Codependentie: symptomen & ontstaan van mede-afhankelijkheid
Codependentie, ook wel mede-afhankelijkheid genoemd, is een term die steeds vaker voorbij komt. Maar wat is codependentie eigenlijk? Hoe komt het dat het de levens van miljoenen mensen beïnvloedt? Het valt op dat er in Nederland anno 2018 weinig kennis is van dit werkelijk allesomvattende probleem dat complete mensenlevens kapotmaakt. Door onwetendheid en te weinig kennis weten veel mensen niet dat ze lijden aan deze slopende en progressieve aandoening, waarin de codependent zichzelf volledig weggeeft aan anderen.Wat is codependentie
Codependentie betekent letterlijk uit het Engels vertaald: mede-afhankelijkheid. De term is eind jaren 50 ontstaan in de wereld van de Anonieme Alcoholisten om het gedrag van de mensen die in de omgeving van een alcoholist verkeren te verklaren. Codependentie treedt op wanneer iemands grenzen en behoeften in conflict komen met de belangen en behoeften van anderen. Een codependent zet zijn eigen belangen en behoeften compleet aan de kant om zo aan de verwachtingen, behoeften en belangen van anderen te voldoen. Dit gaat zelfs zo ver, dat wanneer een codependent dit gedrag al vanaf jongs af aan toepast, hij op latere leeftijd geen zicht meer heeft op zijn eigen grenzen en behoeften.Een codependent voelt feilloos aan wat anderen voelen, wat anderen nodig hebben en hoe hij goed voor anderen kan zorgen. Maar wanneer het om de eigen gevoelens, behoeftes en grenzen gaat, zijn deze voor de codependent enorm moeilijk te omschrijven en te herkennen. In feite maakt een codependent zijn eigenwaarde afhankelijk van zijn omgeving. Bijvoorbeeld: als partner van een alcoholist heeft de codependent de illusie dat hij zich goed zal voelen wanneer het goed gaat met de alcoholist. Wanneer het niet goed gaat met de alcoholist zal de codependent zich daar verantwoordelijk voor voelen en alles in het werk stellen om te zorgen dat de situatie van de alcoholist verbetert, zodat hij zich ook beter kan voelen over zichzelf. Dit gaat altijd ten koste van de codependent zelf. De codependent is als het ware mede-afhankelijk van de verslaving van de alcoholist.
Symptomen
Er zijn een aantal specifieke kenmerken waar een codependent aan voldoet. De belangrijkste symptomen van codependentie zijn:Hoe uit het zich in de praktijk?
Codependentie uit zich in verschillende gedragingen. De meest duidelijke gedragssymptomen zijn de volgende:Het ontstaan van codependentie
Codependentie ontstaat meestal wanneer een kind opgroeit in een voor hem een ongezonde, onveilige en destructieve gezinssituatie. Meestal is er sprake van een of beide ouders die lijden aan een persoonlijkheidsstoornis (zoals bijvoorbeeld narcisme), of een of beide ouders die te kampen hebben met een verslaving (zoals aan drugs, alcohol, seks, werken, etc). Binnen het gezin worden de problemen en de invloed ervan op de rest van het gezin ontkend. Er wordt naar de buitenwereld toe gedaan of er geen vuiltje aan de lucht is. Ieder gezinslid leert dat het er alles aan moet doen om het beeld naar de buitenwereld in stand te houden. Dit kan zich uiten in dat een kind verantwoordelijkheden op zich moet nemen die niet bij zijn leeftijd passen. Zo kan een kind bijvoorbeeld de rol van een van de ouders op zich nemen. Dit gebeurt vaak wanneer een of beide ouders emotioneel onbeschikbaar zijn voor de behoeften van het kind. Het gezin ontkent problemen, vindt dat er geen hulp nodig is en beschikbare hulp wordt vaak niet geaccepteerd.Wanneer je als kind in zo’n gezin opgroeit, leer je de schijn op te houden. Je bent continu op je hoede en leert jezelf niet kennen. Er is geen oog voor jouw behoeftes, grenzen en wensen. Wat je wel leert is om je continu aan te passen aan de behoeften van anderen, om daaruit (schijn)veiligheid te halen. Sommige van deze kinderen ontdekken op volwassen leeftijd - wanneer ze vastlopen door burn-out of door psychische klachten - dat ze zichzelf niet kennen, hun behoeftes niet weten en dat ze überhaupt grenzen hebben. Deze mensen zoeken daar hulp voor. Anderen blijven hun hele leven gericht op de behoeftes en verlangens van anderen en zullen daar uiteindelijk kapot aan gaan.
Een andere reden waardoor iemand codependent kan worden, is binnen een relatie met een narcist.