Zijn Christenen schijnheilig of bedriegt de schijn?

Schijnheiligheid is iets waar gelovigen en vooral Christenen nogal eens van worden beschuldigd. Het idee is dan dat een sommige gelovigen moraalridders zijn, die pretenderen te weten hoe men met elkaar om zou moeten gaan. Maar tegelijkertijd zelf ook niet volgens die normen leven. Het label schijnheilig is dus wel te verklaren, maar is dat wel echt terecht? We gaan hier eens beter naar kijken. Je hoort het nog weleens: "Zondags vooraan in de kerk, maar door de week zie je het er niet aan af". Christenen die schijnheilig worden genoemd. Of hypocriet. Ze weten precies te vertellen hoe het allemaal moet in de wereld en hoe mensen zich horen te gedragen. Doe dit en laat dat. Mooie verhalen over wat goed en fout is. Maar ondertussen zie je ze allerlei dingen doen die daar recht tegenin gaan. En vaak valt er niet minder aan te merken op hen als op anderen. Anderen die zich niet heiliger voordoen dan ze zijn. Dus zijn veel Christenen schijnheilig. Toch?

Christenen zijn schijnheilig

En daar zit natuurlijk zeker wat in. Christenen vertonen inderdaad hypocriet gedrag wanneer je kijkt naar hoe de theorie is en hoe ze in de praktijk leven. Als iemand zegt: "Je moet je aan de wet houden", maar tegelijkertijd zelf te hard rijdt, dan is dat hypocriet gedrag. Hoe anders kun je dat uitleggen? Je ziet dezelfde hypocriete houding natuurlijk ook bij niet-christenen terug komen. Hoeveel mensen zitten niet met voldoening te kijken naar een hardrijder die bekeurd wordt op televisie, terwijl ze zelf ook regelmatig te hard rijden. In dat opzicht zijn de meeste van ons hypocriet. "Ja, maar de andere mensen verbeelden zich niet beter te zijn dan de rest, zoals Christenen dat wel doen. Ze denken immers dat zij wel in de Hemel te komen".

Christenen hebben een ideaalbeeld

Aan de andere kant, zijn Christenen juist niet hypocriet. Vanuit de Bijbel, maar ook net zo goed vanuit ieders eigen besef van goed en kwaad kennen Christenen het ideaalbeeld. Dat je daar in de praktijk niet aan voldoet, betekent dat je niet zo goed leeft als volgens je eigen ideaalbeeld zou moeten. Een onmisbaar kenmerk van Christen zijn is het ontdekken en belijden dat je er keer op keer weer een zootje van gemaakt heb. Maar dat betekent op zichzelf nog niet dat je hypocriet bent. Het zou pas hypocriet zijn, wanneer je daarvoor je ogen sluit en jezelf en anderen voor houd dat je het allemaal wel goed doet. Een fout die sommige Christenen misschien wel maken.

Een christen kan niet voldoen aan het ideaalbeeld

Nee, juist als Christen moet je toegeven dat het je niet lukt. Maar wanneer je toegeeft dat je er een zootje van maakt, kan iemand je nog niet hypocriet of schijnheilig noemen. Wel een prutser, zondaar of mislukkeling. Maar het falen betekent niet dat je niet kan weten hoe het wel zou moeten. Meestal weet je juist wel hoe het zou moeten en wanneer daar over gesproken wordt, zal je dat proberen uit te dragen. Helaas gaat dat uitdragen ook nog steeds op ieders eigen wijze en schort daar helaas ook nogal eens wat aan. En daardoor zien mensen een Christen vaak als iemand die mooi kan vertellen hoe het hoort, maar ondertussen zelf nog steeds regelmatig de fout in gaat.

Een plekje in de Hemel verdienen.

En dat gepraat over wel/niet naar de Hemel gaan? Want dat denken gelovigen toch? Dat God ze toch zal accepteren, omdat ze goed genoeg zijn? Nee, volgens het Christelijk denken kan een ieder die Hemel wel op zijn buik schrijven als het op zijn eigen daden aankomt. Dat wordt hem niet. Nee, als het enkel op daden aankwam, ging er geen enkele christen naar de Hemel. De Hemel staat open voor een ieder die vrij is van fouten, die vrij is van zonde. En de Christelijke werkelijkheid is dat niemand dat van zichzelf zal kunnen zeggen. Dus van een plekje verdienen is zeker geen sprake.

Toch gered

De enige reden dat iemand dan toch in de Hemel zal kunnen komen is door Jezus Christus, zo belijden Christenen. Alleen door onder ogen te zien dat je het zelf juist niet kunt verdienen, maar te accepteren dat je het moet hebben van de genade die Jezus Christus biedt, kan je onder je schuld uitkomen.

Conclusie

Kortom: Ja Christenen lijken schijnheilig, omdat ze zich zelf niet gedragen volgens hun eigen normen en waarden. Maar een echte Christen zal dat zelf als eerste toegeven want dat is juist een belangrijk deel van Christen zijn. En daarom kun je eigenlijk niet van schijnheiligheid spreken. Wanneer iemand een christen beschuldigt van schijnheiligheid, dan heeft de beschuldiger eigenlijk niet goed begrepen waar het Christelijk gedachtegoed uit bestaat. In zekere zin kun je een echte Christen juist van allerlei zaken beschuldigen, waar hij het mee eens zal zijn, behalve schijnheiligheid.

Lees verder

• Probleem van het lijden: een probleem voor het christendom?
• God en wetenschappelijk bewijs
• Het christelijk geloof in een notendop
• Richard Dawkins's The God Delusion: een kritische blik
• "Bestaat God?" Een goede vraag of ondertussen achterhaald?