Codependentie en relatieverslaving

Codependentie en relatieverslaving Veel mensen die lijden onder codependentie, lijden ook vaak onder relatieverslaving. Iemand die codependent is, maakt zijn eigenwaarde afhankelijk van de bevestiging van anderen. Een relatieverslaafde maakt zijn eigenwaarde afhankelijk van zijn partner. Beiden hebben niet geleerd hoe zij hun eigenwaarde uit zichzelf kunnen halen. Wanneer een codependent in een relatie terecht komt met een emotioneel onbeschikbare partner, kan de codependentie een geheel eigen leven gaan leiden in de vorm van relatieverslaving.

Codependentie

Iemand met codependentie, ook wel mede-afhankelijkheid genoemd, maakt zijn eigenwaarde afhankelijk van de bevestiging die hij krijgt van andere mensen. De codependent maakt hierbij zichzelf ondergeschikt aan de oordelen van andere mensen, waarmee hij eigenlijk de ander boven zichzelf plaatst. Wat de ander wil, moet gebeuren. Wat de ander zegt, is de waarheid. Zonder dit te toetsen aan zijn eigen waarnemingen.

Iemand met codependentie heeft problemen met het van zichzelf houden, kan zichzelf niet goed beschermen, weet niet goed wie hij zelf is, kan niet goed voor zichzelf zorgen, in contact met andere mensen en heeft moeite de realiteit onder ogen te zien. Een codependent laat zijn werkelijkheid afhangen van de werkelijkheid van anderen. Codependentie uit zich voornamelijk in het pleasen van anderen ten koste van de eigen behoeftes en grenzen, om maar positieve bevestiging te krijgen, om de eigenwaarde mee te voeden.

Onderliggende angsten bij codependentie

De onderliggende angst bij codependentie is de angst om het niet waard te zijn om van te houden, wanneer de codependent zichzelf is en niets doet ten gunste van andere mensen. Daarnaast heeft de codependent vaak zijn hele leven al een gevoel van enorme eenzaamheid en verlating ervaren doordat zijn ouders niet in zijn behoeften konden voorzien. Vaak moest hij juist in de behoeftes van zijn ouders voorzien, zonder dat hij daar als kind de skills voor had. Alleen wanneer hij zijn ouders pleaste, was er een kans om liefde, zorg en aandacht te krijgen. Die gevoelens van eenzaamheid en verlating hebben zich omgezet in een intense chronische pijn, waar de codependent dagelijks mee leeft.

Wanneer een codependent te veel heftige emoties en pijn ervaart, zal hij geneigd zijn verlossing te zoeken. Vaak doet hij dit in een verslaving, omdat hij geen andere manier kent om met de pijn om te gaan. Wanneer een beginnende verslaving lijkt te werken, zal de codependent de verslaving doorzetten. Dit leidt tot steeds meer pijnlijke en schadelijke gevolgen voor de codependent, maar zorgt er ook voor dat de codependent zijn onverdraaglijke en pijnlijke gevoelens op afstand kan houden.

Relatieverslaving

Een relatieverslaving is in feite het onvermogen van een persoon om een emotioneel of fysiek schadelijke relatie te verbreken. Relatieverslaafden zijn meestal vrouwen. Iemand die relatieverslaafd is, is iemand die haar (/zijn) eigenwaarde afhankelijk maakt van de bevestiging en het gedrag van haar partner. Hierin doet de relatieverslaafde hetzelfde als de codependent. En plaatst de relatieverslaafde de partner boven zichzelf.
Een relatieverslaafde besteedt een groot deel van haar tijd aan het waarderen van, en aandacht geven aan de persoon waar zij verslaafd aan. Vaak op een obsessieve manier. Een relatieverslaafde verwacht in ruil voor het grenzeloos pleasen van haar partner, onvoorwaardelijke aandacht, zorg, liefde en bevestiging van haar partner, ook op momenten dat dit niet kan. Daarnaast verwaarloost een relatieverslaafde de zorg voor zichzelf en haar eigenwaarde op het moment dat zij een relatie heeft. Haar grenzen en behoeftes verdwijnen als het ware uit haar bewustzijn. In zijn algemeenheid kun je zeggen dat iemand die codependent is, ook relatieverslaafd is. Maar iemand die relatieverslaafd is, is niet altijd codependent.

Onderliggende angsten bij relatieverslaving

Onder relatieverslaving liggen twee fundamentele angsten ten grondslag, waarvan er één bewust is en één op onbewust niveau.
Een relatieverslaafde heeft extreem veel last van verlatingsangst door jeugdtrauma’s en zal bijna alles doen en verdragen om verlating te vermijden. De verlatingsangst vindt op een bewust niveau plaats. En is praktisch elke dag aanwezig. Het is de drijfveer voor het gedrag van de relatieverslaafde.

Daarnaast speelt op onbewust niveau de angst voor echte intimiteit, wat tevens te maken heeft met jeugdtrauma’s. Vaak heeft een relatieverslaafde in haar jeugd niet geleerd hoe je op een gezonde manier intiem kunt zijn. Zij is zich hier niet van bewust. Omdat er in haar jeugd niet in haar behoeftes konden worden voorzien en zij hierin verlaten is door haar ouders, kon een deel van haar persoonlijkheid niet tot ontwikkeling komen. Het kind voelt zich hierdoor al heel jong verlaten en krijgt onbewust de boodschap dat zij het niet waard is om van te houden. Ze leert niet voor zichzelf te zorgen en zichzelf bevestiging te geven, omdat zij niet heeft geleerd wat ‘gezonde zorg’ is. Een relatieverslaafde gaat een relatie aan met een intern gevoel van tekortschieten, waardeloos zijn en het gevoel niet zelf in staat te zijn de zorg voor haar eigen behoeftes en grenzen te kunnen dragen.

