Opgroeien: De adolescentieperiode

Opgroeien: De adolescentieperiodeWanneer kinderen in de adolescentieperiode komen, vinden ouders de kinderen vaak lastig. Ze denken dat de adolescent alleen nog maar aan zichzelf denkt en dat hij totaal andere normen en waarden heeft als zijn ouders. De adolescent is echter niet gewoon maar lastig, hij gaat door een periode van grote onzekerheid en zelfbewustzijn heen. Ook zijn er grote veranderingen in zijn lichaam. Uiteraard gaat dat, ook bij de puber zelf, niet altijd van een leien dakje.

Problemen in zicht

“Mijn dochter is al ongesteld, haar borsten groeien ook behoorlijk en ze is nog maar twaalf. Ze groeit uit al haar kleding en heeft nergens zin in behalve met vriendinnen rondhangen. Op school doet ze haar best niet en ze haalt slechte cijfers. Ze laat alles in haar kamer rondslingeren en ruimt niets op. Wanneer ik haar vraag om even een boodschap voor me te doen heeft ze geen zin en maakt ze ruzie. Ze maakt trouwens om de haverklap ruzie, behalve als ze bij anderen is dan is ze de gezelligheid zelf. Als ik haar verbied om uit te gaan begint ze te schreeuwen en te huilen.” De problemen van adolescentie in het kort. Wanneer kinderen tussen de basisschool en de volwassenheid komen, verandert hun geest en lichaam drastisch. De periode waarin het kind rijpt van kind tot volwassene wordt tegenwoordig de adolescentie genoemd.

Wat nu?

Door veranderingen die plaats hebben gevonden in de maatschappij, de afgelopen tientallen jaren, is de adolescentieperiode vervroegd. Ondanks dat de lichamelijke rijping tegenwoordig steeds vroeger plaatsvindt, wordt de sociale rijpheid steeds later bereikt. De adolescent komt in een soort ‘twilight-zone’ terecht. Ze zijn te groot om in het clubhuis op de kook- of knutselclub te gaan, maar te klein om in het café met vrienden rond te hangen. Daarbij komt de invloed van de lichamelijke rijping, in het bijzonder het seksuele rijpingsproces en de invloed daarvan op de emotionele ontwikkeling. De frustraties die daarmee gepaard gaan, leiden tot conflicten met de volwassenen die een leidinggevende rol spelen in het leven van de adolescent. De confrontaties in de adolescentieperiode ontstaan doordat het beeld wat de adolescent van zichzelf heeft opgebouwd en de eisen die de sociale omgeving aan hem stelt, vaak niet hetzelfde zijn. De opvoeders, echter, kunnen een goede bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de jonge mens tot een zelfstandige volwassene.

De adolescentie

Tussen de twaalfde en het tweeëntwintigste jaar ligt de adolescentieperiode. Jaren terug noemden ze de eerste helft van deze periode, de puberteit. In de ontwikkelingspsychologie wordt deze term niet meer gebruikt. Omdat deze term vooral staat voor de ingrijpende lichamelijke veranderingen die van het twaalfde tot het zestiende jaar plaatsvinden. Daarmee echter gaat men voorbij aan de psychologische ontwikkelingen die op zijn minst net zo belangrijk zijn voor het volwassen worden. Een andere reden waarom deze term vervangen werd, is omdat het woord ‘puber’ nogal negatief klinkt, het is meer een scheldwoord geworden dan dat het een jonge volwassene aanduidt. Het Latijnse woord adolescentia betekent opgroeien en dat is precies wat het individu doet, opgroeien van kind tot volwassene. Ingrijpende veranderingen gaan het leven van de jonge mens totaal veranderen. Veranderingen van biologische aard, de chemische samenstelling van het lichaam verandert en er zet zich een groeispurt van het lichaam in. Veranderingen door het opkomen van nieuwe seksuele kenmerken, de jongere wordt geslachtsrijp. De fysiologische veranderingen gaan gepaard met veel emotionele en sociale veranderingen. De jonge mens gaat van afhankelijk naar een groter wordende onafhankelijkheid. Dit betekent in de praktijk natuurlijk nog niet dat zij het in die periode al zelf voor het zeggen hebben.

