Codependentie en Childhood Emotional Neglect (C.E.N.)

Codependentie is een psychische aandoening waarbij iemand zijn eigenwaarde afhankelijk maakt van de bevestiging die hij krijgt van zijn naasten. Codependentie is als het ware een overlevingsmechanisme uit een onveilige jeugd, een jeugd waarin er niet in de emotionele behoeftes van het kind is voorzien en de grenzen van het kind zijn genegeerd. In Amerika wordt het fenomeen van het negeren van de emotionele behoeften van een kind Childhood Emotional Neglect (C.E.N.) genoemd.

Childhood Emotional Neglect

Kinderen zijn tijdens het opgroeien afhankelijk van hun ouders voor hun lichamelijke en emotionele behoeftes. Childhood Emotional Neglect, ook wel C.E.N. genoemd, treedt op wanneer ouders er niet in slagen om in de emotionele behoeftes van hun kind te voorzien tijdens het opgroeien. Dit komt er op neer dat ouders hun kind onvoldoende spiegelen, valideren en bekrachtigen in hun behoeftes, grenzen en wensen. Wanneer dit vaak genoeg voorkomt, krijgt het kind continu de boodschap: "Mijn gevoelens doen er niet toe" of "Ik doe er niet toe."

Een paar voorbeelden:

• Een kind komt balend thuis uit school omdat hij een onvoldoende heeft gehaald. De moeder zegt dat ze geen tijd heeft om te luisteren omdat ze moet werken;
• Een kind zit de hele dag op zijn kamer omdat hij zich niet fijn voelt. Geen van zijn ouders vraagt of er iets aan de hand is met het kind;
• Een kind wordt gepest op school en voelt zich hierdoor onveilig. Wanneer hij dit aangeeft, krijgt hij te horen dat hij zich niet aan moet stellen.

C.E.N. heeft ernstige gevolgen voor het volwassen leven. Vaak ontwikkelt iemand die C.E.N. heeft ervaren tijdens zijn jeugd codependentie. De term Childhood Emotional Neglect is voor het eerst gebruikt door dr. Jonice Webb in haar boek Running on Empty uit 2012. Voor de buitenwereld is C.E.N. meestal niet te zien. Dit heeft ermee te maken dat er vaak in materiële zin niets ontbreekt in het leven van het opgroeiende kind. Daarnaast is C.E.N. niet iets wat je overkomt als opgroeiend kind, maar iets dat je juist niet overkomt. Een opgroeiend kind dat C.E.N. ervaart zal merken dat er iets niet klopt, maar omdat het de vinger er niet op kan leggen, zal het geneigd zijn de schuld bij zichzelf te zoeken en de overtuiging aannemen: er is iets mis met mij.

Symptomen

C.E.N. is te herkennen aan de volgende symptomen:

• Gevoelens van innerlijke leegte;
• Gevoelens van eenzaamheid;
• Gevoelens van onwaardigheid;
• Extreem zelfkritisch;
• Moeite met voelen, identificeren en benoemen van gevoelens;
• Moeite hebben met afhankelijkheid en hulp vragen;
• Weinig tot geen verbinding ervaren met anderen;
• Verslavingsgevoeligheid;
• Een onduidelijk zelfbeeld.

Gevoelens van innerlijke leegte

Gevoelens van innerlijke leegte kunnen op verschillende manieren bij een persoon tot uiting komen. Vaak is het een intens naar gevoel van niet verbonden zijn met jezelf. Niet weten wat je wilt, waar je behoefte aan hebt of waar je grenzen liggen.

Gevoelens van eenzaamheid

Gevoelens van eenzaamheid komen vooral tot uiting in het zich niet verbonden voelen met anderen. Het gevoel overal alleen voor te staan, zonder steun, liefde en bevestiging.

Gevoelens van onwaardigheid

Bij gevoelens van onwaardigheid voelt iemand zich het niet het waard om van te houden en heeft iemand het gevoel er totaal niet toe te doen, niet in zijn gevoelens en niet in wie hij is.

Extreem zelfkritisch
Doordat er weinig bevestiging en bekrachtiging is van de ouders wanneer iemand opgroeit met C.E.N., leert een kind zichzelf niet te waarderen. Het krijgt het gevoel dat hij zelf iets fout doet en ontwikkelt hierdoor vaak een extreem kritische innerlijke criticus.

