Aangeklaagd worden bij het Internationaal Strafhof

Als een aanklacht moet worden ingediend tegen iemand die verdacht wordt van oorlogsmisdaden bij het Internationaal Strafhof in Den Haag, wat gebeurt er dan? Wie kan er een aanklacht indienen? Wat gebeurt er met de arrestant?

Het Internationaal Strafhof in Den Haag

houdt zich bezig met de vervolging van individuen voor

• oorlogsmisdaden
• misdaden tegen de menselijkheid
• genocide .

Het Internationaal Strafhof behandelt alleen zaken:

• als het land waar het misdrijf is gepleegd, of het land waaruit de dader afkomstig is, aangesloten is bij het Hof.
• Voorwaarde is dat staten die wel bevoegd zijn niet bereid of in staat zijn de zaak zelf te onderzoeken of te behandelen.
• De misdaden moeten na 1 juli 2002 gepleegd zijn.

Geschiedenis

Er was sinds de oprichting van de Verenigde Naties (1945) reeds de behoefte om een Internationaal Strafhof op te richten.
Voortdurende verdeeldheid tussen de VN-lidstaten hierover heeft het echter zeer lange tijd tegengehouden.
In de loop der jaren kwamen er incidentele tribunalen om oorlogsmisdaden aan de kaak te stellen, zoals het Joegoslavië-tribunaal en het Rwanda-tribunaal. De gebleken noodzakelijkheid van deze tribunalen bracht de oprichting van een internationaal strafrecht instituut in een stroomversnelling.

• In 1998 kwam er een afgeronde concept-tekst voor de statuten van het Internationaal Strafhof:het Statuut van Rome.
• Op 11 april 2002 werd het vereiste aantal van zestig ratificerende landen gehaald, waardoor het Internationale Strafhof op 1 juli 2002 kon beginnen.
• In 2002 verwelkomde de Europese Raad het Strafhof en verklaarde het Strafhof van grote betekenis te achten voor de verdediging van de fundamentele mensenrechten.
• Het Internationaal Strafhof moet een essentiële rol gaan spelen bij het voorkomen van straffeloosheid voor genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdrijven.

Procedure die leidt tot vervolging van een misdadiger

Het Internationaal Strafhof is een onafhankelijk instituut dat wel nauw met de Verenigde Naties samenwerkt.
Hoofdaanklager bij het Internationaal Strafhof is in 2011 de Argentijn Luis Moreno-Ocampo. De functie van de hoofdaanklager is in principe dezelfde als bij Nederlandse strafzaken de officier van justitie.

Opening van het onderzoek:

de aanklager kan in drie gevallen een officieel onderzoek openen dat tot vervolging kan leiden:

• Indien een verdragsstaat zelf een situatie naar het Strafhof verwijst,
• de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties kan krachtens hoofdstuk VII van het Handvest van de Verenigde Naties elke situatie naar de aanklager verwijzen,
• de aanklager kan op eigen initiatief ("proprio motu"), mits met de goedkeuring van de Preliminaire Kamer van het Strafhof, een onderzoek instellen naar vermeende misdrijven binnen de rechtsmacht van het Hof, gepleegd op het grondgebied van een verdragsstaat of door iemand met de nationaliteit van een verdragsstaat.

Nadat het parket van de aanklager onderzoeksmissies heeft uitgevoerd kunnen bij voldoende 'aanwijzingen van misdaden vallend onder het Statuut van Rome' arrestatiebevelen worden uitgevaardigd. In het geval van verzoek van de Verenigde Naties (zoals het in februari 2011 besloot om onderzoek te laten doen naar Khadaffi en zijn twee zoons) gaat de aanklager onmiddellijk over tot het uitvaardigen van arrestatiebevelen.

