Spraak-taalontwikkeling - Signalen Ontwikkelingsproblemen
De spraak-taalontwikkeling kan bij het ene kind vlotter en soepeler verlopen dan bij het andere kind. Maar wat is nu de uiterste leeftijd waarop een kind bepaalde basis spraak-taalvaardigheden moet kunnen beheersen? In dit artikel worden kenmerken gegeven van spraak en taal van een kind in de leeftijd van 5 maanden tot 6 jaar. Signalen om te checken of er mogelijk sprake is van een ontwikkelingsachterstand, een belemmering of wellicht een ontwikkelingsstoornis in de spraak-taalontwikkeling.Spraak-taalontwikkelingsverloop Checklist - Signalen Spraak-Taalproblematiek
Hieronder worden kenmerken en vaardigheden genoemd op spraak-taalontwikkelingsgebied, met erachter (een richtlijn voor) de uiterste leeftijd waarop een kind deze vaardigheden zou moeten kunnen beheersen. Oftewel de vraag of het ontwikkelingsverloop qua spraak en taal van het kind al dan niet leeftijdsadequaat of op leeftijdsniveau is.Spraak - Taalontwikkelingsachterstand - Ontwikkelingsstoornis Spraak en Taal
Hoewel ieder kind zich in zijn eigen tempo ontwikkelt, is er een bepaalde leeftijd waarop een kind een bepaalde vaardigheid zou moeten kunnen beheersen. Dit is gerelateerd aan het ‘normale’, gemiddelde ontwikkelingsverloop van de gemiddelde (vroeg)kinderlijke ontwikkeling op het gebied van de spraak en taal.- Ontwikkelingsachterstand: Van een achterstand wordt gesproken indien een kind slechts weinig afwijkt van het gemiddelde.
- Ontwikkelingsstoornis: Van een stoornis wordt gesproken als een kind erg afwijkt van het gemiddelde, heel erg achter is of anders is dan zijn of haar leeftijdgenootjes.
Problemen Spraak Taal Signaleren
Uitdrukkelijk dient opgemerkt te worden dat het hier niet om diagnostische criteria of een oorzakelijk model gaat, maar alleen om een checklist om globaal te ‘screenen’ en kenmerken op het spoor te komen om eventuele ontwikkelingsproblemen (vroegtijdig) te signaleren.
Overzicht Spraak-taalontwikkeling - Ontwikkelingsverloop Spraak Taal
De onderstaande overzichten betreffende het ontwikkelingsverloop op spraak-taalgebied zijn geschikt voor gebruik door ouders, verzorgers, groepleiders, huisartsen, consultatiebureaus, onderwijskrachten, schoolartsen etc. om eventuele problematiek op het spoor te komen en aan de bel te trekken i.c. hulp en begeleiding in te roepen. Er is een onderverdeling in 5 signalen -overzichten met de erbij horende kenmerken/vaardigheden-, waarbij wordt aangegeven wanneer of op welke leeftijd het betreffende verschijnsel niet meer mag voorkomen. Of anders geformuleerd: indien bepaalde kenmerken nog wel of juist niet voorkomen, dit als afwijkend beschouwd kan worden.Leeftijdsinadequate Spraak-taalontwikkeling - Belemmerd Ontwikkelingsverloop
Wat de spraak-taalontwikkeling betreft, zijn de volgende signalen een teken dat de ontwikkeling van het kind niet ongestoord of op leeftijdsniveau verloopt:- Niet of verdwijnend brabbelen
- Geen imitatie of nadoen
- Benoemt geen woorden, het woord krijgt geen symboolbetekenis
- Taalregels worden afwijkend gebruikt
- Onverstaanbaarheid door afwijkende articulatie
Bovengenoemde vijf signalen worden in de onderstaande overzichten nader -met uiterste leeftijdsgrenzen- besproken.
| Brabbelen - Niet of Verdwijnend Brabbelen | Uiterste Leeftijd |
|---|---|
| Reageert niet als er tegen hem/haar gepraat wordt | 3 maanden |
| Klanken blijven eentonig (mechanisch) en komen diep uit de keel | 6 maanden |
| Plezier en ongenoegen zijn niet te onderscheiden in de geluiden die het kind maakt | 7 maanden |
| Kind herkent de stem van zijn/haar eigen moeder niet | 7 maanden |
| Is niet te kalmeren als hij/zij huilt door tegen hem/haar te praten | 8 maanden |
| Lijkt niet te luisteren naar eigen klanken, heeft geen plezier in zichzelf herhalen | 9 maanden |
| Gebruikt geluid niet spontaan als communicatiemiddel | 12 maanden |
| Geen Imitatie of Nadoen Spraak Taal | Uiterste Leeftijd |
|---|---|
| Heeft geen herkenbare zinsmelodie | 12 maanden |
| Luistert niet naar wat er gezegd wordt | 16 maanden |
| Er is sprake van plotseling gillen en eentonig schreeuwen | 18 maanden |
| Kind begrijpt niet wat er gezegd wordt | 24 maanden |
| Kind zegt niet na wat er gezegd wordt | 24 maanden |
| Klanken blijven onbewuste herhalingen van wat het kind net gehoord heeft (echolalie) | 2,5 jaar |
| Benoemt geen woorden - Woord krijgt geen Symboolbetekenis | Uiterste Leeftijd |
|---|---|
| Kind kan woorden nabootsen, maar gebruikt ze niet (uit zich)zelf | 2 jaar |
| Trekt volwassene mee om iets gedaan te krijgen, maar zegt niet wat het wil | 2,5 jaar |
| Begrijpt eenvoudige opdrachtjes alleen door de gebaren die iemand gebruikt | 3 jaar |
| Afwijkend Gebruik van Taalregels | Uiterste Leeftijd |
|---|---|
| De bedoeling van wat het kind zegt, is alleen duidelijk door de situatie waarin het gezegd wordt | 4 jaar |
| Gebruikt wel woorden om dingen te benoemen, maar zet deze willekeurig achter elkaar | 4 jaar |
| Praat niet over zichzelf in de ‘ik’ vorm | 4 jaar |
| Gebruikt één meervoudsconstructie voor alles (auto’s, stoels, beds) | 4 jaar |
| Geen gebruik of verkeerd gebruik van voorzetsels (in, naast, achter) en persoonlijke voornaamwoorden (ik, hij, jij) | 5 jaar |
| Maakt geen goed gebruik van de verleden tijd | 5 jaar |
| Maakt geen samengestelde zinnen met ‘want’ en ‘omdat’ constructies | 6 jaar |
| Onverstaanbaar door Afwijkende Articulatie | Uiterste Leeftijd |
|---|---|
| Kind maakt klinkerverwisselingen (ie/oe, ee/ie) | 4 jaar |
| Er is sprake van stotteren | 4,5 jaar |
| Kan slecht klanken onderscheiden die op elkaar lijken; lang-kort (bot en boot, laat en lat) | 5 jaar |
| Heeft moeite met dubbele medeklinkers (drop, bleek) | 6 jaar |