Moeite met voelen, identificeren en benoemen van gevoelens

Vaak heeft iemand die opgegroeid is met C.E.N. niet leren voelen. Om die reden is het al een enorme opgave om te identificeren wat er vanbinnen gebeurt en om dit te benoemen. Vaak voelt het echte voelen als onveilig, omdat dit ook niet als veilig en normaal is behandeld tijdens de jeugd.

Moeite hebben met gepaste afhankelijkheid en hulp vragen

Iemand die is opgegroeid met C.E.N. heeft geen gezonde afhankelijkheid van zijn ouders ervaren en heeft deze gezonde afhankelijkheid ook niet kunnen internaliseren. Vaak werd de afhankelijkheid van de ouders als onveilig en bedreigend ervaren en is er geen zicht op wat gepaste afhankelijkheid is in vriendschappen en relaties. Mensen met C.E.N. zijn of geneigd zich totaal afhankelijk op te stellen van anderen of totaal niet. Vaak is er geen tussenweg.

Weinig tot geen verbinding ervaren met anderen

Doordat er weinig tot geen verbinding is met zichzelf, kan iemand die opgegroeid is met C.E.N. vaak ook weinig tot geen echte verbinding aan gaan met anderen. Daarnaast is de eerste verbinding die een kind aangaat, de verbinding met zijn ouders, als onveilig ervaren. Hierdoor is er onbewust weinig tot geen vertrouwen in andere mensen.

Verslavingsgevoeligheid

Doordat mensen die opgroeien met C.E.N. niet hebben ervaren dat het veilig is om gevoelens te ervaren, zullen ze geneigd zijn gevoelens weg te maken, wanneer de gevoelens heftg of overweldigend zijn. Dit zorgt voor verslavingsgevoeligheid en kan tot uiting komen in verslaving aan drank, drugs, eten, werken, seks of zelfs relatieverslaving.

Een onduidelijk zelfbeeld

Iemand die opgroeit met C.E.N. leert zichzelf niet kennen, doordat hij niet leert in contact te staan met zijn eigen gevoelens. Hierdoor leert iemand niet goed te ervaren waar hij blij van wordt, wat hij leuk vindt, wat niet, wat zijn kracht is en wat zijn minder sterke punten zijn. Vaak past iemand die is opgegroeid met C.E.N. zichzelf aan anderen aan als een kameleon en kan vaak slecht bij zichzelf blijven.

De gevolgen van Childhood Emotional Neglect

Het is van groot belang dat je als kind leert om te gaan met je gevoelens. Dat je leert voelen en dat je je gevoelens kunt gebruiken als je innerlijke kompas. Je leert je dan als het ware te verbinden met jezelf, met je behoeftes, grenzen en wensen. Vervolgens kun je deze communiceren naar anderen. Dit zorgt voor verbinding met jezelf en met anderen. Wanneer je opgroeit met C.E.N. leer je niet te voelen en te vertrouwen op je innerlijke kompas en raak je losgekoppeld van je innerlijke gevoelswereld. Je leert daarentegen je gevoelens te onderdrukken en weg te maken, Dit kan door middel van verslavingen aan drank, drugs, eten, seks, maar ook door overfanatiek te sporten of te werken. Daarnaast leer je niet jezelf te valideren en heb je continu behoefte aan bevestiging van anderen en zul je geneigd zijn je op allerlei gebieden te willen bewijzen, zonder vanuit je eigen behoeftes, grenzen en wensen te kunnen handelen. Iemand die is opgegroeid met C.E.N. ontwikkelt vaak codependentie omdat er geen zelfbevestiging is van binnen uit en iemand voor zelfbevestiging afhankelijk is van zijn naasten.

De gevolgen van C.E.N. gaan niet vanzelf over. Gepaste hulp en therapie om te leren voelen, gevoelens te leren identificeren en gevoelens te leren communiceren is aan te raden.

Lees verder

• Codependentie en hechting
• Codependentie en grenzen
• Codependentie en emotionele mishandeling
• Codependentie en relatieverslaving
• Codependentie en narcistische ouders