De detentie (gevangen-houding) van de arrestant

• Het ICC detentiecentrum is gevestigd in een Nederlandse gevangenis in Scheveningen
• Het ICC detentie centrum moet veilige, zekere en humane inzekerheidsstelling waarborgen voor personen die zijn aangehouden door het Internationale Strafhof.
• De beheerder van het ICC centrum heeft de algehele verantwoordelijkheid voor alle aspecten van het beheer van het detentiecentrum, met inbegrip van de veiligheid en orde.
• De beheerder neemt alle beslissingen zoals die zijn vastgelegd in de regels van afdeling 90 van het Statuut van het Hof.
• De ICC-beheerder spant zich in om het mentale, fysieke en geestelijke welzijn van de aangehouden personen te waarborgen binnen een efficiënt systeem van detentie, met aandacht voor hun culturele diversiteit en hun ontwikkeling als individu.
• Om dit doel te bereiken maakt het dagelijkse programma van het detentiecentrum mogelijk dat de gearresteerde personen toegang hebben tot verse lucht, recreatieve tijd en sportieve activiteiten. Zij hebben toegang tot de bibliotheek, mogen het nieuws volgen en televisie kijken.
• Arrestanten hebben toegang tot de computer faciliteiten om te werken aan hun eigen zaak.
• Indien nodig, worden arrestanten de gelegenheid gegeven computercursussen te volgen.
• Elke gedetineerde heeft een computer in zijn / haar cel, die is gekoppeld aan een specifieke computer van het Hof.

Recht op privacy in het ICC detentie centrum

Alleen de verdediging van de arrestant heeft toegang tot de computer van de arrestant.
De verdediging kan zaak-gerelateerd materiaal uploaden waarnaar de aarestant toegang krijgt en waarover hij opmerkingen kan maken.
Het recht van een gedetineerde op privacy met zijn / haar verdediging wordt erkend en het belang voor hem / haar om vrijelijk te communiceren met de diplomatieke of consulaire vertegenwoordiger van zijn / haar land van herkomst. Een arrestant heeft recht op vertrouwelijke communicatie met personen die onder deze twee categorieën vallen.
Daarnaast hebben de arrestanten recht op bezoeken van een dominee of spiritueel adviseur van hun godsdienst of overtuiging, waartoe een gebied binnen het detentiecentrum is toegewezen.

Familiebezoek

Met het oog op handhaving van familiebanden, zoals bepaald in het reglement van de griffie, schenkt de beheerder bijzondere aandacht aan de bezoeken van de familie en bezoeken van de echtgenote of partner van de arrestant
De beheerder kan , indien nodig maatregelen nemen om de familie te helpen bij de noodzakelijke procedures daarvoor.

Arrestanten worden voorzien van geschikt bereid voedsel dat voldoet aan de kwaliteit en kwantiteit van de normen van de diëtetiek en moderne hygiëne.
Daarnaast wordt arrestanten toegestaan ​​om zelf te koken. Zij mogen daartoe een boodschappenlijst indienen bij het detentie-centrum.

Het Internationale Rode Kruis als controlerende instantie

Op grond van de overeenkomst tussen het Internationaal Strafhof en het Internationaal Comite van het Rode Kruis (ICRC), gesloten op 29 maart 2006 heeft het ICRC fungerend als de controle-instantie onbeperkt toegang tot het detentiecentrum.
De afgevaardigden van het ICRC kunnen het ICC onaangekondigd bezoeken met het doel onderzoek te doen naar de behandeling van de arrestanten, hun levensomstandigheden en hun lichamelijke en psychische welzijn in overeenstemming met algemeen aanvaarde internationale normen voor de behandeling van personen wiens vrijheid is ontnomen.

Gearresteerde personen zijn onschuldig tot het tegendeel bewezen wordt.
Indien de arrestant veroordeeld wordt voor misdaden die onder de jurisdictie van het ICC vallen, dienen ze hun straf niet uit in het ICC detentiecentrum omdat het geen faciliteit is voor de bewaking van veroordeelde gevangenen.
Ze zullen in het algemeen worden overgebracht naar een andere gevangenis in Nederland of elders indien zulks wordt overeengekomen met de oorspronkelijk klagende instantie of het -land.

Het is mogelijk dat het detentie centrum van het ICC in verband met de aanklacht contact met mede-daders en mede-arrestanten ontzegt.

Lees verder

• Het Internationaal Strafhof: de delicten
• De werking van het Joegoslavië Tribunaal
• Immuniteit of niet-vervolging van criminele staatshoofden
• Veroordeling en executie van (ex)staatshoofden
• Het ziekte-excuus bij uitlevering voor oorlogsmisdaden