Jezus & geweld: Geldbuidel, reistas, zwaard (Lucas 22:35-38)

Jezus was een revolutionair en helemaal geen vredelievende man. Hoewel de geboorte van Jezus werd aangekondigd met 'vrede op aarde', zei Jezus: "Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard" (Mattheus 10:34). En verder zei Hij: "Maar wie nu een geldbuidel heeft, moet die meenemen, evenals zijn reistas, en wie er geen heeft moet zijn mantel verkopen en zich een zwaard aanschaffen" (Lukas 22:36). Hoezo vredelievend?

• Jezus was allerminst vredelievend
• Bijbelteksten moeten gelezen worden in de context
• Geldbuidel, reistas en zwaard (Lucas 22:35-38)
• Een zwaard aanschaffen
• Maak je borst maar nat
• Het Evangelie wordt niet met geweld verdedigd of met het zwaard verspreid
• In zijn dood geeft hij verzoening en vergeving
• 'Ze hebben mij vervolgd, dus zullen ze ook jullie vervolgen'
• Geen overdreven waarschuwing
• 'In de wereld zult u verdrukking hebben, maar...'

Jezus was allerminst vredelievend

Was Jezus vredelievend en barmhartig? 'Nee,' zo luidt het antwoord op de website Freethinker, een club die het vrije denken promoot, want alhoewel de geboorte van Jezus werd aangekondigd met 'vrede op aarde', zei Jezus: "Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard" (Mattheus 10:34). En voorts zei Jezus: "Maar wie nu een geldbuidel heeft, moet die meenemen, evenals zijn reistas, en wie er geen heeft moet zijn mantel verkopen en zich een zwaard aanschaffen" (Lukas 22:36).(1)

Deze woorden die toegeschreven worden aan Jezus, kunnen netzogoed toegeschreven worden aan Mohammed die in de Koran vele keren oproept tot de jihad - het opnemen van het zwaard ter bestrijding en onderwerping van ongelovigen. Het zijn geen teksten om trots op te zijn. Christenen zouden er verstandig aan doen deze teksten uit hun Bijbel te schrappen. Of toch niet?

Bijbelteksten moeten gelezen worden in de context

Welnu, voor de Joden is de boodschap over Jezus en het kruis een ergernis en voor de Grieken is deze boodschap een dwaasheid (1 Korintiërs 1:23). Toen en nu, daar is niet veel in veranderd. Het is dus niet zo verwonderlijk dat vele mensen de woorden en daden van Jezus proberen af te branden. En zo op het eerste gezicht lijkt het er inderdaad op dat Jezus geweld aanmoedigt en het gebruikt van geweld rechtvaardigt. Maar schijn bedriegt. Als je een tekst uit haar historische en literaire context haalt, dan verandert de betekenis.

De Koran mag dan geen context bieden (2), de Bijbel doet dat zeer zeker wel. Kijkend naar de bredere context van het Nieuwe Testament, ontdekken we in de weg die Jezus ging het sterke besef dat het Rijk van God op deze aarde nooit met wapens kan worden gerealiseerd. Het gehele Nieuwe Testament is hiervan doordrongen en nergens in deze bundel geschriften - van de brieven van de heftige Paulus tot en met de geneesheer Lucas die één van de vier evangeliën schreef - worden gelovigen opgeroepen de wapens ter hand te nemen en ten strijde te trekken tegen de goddelozen, om een heilige oorlog te beginnen tegen ongelovigen.(3)

Geldbuidel, reistas en zwaard (Lucas 22:35-38)

Het is tijd om de twee hierboven aangehaalde teksten successievelijk onder de loep te nemen. In het onderhavige artikel bespreken we Lucas 22:35-38. In dit artikel komt Matteüs 10:34 aan de orde.

