Ontwikkeling Zelfredzaamheid- Signalen Ontwikkelingsprobleem

Ontwikkeling Zelfredzaamheid- Signalen Ontwikkelingsprobleem Zelfredzaamheid en de ontwikkeling ervan, verschilt per kind. Elk kind ontwikkelt zich in een eigen tempo. Wat is de uiterste leeftijd waarop een kind over een bepaalde zelfredzaamheid zou moeten kunnen beschikken? In dit artikel worden kenmerken en vaardig-heden aangegeven van kinderen van 1,5 jaar tot 7 jaar om te checken of er sprake is van belemmeringen, een afwijkend ontwikkelingsverloop qua zelfredzaamheid, een mogelijke ontwikkelingsachterstand of wellicht een ontwikkelingsstoornis.

Zelfredzaamheid Ontwikkeling Kind - Checklist Signalen Zelfredzaamheid Problemen

Signalen Ontwikkelingsbelemmering Zelfredzaamheid. Onder zelfredzaamheid wordt het vermogen verstaan om voor jezelf te kunnen zorgen, jezelf te redden zonder hulp van anderen. Bij het jonge kind begint dit natuurlijk met kleine dingen, zoals b.v. zelf leren eten. Uiteindelijk moet dit zich ontwikkelen tot volledige zelfstandigheid. Hieronder worden kenmerken en vaardigheden genoemd, met erachter (een richtlijn voor) de uiterste leeftijd waarop een kind zelfredzaam zou moeten kunnen zijn; het betreffende gedrag al dan niet bij de ontwikkelingsfase hoort of leeftijdsinadequaat is. Dit overzicht is bedoeld om eventuele problemen, afwijkingen in de ontwikkeling of een mogelijke ontwikkelingsstoornis vroegtijdig te kunnen signaleren.

Zelfredzaamheid Ontwikkelingsachterstand - Zelfredzaamheid Ontwikkelingsstoornis

Ontwikkelingsachterstand - Ontwikkelingsstoornis. Hoewel ieder kind zich in zijn eigen tempo ontwikkelt, komt er een bepaald moment, een bepaalde leeftijd waarop een kind een bepaalde taak of vaardigheid zou moeten kunnen beheersen. Dit gerelateerd aan het ‘normale’, gemiddelde ontwikkelingsverloop van de gemiddelde (vroeg)kinderlijke ontwikkeling.

Ontwikkelingsachterstand. Van een achterstand wordt gesproken indien een kind slechts weinig afwijkt van het gemiddelde.

Ontwikkelingsstoornis. Van een stoornis wordt gesproken als een kind erg afwijkt van het gemiddelde, heel erg achter is of anders is dan zijn of haar leeftijdgenootjes.

Ontwikkelingsoverzicht Zelfredzaamheid. Het onderstaande overzicht betreffende het ontwikkelingsverloop op het gebied van zelfredzaamheid is geschikt om te gebruiken door ouders, verzorgers, groepleiders, huisartsen, consultatiebureau, onderwijskrachten, schoolartsen etc. om eventuele problemen op het spoor te komen en aan de bel te trekken i.c. hulp in te roepen indien er sprake is van problematiek. Er is een onderverdeling in 5 signalen -overzichten met de erbij horende gedragingen (kenmerken/vaardigheden)-, waarbij wordt aangegeven wanneer het gedrag niet meer mag voorkomen. Of anders geformuleerd: indien bepaald gedrag nog wel voorkomt, dit als afwijkend beschouwd kan worden.

Problemen Zelfredzaamheid Signaleren. Uitdrukkelijk dient opgemerkt te worden dat het hier niet om diagnostische criteria of een oorzakelijk model gaat, maar alleen om een checklist om globaal te ‘screenen’ en kenmerken op het spoor te komen om eventuele ontwikkelingsproblemen (vroegtijdig) te signaleren.

Leeftijdsadequate Ontwikkeling Zelfredzaamheid. Voor de zelfredzaamheid zijn de volgende signalen een teken dat de ontwikkeling van het kind niet ongestoord of op leeftijdsniveau verloopt:
  • Kind kan zichzelf niet verzorgen
  • Er is sprake van onzindelijkheid
  • Ongerichte of onduidelijke communicatie
  • Geen zelfkritiek, geen zelfcorrectie
  • Geen inzicht, ziet geen gevaar

Deze vijf signalen worden in de onderstaande overzichten nader -met leeftijdsgrenzen- besproken.

Ontwikkelingsfasen Zelfredzaamheid - Hoe zelfredzaam is een Kind?


