Positieve Psychologie

In de psychologie werd veelal gekeken naar zwakke kanten van mensen. De klinische psychologie diagnosticeert mensen met allerlei problematiek en de daaraan verbonden nadelen. Positieve psychologie kijkt juist naar de sterke kanten van mensen. Hoe kun jij van jezelf en anderen sterke kanten stimuleren en ontplooien? Dat is het doel dat de stroming positieve psychologie wil bereiken en uiteindelijk: meer geluk.

Familieleden van Positieve Psychologie

Positieve psychologie richt zich dus op de krachten van de mens in plaats van de klachten. Er zijn een aantal onderdelen waar de stroming zich op richt, namelijk Optimisme, Hoop, Vertrouwen in eigen effectiviteit, Zelfrespect en Positieve emoties. Daarnaast zijn er ook nog Veerkracht, Geluk, Dankbaarheid en Flow. Helaas is er nog niet naar alles evenveel onderzoek gedaan.

Optimisme

Churchill zei eens: “De pessimist ziet de moeilijkheid in elke mogelijkheid. De optimist ziet de mogelijkheid in elke moeilijkheid” (Bannick, 2011, p. 23). Hierin zit een verschil in perceptie: de pessimist denkt dat niets lukt, terwijl de optimist de uitdaging aangaat. Verwachting speelt daarbij een grote rol. Als je verwacht iets te kunnen voltooien, zal dit ook eerder gebeuren dan wanneer je verwacht het niet te kunnen voltooien. Vaak zien optimisten gebeurtenissen ook als plaatselijk, tijdelijk en veranderbaar, waardoor zij invloed hebben op de uitkomsten. Daardoor reageren ze actief in plaats van passief.

Hoop

Hoop zorgt voor een (gewenst) toekomstbeeld. Daardoor is hoop een proces; het zorgt ervoor dat je ergens naartoe leeft en daar moeite voor wil doen. Bovendien geeft hoop het idee stappen in de richting van je doel te doen.

Vertrouwen in eigen effectiviteit (self-efficacy)

Eigen effectiviteitverwachting is de mate waarin je denkt bepaald gedrag succesvol te kunnen uitvoeren. Als het gedrag dan ook succesvol wordt uitgevoerd, zorgt dit voor een ‘boost’ van de eigen effectiviteitsverwachting. Het is zelfs zeer belangrijk om te beginnen met het uitvoeren van gedrag: waarom zou je immers iets gaan doen waarvan je toch denkt het niet te kunnen?

Zelfrespect (self-esteem)

Zelfrespect wordt ook wel gevoel van eigenwaarde genoemd (“ik ben van waarde”). Daarbij is het belangrijk wat je denkt en gelooft over jezelf en hoe je je daarbij voelt. Je vindt jezelf aardig en goed, waardoor je empathisch kan handelen, maar ook bijvoorbeeld eerder samenwerkt.

Positieve emoties

Voor elke positieve emoties hebben we drie tot vier voor negatieve emoties. Dit geeft aan hoe gefocust de samenleving is op negatieve emoties, terwijl juist positieve emoties voor een breder gedragsrepertoire zorgen. Onder deze noemer kan gedacht worden aan belangstelling, voldoening, vreugde, geluk, trots, opluchting, genegenheid en liefde. Naast dat het kan zorgen voor een breder gedragsrepertoire, kan het als ‘tegengif’ voor negatieve emoties worden gebruikt; ze zorgen ervoor dat negatieve emoties minder worden.

Veerkracht

“Waar ik niet dood aan ga, maakt me sterke” zie Nietsche. Dat is wat veerkracht is: het vermogen om na/onder moeilijk omstandigheden goed te functioneren en zelfs te groeien (Bannick, 2011, p. 55). Het gaat erom hoe je met moeilijke gebeurtenissen of omstandigheden omgaat. Hierbij is aandacht voor het positieve al een grote stap.

Geluk

Iedereen denkt anders over hoe geluk eruit ziet. Maar er zijn drie basisdingen die nodig zijn, namelijk autonomie (zelf keuzes kunnen maken), betrokkenheid (verbondenheid met anderen) en competentie (ik ben goed in wat ik doe). Echter, geluk is hard werken; het komt niet vanzelf.

Dankbaarheid

Maslow concludeerde uit zijn onderzoek dat uiting geven aan dankbaarheid essentieel was voor emotionele gezondheid. Als je uiting geeft aan dankbaarheid, dan ben je je namelijk ook bewust van de (alledaagse) positieve gebeurtenissen om je heen en ben je daar blij om. Daarbij spelen twee aspecten een rol: de dankbaarheid is gericht op iemand anders en die persoon heeft oog voor het goede dat hij ontvangt (Bannink, 2011, p. 76).

Flow

Flow ervaar je op het moment dat je helemaal opgaat in je werkzaamheden. Het gaat daarbij om de activiteit zelf en niet zozeer om het resultaat, maar waarbij het wel ‘lekker loopt’. Je wordt dan uitgedaagd op je volledige capaciteit van je vaardigheden, maar niet overvraagd. De perfecte uitdaging dus!

Verbondenheid

Mensen zijn sociale dieren en willen zich graag verbonden voelen. Dit kan met mensen of dieren zijn, maar ook met iets groters, zoals God of Allah.

Positieve Psychologie toepassen

Positieve psychologie toepassen betekent het vergroten van positieve emoties. Tijdens een coachingssessie kan dit gebeuren door oplossingsgerichte coaching te gebruiken. Ook vragen als “Waar hoop je op?” sturen richting een gewenste toekomstvisie. Maar hoe doe je dit bij jezelf of directe omgeving?

Opdracht: Zet je positieve knop aan

Kijk even naar de positieve dingen om je heen. Wat gaat er goed in je leven? Waar ben ik dankbaar voor? Wat kan ik zien als een cadeautje waar ik blij mee ben? (Bannink, 2011, p. 48). Deel deze verhalen/ideeën met een ander en geniet beiden van de positieve sfeer die het brengt!

Opdracht: Dank-je-wel

Schrijf of benoem de dingen waarvoor je dankbaar bent. Benoem dit aan de mensen waar het om gaat. Het zorgt ervoor dat jouw welbevinden omhoog gaat (iemand doet iets liefs voor je), het zorgt ervoor dat je zelf dingen voor een ander wil doen (motivator) en het werkt als beloning (waardoor de kans groter wordt dat iemand weer iets liefs voor je zal doen). Dank je wel dus!

Opdracht: Dag negatieve gedachte!

Schrijf op een kaartjes een aantal negatieve gedachten die je vaak hebt (bijvoorbeeld “mij lukt nooit iets”). Schud daarna de kaartjes en trek er één. Daag deze gedachte uit (hardop en met overtuiging): Klopt het eigenlijk wel wat je denkt? Helpt deze gedachte je verder? Wat zou een positieve gedachte zijn?

Opdracht: Wat gaat er goed?

Schrijf in je dagboek drie gebeurtenissen die goed gingen vandaag. Waardoor ging dat goed? Wat was jouw bijdrage? Hoe kun je daar meer van doen?

Tot slot: Positieve Psychologie

Positieve psychologie is niet in het leven geroepen om de klinische psychologie te vervangen. Juist wil deze stroming aanvullen waar het kan en vooral positieve emoties teweeg brengen. Echter, soms is het niet mogelijk een probleem kwijt te raken, ook niet met positieve emoties (bijvoorbeeld pijn). Er moet dan gekeken worden hoe het probleem te accepteren is, maar ook dan kan er nog gekeken worden naar positieve momenten in het leven!

Lees verder

• Oplossingsgericht Coachen
• Stromingen in de psychologie