, nobel en wijs. Is hij echter op zijn slechtst dan is hij, zelfingenomen, inflexibel, obsessief, contradictoir, veroordelend en bestraffend.

Waarschuwingssignalen voor een type 1 zijn:

• Innemen van starre standpunten
• Veroordelen
• Rechtvaardigen van het eigen gedrag
• Depressieve gevoelens
• Woede

Als een Een onder stress staat kan hij "veranderen" in een Vier. Omdat hij de druk van het dagelijks leven niet meer goed aan kan gaat hij dagdromen en fantaseren om te ontsnappen. Ze hebben het idee dat niemand hun begrijpt en ziet hoe hard hij altijd werkt. Hij kan nukkig, emotioneel en jaloers reageren.

Type 2: de Helper

De helper, de verzorger, de altruïst of de behager, allemaal namen voor het type 2 van het Enneagram. Dit persoonlijkstype staat bekend als zorgzaam, warm, verzorgend, betrokken en gevoelig voor de behoeften van anderen. Ze voelen zich oprecht betrokken bij de ander. Doordat ze veel kunnen geven aan de ander, zijn ze gelukkig en hebben ze het idee dat ze er mogen zijn.

Ondanks hun oprechte betrokkenheid heeft een Twee ook een dubbele agenda, ze geven liefde om liefde en macht terug te krijgen. " Ik ben onmisbaar en belangrijk voor een ander, ze hebben mijn hulp nodig". Hierdoor vergeten ze zichzelf vaak, cijferen zichzelf volledig weg en vragen niet om hulp als ze dat zelf nodig hebben. Hoewel ze een hekel hebben aan ondankbaarheid, liefde in ruil voor hun hulp is een must.

De grootste angst van het type 2 is, dat hij niet nodig is en dat hij niet bemind wordt. De meeste mensen van het persoonlijkheidstype 2 werken, misschien geen grote verrassing, in de zorgsector bijvoorbeeld in de verpleging.

Gezonde Tweeën en stress

Als een Helper goed in zijn vel zit zal hij evenwichtig, zelfkoesterend, vriendelijk en behulpzaam zijn en onvoorwaardelijk liefhebben. Is hij echter op zijn slechtst dan is hij, eisend, dwingend, manipulatief en zal hij anderen lastig vallen en het slachtoffer spelen.

Waarschuwingssignalen voor een type 2 zijn:

• Lichamelijke symptomen van emotionele problemen
• Obsessieve verliefdheid
• Manipulatie en dwang
• Zich uitleven omdat ze er menen er recht op te hebben
• Zelfbedrog

Als een Twee stress ervaart kan hij "veranderen" in een type Acht. Ze worden dan harder, agressief, ze willen het leiderschap en zijn dominant.

Type 3: de Bereiker

De bereiker, de motivator, de beste, de succesvolle of de statuszoeker: Allemaal namen voor type 3 van het enneagram. Alle namen geven de kern van het type 3 weer: "Succes".

De bereiker zal alles over hebben voor succes, ze streven er dagelijks naar om de beste te zijn, beter te zijn dan de rest. Ze willen graag uitblinken en zijn erg status- en imagobewust. De drie is ook vaak succesvol en kan anderen goed motiveren om ook succesvol te zijn. Ze hebben de grootste hekel aan mensen die er de kantjes vanaf lopen. Dit alles doen ze niet voor het eventuele geld of macht wat het succes met zich mee brengt, ze doen het omdat ze bang zijn dat ze niets zijn zonder het succes.

De grootste angst van het type 3 is, dat hij mislukt is en dat hij niets is zonder zijn successen. Is hij echter niet succesvol dan zal hij er alles aan doen om anderen te doen geloven dat hij wel succesvol is. Ze blijven volhouden dat het fantastisch goed gaat. Beroepen waarin je veel mensen vindt met een type 3 persoonlijkheid zijn: verkoper, manager, of een beroep in de reclame- of mediawereld.

