Wat is positieve psychologie?

Positieve psychologie wordt vaak verward met het ontkennen van negatief gedrag en wordt vaak bezien in een zweverige sfeer. Toch heeft positieve psychologie wel degelijk bewezen positieve effecten; zo blijkt dat de methoden die de positieve psychologie hanteert het welzijn en de prestaties van zowel werknemers als leidinggevenden sterk kan verbeteren. Dit door het bewustzijn te vergroten van beperkende gedachten en gedragingen waardoor deze aangepakt kunnen worden en personen hun volledige potentie kunnen benutten.

Mensbeeld van positieve psychologie

Binnen de psychologie zijn er verschillende perspectieven en theoretische raamwerken van waaruit naar de mens gekeken wordt. Binnen deze verschillende perspectieven zijn er ook verschillende uitgangspunten van waaruit men de mens beoordeeld; deze kunnen worden ingedeeld in drie verschillende mogelijkheden om de mens in te schatten:

• Psychologische perspectieven waarin de mens van nature destructief is
• Psychologische perspectieven waarin de mens van nature zowel goede als slechte eigenschappen heeft
• Psychologische perspectieven waarin mensen gemotiveerd worden door constructieve krachten

Psychologische perspectieven waarin de mens vanuit nature als destructief wordt beschouwd gaan er van uit dat de mens dus ook gecontroleerd en gecorrigeerd dient te worden om een leefbare samenleving te bewerkstelligen. Bij perspectieven die uitgaan van een mix van zowel goed als slecht draaien technieken tot verbetering van personen juist meer om het onderdrukken van het slechte en het naar boven halen van het goede in de mens. De laatste mogelijkheid om naar de mens te kijken is een perspectief waarbij de mens wordt gezien als een wezen dat intrinsiek geleidt wordt door constructieve krachten, men wil iets (helpen) opbouwen. Dit is dus iets anders als een visie waarin de mens intrinsiek goed van aard is; constructieve krachten hoeven niet persé als "goed" beschouwd te worden. Daarnaast, wie bezit er de morele kennis van "goed" en "kwaad"?

Positieve psychologie komt voort uit dit derde mensbeeld en de methoden en technieken uit de positieve psychologie trachten dan ook de constructieve krachten van de mens vrij te maken en deze in goede banen te leiden. Waar veel andere psychologische inzichten daarnaast ontwikkeld zijn om mentale fouten of gebreken te herstellen, is positieve psychologie juist ontwikkeld om gezonde mensen verder te helpen. Het bleek namelijk dat bij een groeiende welvaart, het gemiddelde geluk van de mens gelijk bleef en depressie zelfs steeg. Positieve psychologie gaat er vanuit dat dit komt door de negativity bias; negatieve ervaringen zijn besmettelijker dan goede ervaringen. Slechte emoties blijven bijvoorbeeld langer hangen en hebben meer impact dan goede emoties.

De doelen van positieve psychologie

De doelen van positieve psychologie kunnen verdeeld worden in twee niveaus; het individuele en het groepsniveau. Onderstaand de punten waarop positieve psychologie focust op beide niveaus.

Individueel niveau

Moed, interpersoonlijke sensitiviteit, liefde, esthetisch besef, doorzettingsvermogen, vergevingsgezindheid, originaliteit, toekomstgerichtheid, spiritualiteit, talentontwikkeling en wijsheid.

Groepsniveau

Waarden en normen, burgerschap, verantwoordelijkheid, altruïsme, zelfbeheersing, tolerantie, werkethiek.

Uitgangspunten en principes positieve psychologie

Uitgangspunt van positieve psychologie is daarbij dat de mens van nature het best mogelijke wil zijn dat men kan zijn. Dat dit niet altijd naar voren of tot uiting komt, heeft te maken met beperkingen die we onszelf opleggen. Die probeert positieve psychologie dan ook uit de weg te helpen. Groot verschil hierbij met andere psychologische perspectieven is dat deze andere vaak focussen op gebreken. Met andere woorden; andere psychologische perspectieven verklaren hoe we weer gezond gemaakt kunnen worden, maar positieve psychologie kan verklaren hoe we onszelf beter kunnen maken. Positieve psychologie geloofd dan ook niet zozeer in mentaal gezonden en ongezonden; volgens de positieve psychologie heeft iedereen op bepaalde vlakken mentaal gezonde en mentaal ongezonde punten.