• 35 Daarna zei hij tegen hen: ‘Toen ik jullie uitzond zonder geldbuidel, reistas en sandalen, kwamen jullie toen iets tekort?’ ‘Niets!’ antwoordden ze. 36 Hij zei: ‘Maar wie nu een geldbuidel heeft, moet die meenemen, evenals zijn reistas, en wie er geen heeft moet zijn mantel verkopen en zich een zwaard aanschaffen. 37 Want ik zeg jullie: wat geschreven staat, moet in mij tot vervulling komen, namelijk: “Hij werd gerekend tot de wettelozen.” Inderdaad, nu wordt voltrokken wat over mij gezegd is.’ 38 Ze zeiden: ‘Kijk Heer, hier zijn twee zwaarden.’ Maar hij zei tegen hen: ‘Genoeg hierover!’ (NBV)

In de NBG-vertaling:

• 35 En Hij zeide tot hen: Toen Ik u uitzond zonder beurs of reiszak of sandalen, hebt gij toen aan iets gebrek gehad? Zij zeiden: Aan niets. 36 Hij zeide tot hen: Maar nú, wie een beurs heeft, hij neme die, zo ook een reiszak; en wie er geen heeft, hij verkope zijn mantel en kope een zwaard. 37 Want Ik zeg u, dat dit woord, dat geschreven is, aan Mij in vervulling moet gaan: En Hij is onder de misdadigers gerekend. Want wat over Mij geschreven is, komt tot een einde. 38 Zij zeiden: Here, zie, hier zijn twee zwaarden! Hij zeide tot hen: Het is voldoende. (NBG)

In het Grieks staat er voor 'zwaard' μάχαιρα of machaira (Strong #3162) en dit woord heeft een tweeledige betekenis:

1. een lang mes, gebruikt om dieren te slachten en vlees te snijden;
2. een kort zwaard, in onderscheid van een lang zwaard: (a) een krom zwaard, om mee te slaan; (b) een recht zwaar, om mee te stoten.

Het was indertijd niet ongewoon een kort zwaard te dragen. Het konden ook lange messen zijn waar bijvoorbeeld het paaslam mee geslacht werd (zie Lucas 22 vers 13). Ongetwijfeld was de slacht het doel van de twee 'zwaarden' (of lange messen) die de discipelen in de bovenzaal in bezit bleken te hebben.

Het Grieks van het Nieuwe Testament gebruikt twee verschillende woorden voor zwaard. Het andere woord, ρομφαια of rhomphaia, wijst op een veel groter militair wapen: een lang zwaard dat als een soort speer op de schouder gedragen werd. In de Evangeliën wordt het woord machaira bijna uitsluitend gebruikt ter aanduiding van de zwaarden van de soldaten die Jezus kwamen arresteren in Getsemané. Tevens wordt het gebruikt voor het mes van Petrus die de arrestatie van Jezus daarmee wilde verhinderen. Verder wordt het gebruik in de twee bovengenoemde teksten: Matteüs 10:34 en Lucas 22:36.

In het door ons besproken tekstgedeelte wekt Jezus de indruk dat zijn leerlingen een zwaard moeten aanschaffen. Bedoelt Jezus inderdaad letterlijk dat ze een zwaard moeten kopen of is het figuurlijk bedoeld? We zullen dieper de tekst induiken.

Een zwaard aanschaffen

Jezus herinnert zijn leeringen aan gelukkiger dagen waarin alles wat gemakkelijker ging: "Toen ik jullie uitzond zonder geldbuidel, reistas en sandalen, kwamen jullie toen iets tekort?" Ze kwamen niets tekort, was hun antwoord. De opdracht was om zonder geldbuidel, reistas en sandalen te reizen - dus om zich niet als reizigers uit te rusten, in volledige afhankelijkheid van God die soeverein zou voorzien in hun behoeften doordat gastvrije, welwillende mensen ze voedsel, kleiding en onderdak zouden verschaffen. En als ze een stad binnengaan waar ze niet welkom zijn, welnu, dan trekken ze gewoon door naar de volgende stad (Lucas 10:1-9). Kwamen ze ook maar iets tekort? "Nee," luidt hun antwoord.

"The Times they are a-Changin," zingt singer-songwriter Bob Dylan. Jawel, tijden veranderen. Andere tijden, andere instructies.