Gezonde Drieën en stress

Als een Bereiker goed in zijn vel zit zal hij authentiek en doelgericht zijn, zichzelf verbeteren en worden geleid door zijn eigen ik. Is hij echter op zijn slechtst dan is hij, meedogenloos, wraakzuchtig, onprincipieel, leugenachtig en hunkert hij naar aandacht.

Waarschuwingssignalen voor een type 3 zijn:

• Burnout als gevolg van een werkverslaving
• Toenamen van leugens en bedrog
• Innerlijke leegte
• Emotionele problemen proberen te verbergen
• Opportunisme
• Woede
• Vijandigheid
• Jaloezie
• Onrealistische succesverwachtingen

Als een Drie onder stress staat kan hij "veranderen" in een Negen. Door deze verandering kunnen ze hun eindeloze jacht naar succes een halt toe roepen. Hierdoor worden ze diplomatieker en kalmer zoals een Negen type. Ook probeert hij niet meer zo op te vallen waardoor hij meer rust krijgt. Hij zal meer bezigheden krijgen waarbij hij niet echt betrokken is maar wat makkelijk en routine is zodat hij makkelijk een moeilijke periode door kan komen.

Type 4: de Romanticus

De romanticus, de individualist, de kunstenaar, het slachtoffer of de speciale, allemaal benaming voor het persoonlijkheidstype 4 van het Enneagram. Dit type gelooft anders te zijn dan anderen, speciaal te zijn.

Vieren zijn zich erg bewust van zichzelf, en zijn veel bezig met hoe ze van anderen verschillen en wat hun eigen tekortkomingen zijn. Dit kan heel positief zijn, ze zijn eerlijk tegenover henzelf en zijn ook erg nieuwsgierig naar hoe ze zelf als mens inelkaar zitten. Ze maken contact met hun donkere kant die andere typen zoals Zevens het liefst willen ontkennen. Vieren hebben vaak het idee dat er iets aan hen ontbreekt, hierdoor meten ze zichzelf in de loop van hun leven verschillende "ikken" aan. Ze zijn een tijdje erg sportief om maanden later door het leven te gaan als fervent liefhebber van klassieke muziek. Vieren zijn vaak erg gehecht aan hunkeren, ze zien niet wat ze allemaal al hebben en spelen het slachtoffer dat het allemaal niet getroffen heeft in het leven. Vieren kunnen erg dramatisch zijn zowel als ze blij zijn dan wel als ze verdriet hebben. De individualist kan erg grillig zijn en alles moet op hun manier en op hun voorwaarden. Favorieten one-liners van Vieren zijn: "Ik ben mijzelf", "Niemand begrijpt me", "Ik ben speciaal" .

De grootste angst voor dit type is, dat hij geen identiteit heeft en dat hij opgaat in de massa. Beroepen waarin je veel mensen kan vinden met een persoonlijkheidtype 4 zijn: kunstenaar, schrijver, acteur etc.

Gezonde Vieren en stress

Als een Vier goed in zijn vel zit is hij eerlijk tegenover zichzelf, creatief, sensitief en weet hij dat hij niet meer gebreken heeft dan andere mensen. Is hij echter op zijn slechtst dan is hij haatdragend, depressief, apathisch en zelfdestructief.

Waarschuwingsignalen voor een Type Vier zijn:

• Zelfbedrog
• Gevoel van vervreemding van zichzelf en anderen
• Extreme wispelturigheid
• Extreem prikkelbaar
• Woede uitbarstingen
• Langdurige depressie
• Obsessie voor de dood

Als een Vier onder stress staat kan hij "veranderen" in een Twee. Doordat een Vier individueel is gaat hij zich op een zeker moment zich druk maken over zijn relaties met andere mensen. Dan verandert hij in een Twee gaat slaat hij door in het vriendelijk en behulpzaam zijn.

Type 5: de Onderzoeker

De Onderzoeker is type nummer 5 in het enneagram, andere namen voor deze persoonlijkheid zijn: de denker, de waarnemer, de specialist of de deskundige. De onderzoeker is een persoonlijkheidstype die informatie vergaart, ze willen zo veel mogelijk weten en misschien nog wel belangrijker, ze willen het begrijpen.