Vaak heeft een relatieverslaafde wel een ervaring opgedaan met een ander persoon (eerste vriendje, vriend en of vriendin, opa of oma) in haar jeugd waardoor zij tijdelijk verlichting ervoer van haar pijn, verdriet en eenzaamheid. Hierdoor is zij gaan geloven dat zij voor verlichting van haar emotionele bagage afhankelijk is van een ander, in de vorm van een partner. Het meest schrijnende is dat een relatieverslaafde in werkelijkheid doodsbang is voor gezonde intimiteit, omdat zij niet weet hoe zij met intimiteit om moet gaan. Vaak raakt een relatieverslaafde in paniek wanneer er echte intimiteit dreigt en doet zij iets waarmee er afstand wordt gecreëerd tussen haar en de partner. Op bewust niveau verlangt een relatieverslaafde naar intimiteit, terwijl zij dit op onbewust niveau niet kan verdragen. Hierdoor kiest de relatieverslaafde vaak onbewust een partner die niet intiem kan zijn op een gezonde manier, vaak is dit een vermijdingsverslaafde (man).

Zowel codependentie als relatieverslaving zijn complexe problemen met veel overeenkomsten en gelijkenissen. Het belangrijkste verschil is dat een relatieverslaafde zijn eigenwaarde afhankelijk maakt van één persoon, namelijk de partner, terwijl de codependent zijn eigenwaarde afhankelijk maakt van meerdere mensen. Beiden maken hun eigen grenzen, behoeftes en belangen ondergeschikt aan die van een ander.

Relatieverslaving en nu?

Wanneer je ontdekt dat je relatieverslaafd en vaak ook codependent bent, is het zeer raadzaam om hulp te zoeken. Het is belangrijk je te realiseren dat zowel een relatieverslaving als codependentie niet vanzelf overgaan. Hoewel beide aandoeningen nog geen diagnose zijn in de DSM V, zijn er diverse hulpmethoden in opkomst. Voor hulp bij relatieverslaving als codependentie kun je je wenden tot de norwoodgroep. Dit is een twaalf stappen-programma voor relatieverslaafden vrouwen. Meer informatie vind je op www.norwoodgroep.nl. Daarnaast vind je ook begeleiding bij het afkicken van een relatieverslaving bij verslavingshulpverleners als Trubendorffer.

Lees verder

© 2016 - 2024 Denisehagmeijer, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
RelatieverslavingRelatieverslaving betekent niet letterlijk dat je verslaafd bent aan relaties. Het betekent dat je je niet kunt losmaken…
Robin Norwood: Als hij maar gelukkig isIn haar boek ‘Als hij maar gelukkig is’ doet Robin Norwood het verhaal van vrouwen die in een ongelukkige relatie zitten…
Codependentie en het Human Magnet SyndromeCodependentie en het Human Magnet SyndromeHet Human Magnet Syndrome is een fascinerend fenomeen. Mensen worden op een onverklaarbare wijze aangetrokken tot elkaar…
Codependentie en grenzenCodependentie en grenzenCodependentie is een psychische aandoening die nog niet vermeld staat in de DSM V. Iemand die lijdt aan codependentie he…

Huidpulken of dwangmatig pulken aan huid: huidpulkstoornisHuidpulken of dwangmatig pulken aan huid: huidpulkstoornisDwangmatig pulken aan je huid of huidpulken duidt op een zogeheten huidpulkstoornis. Heb je de sterke drang om steeds on…
Angst: soorten angst en symptomen, klachten en oorzakenAngst: soorten angst en symptomen, klachten en oorzakenAf en toe angst ervaren is een normaal onderdeel van het leven. Je kunt angstig worden wanneer je wordt geconfronteerd m…
Bronnen en referenties
  • Facing Love Addiction - Pia Mellody, ISBN13: 9780062506047, geraadpleegd op 13 juli 2016
  • Grenzeloos liefhebben - Pia Mellody, ISBN13: 9789076407654, geraadpleegd op 12 juli 2016
  • Als hij maar gelukkig is - Robin Norwood, ISBN 9789026328213, geraadpleegd op 11 juli 2016
Reactie

Paarsekamer, 28-06-2017
Beste Denise,

Bij het lezen van jouw artikelen denk ik aan het verhaal van een therapeut dat ik pas heb gelezen, over een ontwijkende persoonlijkheidsstoornis. Heb nog eens gezocht en het stuk gevonden. Daarin wordt ook verwezen naar een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis. Als ik dat lees, dan vind ik dat nog meer lijken op de door u beschreven codepententie.

Ik vraag me dus af waarom er gewerkt wordt aan een erkenning van codepententie als psychiatrische stoornis, omdat dit toch wel veel lijkt op de afhankelijke persoonlijkheidsstoornis? Reactie infoteur, 28-06-2017
Hoi!
Dank voor je bericht. Ik snap je vergelijkingen met zowel de vermijdende en de afhankelijke persoonlijkheidsstoornis. En je vraag. Ik ben van mening dat codepentie de onderliggende oorzaak is van veel psychische stoornissen. En dat wanneer je codependentie aanpakt, je tevens de andere psychische stoornissen aanpakt. Dat is voor mij de reden dat het belangrijk is dat codependentie erkend wordt en er meer specifieke gerichte hulp en inzicht moet komen.

Met vriendelijke groet,
Denise

Denisehagmeijer (62 artikelen)
Laatste update: 28-08-2020
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Psychologie
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.