Jezus heeft nu een andere les voor zijn discipelen: Verwacht ontberingen, beproevingen en vijandigheid. Let op het woordje 'nu': "Maar wie nu een geldbuidel heeft, moet die meenemen, evenals zijn reistas, en wie er geen heeft moet zijn mantel verkopen en zich een zwaard aanschaffen." Bereid je dus vanaf nu goed voor en wees zelfvoorzienend, is zijn boodschap.

Maak je borst maar nat

Een mantel voor een zwaard. Een mantel beschermt reizigers tegen de ontberingen van de nacht; reizigers konden daarin slapen tijdens de koude nachten. Dit impliceert dat er werkelijk zware tijden op komst zijn. Het zwaard symboliseert de strijd die de volgelingen van Jezus te wachten staat. Maak je borst maar nat. Er valt heel wat tegenwerking te verwachten. Jezus kondigt met zoveel woorden het conflict aan.

Sam Janse zegt hierover:

• "De NBV heeft: 'Genoeg hierover!' en dat klinkt zoals het klinken wil, als een kritische opmerking. Jezus zal de oproep om een zwaard te kopen ongetwijfeld als beeld hebben gebruikt om aan te geven dat er zware tijden voor de deur staan. Zoals wij zouden zeggen: 'Je kunt de messen wel gaan slijpen.' De Discipelen vatten dit letterlijk op en daarom berispt Jezus hen."(5)

De discipelen begrepen de overdrachtelijke zin van zijn woorden niet en namen die letterlijk. Jezus wijst ze daarom terecht.

Het Evangelie wordt niet met geweld verdedigd of met het zwaard verspreid

In de verzen 47-51 kunnen we lezen dat, vlak voordat Jezus gevangen genomen werd, Petrus met het zwaard de rechteroor van de dienaar van de hogepriester afsloeg en een aantal van zijn leerlingen vroegen: "Heer, zullen we er met het zwaard op los slaan?" Maar Jezus zei: "Houd daarmee op. Zo is het genoeg!" Hij raakte het oor aan en genas de man. Jezus verbood zijn discipelen het zwaard te hanteren tegen ongelovigen. Nee, het Evangelie wordt niet met geweld verdedigd.

Het koninkrijk van God kan niet door middel van het zwaard naderbij gebracht worden. Jezus zegt in Johannes 18:36: "Mijn koningschap hoort niet bij deze wereld. Als mijn koningschap bij deze wereld hoorde, zouden mijn dienaren wel gevochten hebben om te voorkomen dat ik aan de Joden werd uitgeleverd. Maar mijn koninkrijk is niet van hier." Jezus verbood expliciet het zwaard te gebruiken als een manier om zijn Koninkrijk te bevorderen. We leven wel in deze wereld, maar vechten niet met de wapens van deze wereld (2 Korintiërs 10:3). Het gaat om een geestelijke wapenrusting (Efeziërs 6:10-20).

In zijn dood geeft hij verzoening en vergeving

Ter verklaring van zijn woorden in vers 36, om goed voorbereid op reis te gaan vanwege de moeilijke tijd die komt en het gevaar dat ze te wachten staat, spreekt Jezus deze woorden uit (vers 36): "Want ik zeg jullie: wat geschreven staat, moet in mij tot vervulling komen, namelijk: 'Hij werd gerekend tot de wettelozen.' Inderdaad, nu wordt voltrokken wat over mij gezegd is." Jezus citeert Jesaja 53:12. In Jesaja 52:13 - 53:12 wordt een profetische beschrijving gegeven van de verlossende bediening van de lijdende dienaar die de zonden van anderen op zich neemt. Het volledige vers dat Jezus citeert luidt als volgt:

• "Daarom ken ik hem een plaats toe onder velen en zal hij met machtigen delen in de buit, omdat hij zijn leven prijsgaf aan de dood en zich tot de zondaars liet rekenen. Hij droeg echter de schuld van velen en nam het voor zondaars op." (Jesaja 53:12)

Jezus spreekt tot zijn leerlingen van een vijandige wereld waarin ze zich zullen begeven wanneer ze het Evangelie gaan verspreiden. Jezus sterft tussen twee misdadigers aan het kruis; Hij werd als één hunner beschouwd. Maar in zijn dood geeft hij verzoening en vergeving: "Vader, vergeef hen, want ze weten niet wat ze doen" (Lucas 23:34). Jezus is klip en klaar over zijn missie: "Want ook de Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven als losgeld voor velen" (Marcus 10:45). En dat deed Hij door de zonden 'van velen' te dragen aan het kruis.