Hierin schuilt ook de grote angst van de Vijf, hij is bang dat hij niet genoeg weet en minder weet en kan dan anderen. Dus blijven ze waarnemen, kennis opnemen en denken. Hun hoofd is hun vertrouwde plek waar ze ideeën en vaardigheden ontwikkelen, waarmee ze de wereld aankunnen. Hierdoor zullen ze problemen niet echt aanpakken, als er bijvoorbeeld financiële problemen zijn zullen ze zich liever verdiepen in de werking van biomassa dan de bank te bellen om de problemen aan te pakken. De Vijf is introvert, leergierig en houdt gevoelens voor zichzelf. Anderen kunnen denken dat ze ongevoelig zijn, maar het tegendeel is waar ze zijn juist heel erg gevoelig, echter ze zijn niet in staat dit te uiten.

De grootste angst van een Vijf is, dat hij nutteloos is en niet genoeg kennis heeft. Beroepen waarin je mensen kan vinden met persoonlijkheidtype 5 zijn: onderzoekers, inspecteurs, monniken, technische knutselaars en geleerden.

Gezonde Vijven en stress

Als een Vijf goed in zijn vel zit dan is hij, opmerkzaam, scherpzinnig, gefocust, diepzinnig en meelevend. Gaat het echter niet goed met de Vijf dan is hij, zelfvernietigend en excentriek, leidt hij aan slapeloosheid en heeft hij het gevoel dat zijn hoofd in brand staat van al het denken.

Waarschuwingssignalen voor een type Vijf zijn:

• Gaat zich afzonderen
• Lichamelijke verwaarlozing
• Slaapstoornissen
• Vijandig tegenover hulp
• Praten over zelfmoord
• Hallucinaties

Als een Vijf onder stress staat kan hij "veranderen" in een Zeven. Ze storten zich van de ene activiteit in de andere, maar niets is bevredigend. Ze zijn zeer rusteloos en proberen van alles om het hoofd te laten stoppen met denken en afleiding te hebben.

Type 6: de Loyalist

Het zesde type van het enneagram is de Loyalist ook wel de Twijfelaar, de Hoeder, de Getrouwe of de Ware Gelovige genoemd. Zoals de benaming van dit type al weergeeft zijn Zessen bijzonder trouw en loyaal,vooral aan familie en vrienden maar ook ideeën en tradities.

Over het algemeen zijn ze loyaler naar anderen dan naar zichzelf, de reden hiervoor is angst en onzekerheid om alleen te zijn. Ze zijn op zoek naar zekerheid en bescherming omdat ze denken dat ze het leven niet alleen aankunnen. Ze moeten oppassen dat hun loyaliteit niet overgaat in onderdanigheid. Zessen denken veel en voor elke beslissing vragen ze het liefst honderd mensen naar hun mening eer ze een beslissing nemen. Als ze eenmaal een beslissing hebben genomen verdedigen ze deze keuze ook vurig tot in lengte van dagen. Dit lijkt hen makkelijker dan weer opnieuw te moeten kiezen.

De grootste angst van de Zes is dat hij geen steun en leiding heeft en dat hij er dus alleen voor staat in dit leven. Beroepen waarin je veel mensen met een persoonlijkheidstype 6 vindt zijn: rechter, officier van justitie, advocaten, politie, detective en in het leger.

Gezonde Zessen en stress

Als Zessen goed in hun vel zitten dan zijn ze zelfstandig, moedig, betrouwbaar, toegewijd en samenwerkend. Ze zullen hun eigen innerlijke leiding ontdekken, hierdoor vinden ze de zekerheid en bescherming die ze altijd al zochten. Zijn Zessen verre van gezond, dan zijn ze paniekerig, onbetrouwbaar, paranïde en zelfvernietigend.