Mogen praten, maar niets te vertellen hebben

De laatste veertig jaar zijn er ingrijpende maatschappelijke veranderingen ontstaan. Met zijn veertiende kan een jongere al van school af en aan het werk, maar hij kan ook tot zijn vijfentwintigste blijven studeren. Wanneer hij achttien is mag hij al trouwen, maar hij kan ook tot ver in zijn twintigste bij zijn ouders blijven wonen. Jonge meisjes dragen al veel eerder make-up dan hun moeders toegestaan werd in hun jeugd. De kledingkeuze ligt vaak bij de jonge mens zelf en ook gaan de jongeren veel eerder zonder ouders op vakantie. Ook bij de keuze van een relatie en geslachtsgemeenschap is de jonge volwassene veel vrijer dan veertig jaar geleden. Door dit alles wekt een jongere de indruk al heel volwassen te zijn. Toch wil dit niet zeggen dat de adolescent door de volwassenen als volwassen wordt aanvaard. Hij mag altijd meepraten maar heeft in feite nog niets te vertellen. De volwassenen hebben het nog altijd voor het zeggen. Ouders sporen hen aan om een toekomst te kiezen, maar wanneer deze toekomst niet met de denkbeelden van de ouders overeenkomen, zullen zij deze keuze aanvechten. De adolescent wordt geslachtsrijp maar moet nog jaren wachten met het krijgen van kinderen. Ondanks de uiterlijke schijn van volwassenheid is de jonge mens dus duidelijk nog niet volwassen. De meest opvallende kenmerken van de adolescentieperiode zijn:
  • De jonge mensen komen erachter dat ze een individu zijn.
  • De jonge mensen beginnen te begrijpen wat ze willen in het leven.
  • Het wordt de jonge mensen langzaam duidelijk wat er van ze zal worden verwacht wanneer ze een gezin stichten, een ouder worden of in hun eigen levensonderhoud moeten gaan voorzien.


    • Lees verder

    © 2012 - 2025 Alephschrijft, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.
    Adolescentie: Seksualiteit en gezinssituatieAdolescentie, ook wel pubertijd genoemd, is de meest complexe ontwikkelingsfase in het leven van een kind. Tal van problemen, waar…
    Psychologie: periode van de puberteit en de adolescentie
    Psychologie: periode van de puberteit en de adolescentieHet woord adolescentie wordt gebruikt voor de 'psychologische periode tussen de kinderjaren en de volwassenheid. In deze periode k…
    De betekenis van volwassenheid
    De betekenis van volwassenheidWanneer ben je nou precies volwassen? Is het afhankelijk van een bepaalde leeftijd of van het gedrag? Een algemene omschrijving va…
    Zelfbewustzijn ontwikkelen en vergroten
    Zelfbewustzijn ontwikkelen en vergrotenKan jij op jezelf vertrouwen? Of twijfel je als je een belangrijke beslissing in het leven moet nemen? Weet jij wat jouw sterke en…
    Opgroeien: De latere levensjaren
    Opgroeien: De latere levensjarenIn het Grieks bestaat de term ‘oud’ niet voor mensen. Levensmiddelen en voorwerpen worden oud, mensen niet, mensen worden grot…
    Mindmapping: Tony Buzan's techniek voor plezier en succes
    Mindmapping: Tony Buzan's techniek voor plezier en succesVele boeken over zelfontplooiing beschrijven een methode die volgens sommigen terug gaat tot denkers uit de klassieke oudheid, en…
    Bronnen en referenties
    • Praktische psychologie ISBN 90-415-0393-5
    Reacties
    H. P. Kerto, 29-02-2012
    Prachtig uitgewijd met duidelijke voorbeelden waar ik mezelf herkent in die situaties. Er zullen vele ouders hiermee geholpen. Aan de andere kant mis ik als ouder de hoe-te-doen en waar-te-beginnen met deze gespannen periode, dus meer hulp voor de ouders. Oke, ga zo voort!Reactie infoteur, 05-03-2012
    Beste H.P. Kerto,
    Wanneer je als ouder probeert de adolescent te begrijpen, de veranderingen die zij ondergaan en wat de gevolgen daarvan zijn -niet alleen de lichamelijke veranderingen, maar ook de psychologische veranderingen- dan zul je merken dat beide veranderingen zeer ingrijpend zijn voor de jonge mens. Praat met de adolescent over de veranderingen die ze tegemoet gaan. Vertel erbij dat iedereen door deze fase heen moet. Geef ze wat meer verantwoordelijkheden en vrijheid om zelf dingen te bepalen. Zorg er wel voor dat ze de grenzen niet overschrijden. Luister vooral naar wat er gezegd wordt en probeer niet alleen je eigen waarheid aan de jonge mens op te dringen. Probeer geen vriendjes te worden met de adolescent, maar blijf op het niveau van de ouder naar je kinderen luisteren en geef ze advies en goede raad, maar dring deze niet aan ze op. Regels kunnen worden versoepeld, maar zorg er altijd voor dat de regels nagekomen worden. Respect voor elkaar is het belangrijkste. Laat ze merken dat respect verdient moet worden, niet alleen door de adolescent maar ook door de ouder. Kinderen worden groter en ook al blijven ze in de ogen van de ouders altijd kind, ze hoeven niet meer aan het handje genomen te worden. Ze kunnen zelf denken en verantwoording nemen voor de acties die ze zelf begaan.