Codependentie: het herstel
In Nederland lijdt 10 tot 15% van de Nederlandse bevolking aan codependentie, ook wel mede-afhankelijkheid genoemd. Bij deze progressieve psychische aandoening, die overigens nog niet in de DSM V is opgenomen, maakt de codependent zijn eigenwaarde volledig afhankelijk van andere mensen. Codependentie gaat niet vanzelf over. Sterker nog, het herstellen van codependentie is een lange, pijnlijke weg.Codependentie in het kort
Codependentie is een progressieve psychische aandoening. De belangrijkste kenmerken zijn dat iemand met codependentie weinig eigenwaarde heeft en zijn eigenwaarde afhankelijk maakt van wat andere mensen van hem vinden. De meeste mensen met codependentie zijn zo gefocust op het krijgen van positieve bevestiging van andere mensen, dat ze daardoor hun eigen grenzen en behoeften uit het oog verliezen. Vaak kent een codependent zijn eigen grenzen en behoeften niet omdat hij nooit heeft geleerd daar aandacht aan te besteden. Hij is altijd gefocust geweest op het halen van zijn eigenwaarde buiten zichzelf en heeft vaak geen idee hoe het anders zou moeten. Na jarenlang bezig te zijn geweest met het pleasen van andere mensen, loopt een codependent vaak tegen de lamp door een burn-out of overspannendheid. Pas dan komt er inzicht dat er iets niet goed gaat en wordt er psychische hulp ingeschakeld.Onder ogen zien van codependentie
Herstellen van codependentie is een uitermate zware tocht, waarbij er rekening moet worden gehouden met het feit dat codependentie een levenslange kwetsbaarheid blijft. De eerste stap in het herstel van codependentie is dat de codependent zijn aandoening eerlijk onder ogen ziet en de symptomen en patronen in zijn leven serieus gaat nemen. Daarna is het belangrijk dat de codependent deze patronen gaat proberen te veranderen. Dit kan leiden tot irrationele gevoelens en weerstand, wat hoort bij het herstellen van de ziekte.Een voorbeeld hiervan is dat een perfectionistische vrouw die een keer de afwas laat staan, zich nu chaotisch kan gaan voelen. Of een afhankelijke man die een grens stelt, zich egoïstisch gaat voelen. Het is goed om te beseffen dat hoewel het genezingsproces van codependentie de codependent het gevoel kan geven te ver in de tegenovergestelde richting te veranderen, dat waarschijnlijk in werkelijkheid niet zo is. Gezonde gedragingen voelen vaak extreem aan na zoveel jaren gericht te zijn geweest op anderen. Het gevoel ‘niet te weten wat normaal is’, is onderdeel van het herstelproces.
Wanneer een codependent alle kenmerken aanpakt en langzaam begint te veranderen, zullen de volgende kenmerken van gezond zijn ontstaan:
Pijn bij herstel
Mensen met codependentie die besluiten dat ze willen herstellen, zullen in het eerste jaar waarschijnlijk veel pijn ervaren. Ze zullen blij zijn dat ze aan het herstellen zijn, maar tegelijkertijd zullen zij zich ook ellendiger voelen. Wanneer een codependent de stap maakt om te willen herstellen, zal hij zijn eigen angsten, gevoelens en zijn codependentie onder ogen moeten gaan zien. Door hierin stappen te gaan maken, zullen er veel negatieve en zware gevoelens vrij komen, die verwerkt moeten worden. Jeugdtrauma’s, onverwerkt verdriet, onverwerkte boosheid, stuk voor stuk zure appels waar de codependent zich doorheen zal moeten worstelen om te kunnen herstellen. Daarnaast komt er ook inzicht over wat er al die jaren is gebeurd door te leven als codependent. Dit leidt naast gevoelens van verdriet en boosheid ook tot gevoelens van vreugde en hoop.Wanneer de codependent zichzelf langzaam beter leert kennen, wordt hij zich ook bewust van zijn eigen grenzen en behoeften. En zal hij stapsgewijs moeten leren hoe hij aan zijn grenzen kan werken en hoe hij aan zijn eigen behoeften kan voldoen. Dit vergt veel tijd en geduld, omdat de meeste mensen met codependentie dit nooit eerder hebben gedaan. Ze moeten leren vertrouwen op zichzelf en het leven.
Op den duur zal de codependent meer kenmerken van gezond gedrag gaan vertonen en minder kenmerken van codependentie. Het is belangrijk om te beseffen dat een codependent altijd kwetsbaar zal blijven voor codependentie en regelmatig terug zal schieten in oude patronen. Maar hoe beter de codependent herstelt, hoe korter deze terugvallen zullen duren. Leven met codependentie is als leven met bijvoorbeeld diabetes. Een diabeet zal moeten blijven voldoen aan de door de arts voorgeschreven regels en richtlijnen om gezond te blijven. Zo is dat ook met codependentie. Het blijft werken aan jezelf en het is zaak je bewust te blijven van je valkuilen en je kwetsbaarheid.
Codependentie gaat niet vanzelf over
Om te kunnen herstellen zal een codependent iets aan zijn eigen codependentie-demonen moeten doen. Wanneer een codependent verwacht dat iemand anders hem beter kan maken, zal het herstel van de codependent stagneren. Niemand kan de codependent beter helpen dan hijzelf. Sterker nog: hijzelf is de enige die hem kan helpen en zichzelf kan genezen. Weliswaar met hulp, tijd en geduld.De belangrijkste eerste stap is dat de codependent gaat leren hoe hij zichzelf met respect kan behandelen, zijn grenzen kan ontwikkelen, zich bewust kan worden van zijn eigen realiteit en deze te erkennen, verantwoordelijk gaat nemen voor zijn eigen wensen en behoeften en hoe hij op een evenwichtigere manier kan omgaan met het leven.
