Marianne Vaatstra – Ramptoerisme tijdens rechtszaak

De rechtszaak tegen Jasper S., de man die Marianne Vaatstra volgens zijn bekentenis vermoordde, neemt spectaculaire vormen aan. De belangstelling voor de rechtszaak is bijzonder groot. De hele rechtbank wordt vrijgehouden van andere zaken, omdat de ruimte wordt gebruikt door de belangstellenden die op de zaak-Vaatstra afkomen. Er lijkt sprake van enige vorm van ramptoerisme: mensen die niet direct betrokken zijn bij de zaak willen er toch bij zijn.

Inhoudelijk

Op donderdag 28 maart 2013 vindt de inhoudelijke behandeling van de rechtszaak tegen Jasper S. plaats. De familie Vaastra is gedegen voorbereid op wat hun in de rechtszaal te wachten staat. Jasper S. geeft ter plekke een verklaring en de rechter stelt hem vragen over details van de vrijheidsberoving, verkrachting en moord. De feiten van die nacht van 30 april op 1 mei 1999 komen uitgebreid en gedetailleerd aan de orde. Het is zeer confronterend voor de familie van Marianne Vaatstra.

Details

Niet dat de familie veel nieuwe dingen zal horen. Waarschijnlijk niet, want de familie is tot in details op de hoogte van wat er gebeurd is. Daarmee is het niet minder confronterend. De Vaatstra’s zullen horen over de intieme lichaamsplaatsen van hun dochter en zus en dat soort dingen, met de afloop van de gruweldaad in het achterhoofd, hoor je niet graag over je geliefde kind en zuster.

Omrop

Omrop Fryslân, de Friese regionale televisie, kreeg geen toestemming om de rechtszitting uit te zenden. Juist vanwege de omschrijving van het lichaam en de informatie over intieme plekken van het meisje, besloot de rechtbankvoorzitter om geen integrale uitzending toe te staan. Een zestienjarige geneert zich ten diepste wanneer dergelijke details over haar worden verteld en publiek gemaakt via de televisie. Postuum wil men dit, de toen zestienjarige, Marianne niet aandoen.

Grenzen

“It moat gjin sirkus wurde,” vindt ook de oudste broer van Marianne, Freddy. Het moet geen circus worden. Wel moet de onderste steen boven komen. De familie weet voor aanvang van het proces al wat er gebeurd is, maar ze vinden het ook belangrijk dat de buitenwereld te weten komt wat er zich heeft afgespeeld.

Charmeoffensief

De advocaat van Jasper S. is weken voor aanvang van het proces doende met een charme-offensief. Jan Vlug vertelt herhaaldelijk dat zijn cliënt zo intelligent en aardig is. Elke zweem van een imago van moorddadig monster wordt gladgestreken en weggepoetst. S. is een gewone boer, liefhebbende echtgenoot en zorgzame vader, wil Vlug de buitenwereld doen geloven. De Vaatstra’s verwachten dat het beeld van een normale man tijdens de rechtszaak als sneeuw voor de zon zal verdwijnen. Om het werkelijke beeld van de moordenaar helder te krijgen is het noodzakelijk dat er schokkende details naar buiten worden gebracht, menen de Vaatstra’s. Begin 2013 werd S. volledig toerekeningsvatbaar verklaard.

Slachtofferhulp

De familie Vaatstra wordt bijgestaan door Slachtofferhulp Nederland. De instantie, die werkt met beroepskrachten en deskundige vrijwilligers, begeleidt de nabestaanden. Slachtofferhulp heeft de familie voorbereid op de nare vragen die ze te horen zullen krijgen en de antwoorden die daar op volgen en wellicht meer vragen om nog gedetailleerdere informatie. Om een goed oordeel te kunnen vellen, moet er worden doorgevraagd door de rechters. Slachtofferhulp Nederland heeft kennis van de zaak, om te voorkomen dat de nabestaanden toch onaangenaam verrast worden in de rechtszaal. Er is daarom een nauwe samenwerking tussen Slachtofferhulp Nederland, het Openbaar Ministerie en rechercheurs die aan de zaak werkten.

Rust

Bijna alle nabestaanden willen horen wat S. te zeggen heeft. Ze willen de details uit zijn mond horen. Ze willen liever de gruwelijke details weten dan altijd onwetend blijven en de gaten in de informatie zelf invullen. Weten zal rust brengen, verwachten ze. In de rechtbank is ruimte voor 150 belangstellenden. Een deel van de bezoekers zal niet een rechtstreeks band hebben met slachtoffer, nabestaanden, verdachte en zijn familie, maar louter uit nieuwsgierigheid als een soort ramptoerist op de zaak afkomen. De rechtbank selecteert de bezoekers niet. Wie het eerst komt het eerst maalt. Drie zittingszalen worden vrijgemaakt voor publiek, dat op de hoogte wordt gehouden middels een cameraverbinding. Voor de pers zijn er nog eens twee zalen ingericht. Voor vertegenwoordigers van het Openbaar Ministerie en de politie is een eigen zaal waar ze de zitting kunnen volgen. Jasper S. staat terecht in zaal A. Daar is alleen plaats voor een select gezelschap.

Lees verder

• Marianne Vaatstra – Arrestatie van de moordenaar
• Marianne Vaatstra – Bekentenis van Jasper na DNA-onderzoek
• Marianne Vaatstra – Bijzonderheden over het moordonderzoek
• Marianne Vaatstra – Excuusbrief van moordenaar Jasper S
• Marianne Vaatstra – Jasper S. en de rechtszaak