Ontwikkeling Zelfredzaamheid- Signalen Ontwikkelingsprobleem
Zelfredzaamheid en de ontwikkeling ervan, verschilt per kind. Elk kind ontwikkelt zich in een eigen tempo. Wat is de uiterste leeftijd waarop een kind over een bepaalde zelfredzaamheid zou moeten kunnen beschikken? In dit artikel worden kenmerken en vaardig-heden aangegeven van kinderen van 1,5 jaar tot 7 jaar om te checken of er sprake is van belemmeringen, een afwijkend ontwikkelingsverloop qua zelfredzaamheid, een mogelijke ontwikkelingsachterstand of wellicht een ontwikkelingsstoornis.
Zelfredzaamheid Ontwikkeling Kind - Checklist Signalen Zelfredzaamheid Problemen
Signalen Ontwikkelingsbelemmering Zelfredzaamheid. Onder zelfredzaamheid wordt het vermogen verstaan om voor jezelf te kunnen zorgen, jezelf te redden zonder hulp van anderen. Bij het jonge kind begint dit natuurlijk met kleine dingen, zoals b.v. zelf leren eten. Uiteindelijk moet dit zich ontwikkelen tot volledige zelfstandigheid. Hieronder worden kenmerken en vaardigheden genoemd, met erachter (een richtlijn voor) de uiterste leeftijd waarop een kind zelfredzaam zou moeten kunnen zijn; het betreffende gedrag al dan niet bij de ontwikkelingsfase hoort of leeftijdsinadequaat is. Dit overzicht is bedoeld om eventuele problemen, afwijkingen in de ontwikkeling of een mogelijke ontwikkelingsstoornis vroegtijdig te kunnen signaleren.
Zelfredzaamheid Ontwikkelingsachterstand - Zelfredzaamheid Ontwikkelingsstoornis
Ontwikkelingsachterstand - Ontwikkelingsstoornis. Hoewel ieder kind zich in zijn eigen tempo ontwikkelt, komt er een bepaald moment, een bepaalde leeftijd waarop een kind een bepaalde taak of vaardigheid zou moeten kunnen beheersen. Dit gerelateerd aan het ‘normale’, gemiddelde ontwikkelingsverloop van de gemiddelde (vroeg)kinderlijke ontwikkeling.
Ontwikkelingsachterstand. Van een achterstand wordt gesproken indien een kind slechts weinig afwijkt van het gemiddelde.
Ontwikkelingsstoornis. Van een stoornis wordt gesproken als een kind erg afwijkt van het gemiddelde, heel erg achter is of anders is dan zijn of haar leeftijdgenootjes.
Ontwikkelingsoverzicht Zelfredzaamheid. Het onderstaande overzicht betreffende het ontwikkelingsverloop op het gebied van zelfredzaamheid is geschikt om te gebruiken door ouders, verzorgers, groepleiders, huisartsen, consultatiebureau, onderwijskrachten, schoolartsen etc. om eventuele problemen op het spoor te komen en aan de bel te trekken i.c. hulp in te roepen indien er sprake is van problematiek. Er is een onderverdeling in 5 signalen -overzichten met de erbij horende gedragingen (kenmerken/vaardigheden)-, waarbij wordt aangegeven wanneer het gedrag niet meer mag voorkomen. Of anders geformuleerd: indien bepaald gedrag nog wel voorkomt, dit als afwijkend beschouwd kan worden.
Problemen Zelfredzaamheid Signaleren. Uitdrukkelijk dient opgemerkt te worden dat het hier niet om diagnostische criteria of een oorzakelijk model gaat, maar alleen om een checklist om globaal te ‘screenen’ en kenmerken op het spoor te komen om eventuele ontwikkelingsproblemen (vroegtijdig) te signaleren.