'Ze hebben mij vervolgd, dus zullen ze ook jullie vervolgen'

Jezus zal worden vervolgd en worden behandeld als een misdadiger. Zijn volgelingen hoeven geen betere positie te verwachten; een leerling staat immers niet boven zijn leermeester (Lucas 6:40). De wereld zit niet te wachten op de 'blijde boodschap' dat Jezus Christus stierf voor zondaars, en hun zonden in Zijn Eigen lichaam aan het kruis droeg, begraven is en is opgestaan uit de doden (1 Korintiërs 15:1-5; 1 Petrus 2:24). Degenen die deze boodschap zullen uitdragen zullen worden bespot, gehaat, en vervolgd:

• "Als jullie bij de wereld zouden horen, zou ze jullie hebben liefgehad als iets van haarzelf, maar jullie horen niet bij haar, want ik heb jullie uit de wereld weggeroepen. Daarom haat ze jullie." (Johannes 15:19)

• "Denk aan wat ik gezegd heb: een slaaf is niet meer dan zijn meester. Ze hebben mij vervolgd, dus zullen ze ook jullie vervolgen." (Johannes 15:20)

• "Jullie zullen het zwaar te verduren krijgen in de wereld, maar houd moed: ik heb de wereld overwonnen." (Johannes 16:33)

Geen overdreven waarschuwing

In retrospectief zijn de waarschuwende woorden van Jezus dat er zware tijden voor de deur staan, geenszins overtrokken. Zijn apostelen werden gemarteld en geslagen en vonden dikwijls op de wreedste manier de dood.(6)

'In de wereld zult u verdrukking hebben, maar...'

Door de eeuwen heen zijn christenen vanwege hun geloof vervolgd. Zo zijn christenen gedurende drie eeuwen door de Romeinen wreed vervolgd; ze werden gewurgd, verbrand of zelfs voor de leeuwen gegooid in de Romeinse amfitheaters. Ook nu vindt in allerlei landen van de wereld christenvervolging plaats.

Kortom, gelovigen moeten zich terdege voorbereiden op hun reis die vol gevaar is en niet gemakkelijk zal zijn. Ja, sommigen van ons zullen zelfs sterven vanwege hun geloof. Wees dus goed voorbereid. De wereld zal je niet met open armen ontvangen.

We mogen niettemin kracht putten uit de volgende woorden van Jezus:

• In de wereld zult u verdrukking hebben, maar heb goede moed; Ik heb de wereld overwonnen. (Johannes16:33)

Noten:

1. Dan Barker: Waarom Jezus? http://www.freethinker.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=50 (voor de laatste keer geraadpleegd op 24 juli 2010)
2. Ibn Warraq: Leaving islam - Apostates speak out; Prometheus Books, New York, 2003, p.400-404.
3. Sam Janse: De tegenstem van Jezus - Over geweld in het Nieuwe Testament; Boekencentrum, Zoetermeer, 2006.
4. Rev. G.C. Hammond: Jesus’ Prescription of the Sword - Luke 22:35-38; http://www.aplacefortruth.org/Jesus.sword.hammond (voor de laatste keer geraadpleegd op 24 juli 2010)
5. Sam Janse: De tegenstem van Jezus - Over geweld in het Nieuwe Testament; Boekencentrum, Zoetermeer, 2006, p. 73.
6. Wie zou er willen sterven voor een leugen?; http://www.thelife.nl/pag.php?c=4&s=0&s2=0&v=140 (voor de laatste keer geraadpleegd op 24 juli 2010)

Lees verder

• Jezus en geweld: Geen vrede, maar het zwaard (Matteüs 10:34)
• Jesaja 53 & Jezus' optreden in de tempel: Jezus agressief?
• Jezus hield zich aan de Wet en was zonder zonde: so what?