Kind kan zichzelf niet VerzorgenUiterste Leeftijd
Kind kan nog niet zelf brood eten1,5 jaar
Kind kan nog niet zelf uit een kopje drinken2 jaar
Helpt niet mee met zijn/haar kleren uit en aan te trekken2 jaar
Moet altijd gevoerd worden, eet niet zelf met een lepel3 jaar
Kind kan zelf zijn/haar jas niet aan en uit doen4 jaar
Kan zijn/haar handen niet wassen en afdrogen4 jaar
Kind kan zelf geen tanden poetsen4 jaar
Kind kan eigen rommel niet opruimen5 jaar
Kan zich nog niet zelf aankleden6 jaar
Kind kan geen veters strikken7 jaar

Onzindelijkheid - Incontinentie Plassen - Poepen Uiterste Leeftijd
Kind plast en poept overdag nog in zijn/haar broek4 jaar
Poept op potje of wc, maar plast nog in zijn/haar broek 5 jaar
Is overdag zindelijk, maar plast ’s nachts nog in bed7 jaar

Ongerichte Onduidelijke Communicatie Uiterste Leeftijd
Kind kan niet duidelijk maken wat het wil2 jaar
Kan niet zeggen hoe het heet of waar het woont3 jaar
Begrijpt binnenshuis niet wat er van hem/haar verwacht wordt3 jaar
Begrijpt buitenshuis niet wat er van hem/haar verwacht wordt4 jaar
Aan zijn/haar verhaal in de kring is geen touw vast te knopen5 jaar
Verstoort groepsspel, omdat het niet weet of het wel of niet mee mag doen 6 jaar
Kan anderen niet uit laten spreken, praat er tussendoor over zomaar iets 7 jaar

Geen Zelfkritiek - Geen Zelfcorrectie Uiterste Leeftijd
Kind kan dingen niet afmaken4 jaar
Kind loopt weg bij opdrachten4 jaar
Kind laat anderen zijn/haar speelgoed afpakken5 jaar
Ziet niet wat het bij een werkje fout doet, kan dit dus ook niet verbeteren 5 jaar
Kind kan niet opruimen in de klas of groep5 jaar
Kan niet samen met andere kinderen een opdracht uitvoeren, speelt de baas 6 jaar
Kind gaat huilen of wordt driftig als iets hem/haar niet lukt 6 jaar
Verscheurt vaak eigen tekening of gooit bouwwerk om 6 jaar
Kan niet een werkje onderbreken en er later weer mee doorgaan6 jaar
Kind ziet wel wat het fout doet, maar wil het niet verbeteren7 jaar

Geen Inzicht - Ziet geen Gevaar Uiterste Leeftijd
Kind loopt door het spel van anderen heen5 jaar
Kind praat overal doorheen5 jaar
Kind spreekt willekeurige vreemden aan6 jaar
Gaat zwerven, zonder zich om tijd of thuis te bekommeren6 jaar
Kind kan niet om hulp vragen6 jaar
Overschat zichzelf, haalt gekke toeren uit7 jaar
Onderschat zichzelf, stelt zich te afhankelijk op7 jaar


Lees verder

© 2008 - 2024 Jvd, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Spelontwikkeling Kind - Signalen van OntwikkelingsproblemenSpelontwikkeling Kind - Signalen van OntwikkelingsproblemenDe ontwikkeling van het spel van een kind kent een aantal fasen en belangrijke momenten. Hoewel ieder kind zich in zijn…
Opstandig en tegendraads gedrag, een stoornis?Opstandig en tegendraads gedrag, een stoornis?Gedragsproblemen, die niet te verhelpen zijn, worden een stoornis genoemd. Een stoornis is in aanleg aanwezig, een mens…
Het observeren van kinderen op een peuterspeelzaalHet observeren van kinderen op een peuterspeelzaalLees hier aller over het observeren van kinderen op een peuterspeelzaal of op een kinderdagverblijf. Waar je op dient te…
Tiener alleen op vakantieTiener alleen op vakantieOp een gegeven moment stelt je tiener de vraag of hij of zij alleen of met zijn of haar vrienden op vakantie mag. Wat do…

Begeleidingsbehoeften bij peuters, ontwikkeling stimulerenBegeleidingsbehoeften bij peuters, ontwikkeling stimulerenEen peuter heeft natuurlijk begeleidingsbehoeften. Leidsters op een peuterspeelzaal zijn deskundig genoeg, om tegemoet t…
Ontwikkeling kind stimuleren: tastOntwikkeling kind stimuleren: tastKinderen zijn ontzettend nieuwsgierig en raken het liefst alles aan! Dat dit niet altijd geoorloofd is omdat sommige voo…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Bugent, Pixabay
  • P.H. Mussen. The psychological development of the child. Prentice Hall Inc.
  • M.Davies, F. Alkema. VTO dat doe je zo! Vragen, twijfels, zorgen over de ontwikkeling van kinderen. Assen/Maastricht: Van Gorcum i.s.m. de Landelijke Commissie V.T.O.
  • F.J. Monks & A.M.P. Knoers. Ontwikkelingspsychologie. Van Gorcum BV
  • S. van Dijk. Gegeven colleges Ontwikkelingsproblemen. Vroegtijdige onderkenning & Hulpverlening (Eigen artikel)
Jvd (613 artikelen)
Laatste update: 29-11-2008
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Pedagogiek
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.