Leeftijdsadequate Ontwikkeling Zelfredzaamheid. Voor de zelfredzaamheid zijn de volgende signalen een teken dat de ontwikkeling van het kind niet ongestoord of op leeftijdsniveau verloopt:
- Kind kan zichzelf niet verzorgen
- Er is sprake van onzindelijkheid
- Ongerichte of onduidelijke communicatie
- Geen zelfkritiek, geen zelfcorrectie
- Geen inzicht, ziet geen gevaar
Deze vijf signalen worden in de onderstaande overzichten nader -met leeftijdsgrenzen- besproken.
Ontwikkelingsfasen Zelfredzaamheid - Hoe zelfredzaam is een Kind?
Kind kan zichzelf niet Verzorgen | Uiterste Leeftijd |
Kind kan nog niet zelf brood eten | 1,5 jaar |
Kind kan nog niet zelf uit een kopje drinken | 2 jaar |
Helpt niet mee met zijn/haar kleren uit en aan te trekken | 2 jaar |
Moet altijd gevoerd worden, eet niet zelf met een lepel | 3 jaar |
Kind kan zelf zijn/haar jas niet aan en uit doen | 4 jaar |
Kan zijn/haar handen niet wassen en afdrogen | 4 jaar |
Kind kan zelf geen tanden poetsen | 4 jaar |
Kind kan eigen rommel niet opruimen | 5 jaar |
Kan zich nog niet zelf aankleden | 6 jaar |
Kind kan geen veters strikken | 7 jaar |
Onzindelijkheid - Incontinentie Plassen - Poepen | Uiterste Leeftijd |
Kind plast en poept overdag nog in zijn/haar broek | 4 jaar |
Poept op potje of wc, maar plast nog in zijn/haar broek | 5 jaar |
Is overdag zindelijk, maar plast ’s nachts nog in bed | 7 jaar |
Ongerichte Onduidelijke Communicatie | Uiterste Leeftijd |
Kind kan niet duidelijk maken wat het wil | 2 jaar |
Kan niet zeggen hoe het heet of waar het woont | 3 jaar |
Begrijpt binnenshuis niet wat er van hem/haar verwacht wordt | 3 jaar |
Begrijpt buitenshuis niet wat er van hem/haar verwacht wordt | 4 jaar |
Aan zijn/haar verhaal in de kring is geen touw vast te knopen | 5 jaar |
Verstoort groepsspel, omdat het niet weet of het wel of niet mee mag doen | 6 jaar |
Kan anderen niet uit laten spreken, praat er tussendoor over zomaar iets | 7 jaar |
Geen Zelfkritiek - Geen Zelfcorrectie | Uiterste Leeftijd |
Kind kan dingen niet afmaken | 4 jaar |
Kind loopt weg bij opdrachten | 4 jaar |
Kind laat anderen zijn/haar speelgoed afpakken | 5 jaar |
Ziet niet wat het bij een werkje fout doet, kan dit dus ook niet verbeteren | 5 jaar |
Kind kan niet opruimen in de klas of groep | 5 jaar |
Kan niet samen met andere kinderen een opdracht uitvoeren, speelt de baas | 6 jaar |
Kind gaat huilen of wordt driftig als iets hem/haar niet lukt | 6 jaar |
Verscheurt vaak eigen tekening of gooit bouwwerk om | 6 jaar |
Kan niet een werkje onderbreken en er later weer mee doorgaan | 6 jaar |
Kind ziet wel wat het fout doet, maar wil het niet verbeteren | 7 jaar |
Geen Inzicht - Ziet geen Gevaar | Uiterste Leeftijd |
Kind loopt door het spel van anderen heen | 5 jaar |
Kind praat overal doorheen | 5 jaar |
Kind spreekt willekeurige vreemden aan | 6 jaar |
Gaat zwerven, zonder zich om tijd of thuis te bekommeren | 6 jaar |
Kind kan niet om hulp vragen | 6 jaar |
Overschat zichzelf, haalt gekke toeren uit | 7 jaar |
Onderschat zichzelf, stelt zich te afhankelijk op | 7 jaar |
Lees verder