De betekenis van volwassenheid

Wanneer ben je nou precies volwassen? Is het afhankelijk van een bepaalde leeftijd of van het gedrag? Een algemene omschrijving van volwassenheid kan zijn: een persoon die zichzelf kan redden in het leven. Deze omschrijving is natuurlijk erg subjectief. Er zijn verschillende contexten waarbinnen het begrip 'volwassenheid' kan worden omschreven. Taalkundig gezien is het woord volwassen afgeleid van het werkwoord wassen. Wassen betekent ook wel groeien. Letterlijk gezien betekent volwassen ‘volgroeidheid’.

Lichamelijke volwassenheid

De taalkundige omschrijving van de term volwassenheid komt goed overeen met de biologische omschrijving. Iemand die lichamelijk volgroeid en geslachtsrijp is, is binnen de biologische context volwassen.

Tijdens de ontwikkeling van een mens ondergaat iemand een aantal vaste levensfases van geboorte tot aan sterven. Volwassenheid is daar een van. Voorafgaand aan de fase van volwassenheid zijn de zuigelingenfase, peutertijd, kleutertijd, basisschooltijd, puberteit en adolescentie. De pubertijd loopt over het algemeen genomen van de twaalfde tot het vijftiende levensjaar en is een onderdeel van de adolescentie. De pubertijd kenmerkt zich door lichamelijke groei en de groei van de geslachtsorganen.

Tijdens de puberteit raakt het lichaam volgroeid. Puberteit is afgeleid van het Latijnse woord pubescere. Pubescere betekent 'bedekt met haar'. Hiermee wordt verwezen naar de haargroei in de schaamstreek, onder de oksels en op de benen tijdens de puberteit. In de puberteit ontwikkelen de secundaire geslachtskenmerken zich. Het lichaam verandert: er treedt beharing op (op de eerder genoemde plaatsen van het lichaam) en lichaamsdelen ontwikkelen en vervormen zich.

Tijdens de puberteit worden mensen geslachtsrijp. Het lichaam begint met de productie van de geslachtscellen en het lichaam kan zich voortplanten. De pubertijd is de fysieke overgang naar volwassenheid. Na de pubertijd is het lichaam volgroeid en geslachtsrijp. Een mens is dan dus lichamelijk volwassen.

Emotionele volwassenheid

Binnen het psychologisch oogpunt is iemand volwassen als diegene een stabiele eigen persoonlijkheid gevormd heeft. De bekende Amerikaanse psycholoog Erik Erikson heeft in zijn theorie over de psychologische ontwikkeling van de mens acht stadia omschreven die de mens zou moeten doorstaan. Hij beschrijft daarin dat de mens in zijn twintiger jaren zijn eigen identiteit ontwikkelt en dus volwassen wordt.

Adolescentie is afgeleid van het Latijnse woord adolescere. Adolescere betekent volwassen worden. De adolescent raakt op geestelijk en sociaal vlak volwassen. De adolescentiefase loopt over het algemeen tussen het twaalfde en tweeëntwintigste levensjaar. Tijdens de adolescentie gaat de adolescent op zoek naar zijn eigen plek binnen de maatschappij. De eigen persoonlijkheid wordt gevormd. De mens vergaart dus emotionele volwassenheid tijdens de adolescentie.

Juridische volwassenheid

Volgens artikel 233 van het Burgerlijk Wetboek, boek 1 is iemand volwassen als diegene de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt. De wet gebruikt de term meerderjarige in plaats van volwassene.


De juridische omschrijving van een volwassene is objectief en is ook bepalend in Nederland. Dat wil, in dit geval, zeggen dat de juridische uitleg niet afhankelijk is van de ontwikkeling van een persoon. Zodra een persoon de leeftijd van achttien jaar bereikt is hij/zij voor de wet volwassen.