Opgroeien: De latere levensjaren

In het Grieks bestaat de term ‘oud’ niet voor mensen. Levensmiddelen en voorwerpen worden oud, mensen niet, mensen worden groter. En als je erover nadenkt, klopt dat ook beter. Mensen ontwikkelen zich en groeien steeds maar door, mensen worden groter. Groter van geest, groter door ervaringen, groter in hun ontwikkelingen en groter in hun wijsheden.

De pensioengerechtigde leeftijd

Met het naderen van de pensioengerechtigde leeftijd rijst de vraag; wat moeten we nu doen om er nog bij te horen, om nog mee te tellen in de maatschappij? Veel mensen verliezen hun levenslust en groeivermogen, wanneer het tijd is om met pensioen te gaan. Wat is de reden daarvoor? Zijn mensen opgebrand en moe tegen de tijd dat ze met pensioen gaan? Een betere verklaring hiervoor lijkt, dat mensen bang zijn voor de overdaad aan vrije tijd die ze krijgen als het tijd is om met pensioen te gaan. De jeugd groeit op in de veronderstelling dat het belangrijkste deel van het leven begint als je volwassen wordt. Je gaat werken en aan een carrière bouwen. Je gaat trouwen en een gezin stichten. Verder dan deze fase wordt er vaak niet gedacht. Met pensioen gaan, daar denkt niemand aan voordat het zover is en dan komt het vaak als een schok. Het idee dat je niets meer waard bent voor de maatschappij, je kinderen zijn allang de deur uit, maar je had nog werk. Nu ook het werk stopt, hebben veel mensen het idee dat ze te oud zijn om nog dingen te ondernemen. Niets is minder waar.

Opa en Oma

Vroeger waren opa en oma de oudere mens, de kinderen konden bij hen terecht als ze een oppas nodig hadden. Er werd gedacht dat opa en oma niet meer nuttig waren voor de maatschappij. Tegenwoordig zitten opa en oma niet meer achter de geraniums te wachten tot de kinderen langskomen. We kunnen niet iedereen van een bepaalde leeftijd over een kam scheren. Er zijn mensen van in de vijftig die al uitgeblust zijn, maar er zijn zat mensen van in de zestig, zeventig en zelfs tachtig die nog van alles ondernemen. Wanneer we de midlifecrisis achter de rug hebben en als we er vrede mee hebben dat we ouder worden, dan kunnen we alles weer aan. Alle kennis, ervaring en enthousiasme die in ouderen te vinden zijn, zijn een schat voor de maatschappij. Misschien kunnen ouderen niet gemakkelijk aan een betaalde baan komen, maar vrijwilligerswerk is er genoeg voor de actieve oudere. Ouderen zetten zich in voor het milieu, de gemeente, vluchtelingenwerk, de derde wereld of in bestuurszaken. Er zijn genoeg mogelijkheden om bij de maatschappij betrokken te blijven. Daarnaast kunnen ze gaan genieten van hun welverdiende vrije tijd.

Ouder worden

Wanneer we ouder worden gaat dat vaak gepaard met lichamelijke veranderingen. We krijgen grijs haar en rimpels, ons gehoor- en gezichtsvermogen gaat achteruit en het kan ook geheugenverlies met zich meebrengen. Deze veranderingen zijn vaak de reden, dat de samenleving er negatieve ideeën op nahoudt als het gaat over ouder worden. Waarom denken de niet-ouderen eigenlijk dat ouderen zoveel aftakelen en wanhopig zijn? Waarschijnlijk ligt dat aan het feit dat de media ons alleen voorbeelden voorschotelen waarin de oudere mens aftakelt en wanhopig is. Waardoor onze kijk op de werkelijkheid wordt vertekend. Mensen die op een goede manier ouder worden, leven volgens deze vier punten.

1. Zij zorgen goed voor zichzelf, zijn actief en leven gezond
2. Zij stellen zich flexibel op en streven geen perfectie na
3. Zij passen zich gemakkelijk aan nieuwe situaties aan en kunnen van nieuwe dingen genieten
4. Zij zien ouder worden als een uitdaging en niet als een bedreiging

De ouderen die volgens deze wijze leven zijn ondanks de lichamelijke veranderingen die onvermijdelijk zijn, nog zeer levenslustig. Deze ouderen zie je in zwembaden, op verre reizen, achter de biljarttafel en er zijn er zelfs die nog een studie opnemen. Ouderen weten dat ze geen energie moeten verspillen aan onbelangrijke zaken. Zo zullen deze ouderen geen lichamelijke hoogstandjes uithalen, maar zij zullen wel serieus lichamelijke oefeningen doen, zodat zij fit en soepel blijven. Zij zullen ook niet naar elke activiteit gaan die voor handen is, maar selectief kiezen uit de activiteiten en sociale contacten die belangrijk zijn voor hen.

Seks en ouder worden

In 1993 publiceerde het onderzoekspaar Samuel en Cynthia Janus een onderzoek over het seksueel gedrag van de mens. In dit onderzoek zijn, in tegenstelling tot veel eerdere onderzoeken, ook de seksuele activiteiten van ouderen betrokken. Het blijkt dat het vermogen om van seks te genieten niet met de jaren afneemt. Het is zelfs zo dat de seksuele activiteit van ouderen met de jaren toeneemt. Steeds meer ouderen ontdoen zich van de schaamte dat zij ‘vieze oude mensen’ zijn. Steeds meer ouderen hebben een gezond en actief seksleven tot ver in de leeftijd van tachtig jaar. Het verouderende lichaam staat een bevredigend seksleven niet in de weg. Het zijn meestal de kinderen die uit jaloezie of angst voor het verlies van de erfenis, het seksleven van hun ouders in de weg staan. Het lijkt er zelfs op dat ouderen vaak actiever zijn dan jongeren. Ouderen genieten des te meer van seks, aangezien zij zich niet meer druk hoeven te maken over zwangerschap, het uiterlijk of het ‘scoren’. Ook hebben ouderen meer tijd voor seks en vinden ze het leuk.

Tot slot

De oudere die achter de geraniums zit te wachten op de kinderen is verleden tijd. De oudere van de toekomst zit op niemand meer te wachten. De oudere van de toekomst is een mooi, gezond en levenslustig mens die stoutmoedig op pad gaat om verder te gaan met leven.

Lees verder

• Opgroeien: De middelbare leeftijd
• Opgroeien: Lichamelijke ontwikkeling bij de adolescent
• Opgroeien: De adolescentieperiode
• Opgroeien: Psychologische ontwikkeling van nul tot vijftien
• Opgroeien: Oei ik groei