Waarschuwingssignalen voor een type Zes zijn:

• Angst en paniekaanvallen
• Minderwaardigheidcomplex
• Extreme achterdocht
• Hysterische aanvallen
• In "slecht gezelschap" verkeren en slechte relaties in stand houden

Als een Zes gebukt gaat onder stress dan kan hij "veranderen" in een Drie, hij gaat steeds meer en harder werken en wordt zeer imagobewust. Allemaal om er voor te zorgen dat mensen hem leuker vinden en bij hem willen zijn. Wat er toe kan leiden dat andere mensen hem niet serieus nemen. Ook kan de Zes neerbuigend gaan doen over anderen zodat zijn eigen minderwaardigheidscomlex niet opvalt.

Type 7: de Enthousiasteling

Het wonderkind, de generalist, de levensgenieter, de avonturier en de multitasker zijn allemaal benaming voor het type 7. Centraal bij dit type staat Plezier.

Zevens zouden het liefst willen dat hun hele leven uit plezier bestond, ze kunnen erg moeilijk met de schaduwkanten van het leven en pijn overweg. Ze willen plezier en zullen dat ook perse ervaren. Zevens zijn nieuwsgierig en springen het liefst van de hak op de tak in het leven als het maar leuk is. Ze zijn enthousiast, opgewekt en veelzijdig. Aan saaiheid en discipline hebben ze een hekel, dit komt voornamelijk omdat ze dan weer tijd hebben om na te denken en dan komen er natuurlijk ook minder leuke gedachten naar boven. Dus willen ze snel weer " aan het werk" . Tijdens hun bezigheden zijn ze ook erg productief ze racen als een bezetene door hun werkzaamheden heen. Soms kunnen ze overkomen als lichtzinnig en oppervlakkig.

Zevens zitten ook boordevol ideeën en vaak stroomt hun hoofd over met dingen die ze nog willen en moeten doen. Hierdoor voelen ze zich vaak onrustig. De ideeën die ze hebben laten ze vaak weer voor wat ze zijn als ze ze eenmaal uitvoeren, dingen bedenken is vaak leuker dan het uitvoeren.
Keuzes maken behoort ook niet tot hun sterke eigenschappen. Ze kunnen niet kiezen of ze nu pindakaas of jam op hun brood willen; dus doen ze maar allebei. Ook is het stellen van prioriteiten een echte uitdaging.

De grootste angst van de Zeven is dat hij gevangen zit in pijn en dat hij geen geluk kan ervaren. De Zeven vind je vaak in ongebonden beroepen of hebben veel verschillende banen.

Gezonde Zevens en stress

Een gezonde Zeven is blijmoedig, tevreden, realistisch, productief en enthousiast. Is hij echter gestresst dan verandert hij in een roekeloos, manisch-depressief en onverzadigbaar persoon.

Waarschuwingssignalen voor een type Zeven zijn:

• Extreme uitspattingen
• Verslavingen
• Impulsiviteit
• Agressie
• Infantiele reacties
• Dwangmatige euforische stemmingen
• Ongeremd uitleven
• Heftige stemmingswisselingen
• Paniekaanvallen en angstaanvallen

Als een Zeven langdurig onder stress gebukt gaat dan kan hij "veranderen" in een Een. Zevens beseffen dat ze prioriteiten moeten stellen en in plaats van vrolijk aan de slag te gaan zijn ze verbeten aan het werk. Ze gaan nog harder werken en dwingen zichzelf af te maken waaraan ze zijn begonnen. Hierdoor ervaren ze nog meer stress.

Type 8: de Leider

Het achtste type van het enneagram is de Leider, ofwel de Uitdager, de Beschermer, de Baas of de Onafhankelijke genoemd. Dit dominante type houdt van uitdagingen en verstaan de kunst om anderen te laten doen wat hij wil. Macht is belangrijk voor hem.

Achten zijn sterke persoonlijkheden en zullen er alles aan doen om dat de buitenwereld te laten geloven. Sterk zijn is belangrijk. Zijn grootste angst is dat hij gedomineerd wordt door een ander, hierdoor doet hij er alles aan om zijn zwakke kanten onder controle te houden. Achten zijn individualisten, ze kiezen er voor om onafhankelijk te zijn. KrACHT is het kern woord zowel letterlijk als figuurlijk voor de Acht. Dit belemmert ze wel in relaties met anderen, in relaties moet je je immers ook van je kwetsbare kant laten zien en dat is nu net wat een Acht niet wil omdat hij dan het gevoel heeft zijn macht aan de ander te geven.

De grootste angst voor een Acht is dat hij beheerst wordt door anderen.

Beroepen waarin veel Achten werkzaam zijn, managers, directeuren en andere leidinggevenden.

Gezonde Achten en stress

Een gezonde Acht geeft zich over aan het leven en heeft niet meer de behoefte om alle touwtjes in handen te hebben, ze zijn moedig, onafhankelijk, actiegericht, sterk en zelfverzekerd. Gaat het echter niet zo goed met de Acht dan is hij destructief, terroriserend, dictatoriaal en meedogenloos.

Waarschuwingsignalen voor een type Acht zijn:

• Paranoïde gevoelens
• Verbittering
• Sociaal isolement
• Hardvochtigheid
• Wraakgevoelens
• Crimineel gedrag
• Woede en geweld uitbarstingen
• Fysieke verwaarlozing.

Als de Acht langdurig en veel stress heeft dan "verandert" hij in een type Vijf. Ze trekken zich als het ware dan terug om moed en kracht te verzamelen. Ze denken veel en gaan informatie verzamelen in zulke perioden. De normaal zo energieke Acht is nu erg rustig en zorgt slecht voor zichzelf.

Type 9: de Bemiddelaar

Het laatste type van het enneagram is de Bemiddelaar, dit type wordt ook wel de Vredestichter, de Trooster, de Heler of de Verzoener genoemd. Dit rustige type staat aan de top van het enneagram, alle typen lijken zich in de Negen te hebben verzameld. De missie van de Een, de vrijgevigheid van de Twee, het aantrekkelijke van de Drie, de creativiteit van de Vier, het intellectuele van de Vijf, de loyaliteit van de Zes, het plezier van de Zeven en de kracht van de Acht. Dit is gelijk het nadeel van de Negen, ze denken geen eigen identiteit te hebben.

Negens houden van harmonie, ze zijn goedaardig en meegaand. Ze hebben een hekel aan coflicten en pijnlijke situaties, ze lopen er liever voor weg en trekken zich terug in hun eigen gedachten, ze ontsnappen aan de echte wereld door te fantaseren en te dromen.

De grootste angst voor een Negen is dat hij harmonie in de wereld om hen heen verliest.

Het beste beroep voor een type Negen zijn die waar ze geen initiatief hoeven te nemen en die geen stress en conflicten met zich meebrengt.

Gezonde Negens en stress

Gezonde Negens zijn kalm, onknakbaar, vredig, onzelfzuchtend en troostend. Ze bezitten innerlijke gemoedsrust en stabiliteit. Zit de Negen niet goed in zijn vel dan is hij gedesoriënteerd, nalatig en zelfverzakend, ze voelen zich niet in staat de werkelijkheid te zien zo als hij is. Ze gaan teruggetrokken leven en lijken verdoofd.

Waarschuwingsignalen voor een type Negen zijn:

• Ontkennen van ernstige persoonlijke of financiële problemen
• Verzet tegen hulp
• Afhankelijk van anderen en zich laten uitbuiten door de ander
• Depressie
• Dissociatie (verward en onverbonden voelen)
• Sterk afgenomen vitaliteit

Als een reactie op stress zal de Negen "veranderen in een type Zes. Door de overtuiging en loyaliteit van de Zes aan te nemen hebben Negens het idee dat ze grip en richting krijgen op het leven.

Tot slot

De hierboven beschreven types zijn allemaal gelijkwaardig aan elkaar, geen één type is beter of slechter dan een andere. Ook is niemand helemaal één type, een bepaald type kan in iemand karakter dominant zijn, maar in principe heeft iedereen alle 9 types in zich.