Disfunctioneren, heb ik recht op ontslagvergoeding?

Als oudere werknemer kan het je overkomen dat de veranderingen binnen de organisatie zo snel gaan, dat je het niet meer kunt bijbenen. Tot dusver ging het allemaal nog naar tevredenheid, echter het laatste jaar zijn er veel problemen en moeilijkheden. Je werkgever moppert en er wordt verweten dat je niet meer past binnen de organisatie. Oftewel je vormt een “blok aan het been van het bedrijf”. Het is een reële situatie, dat je hierdoor wordt ontslagen. Waarom kun je bij disfunctioneren ontslag krijgen en heb je dan recht op compensatie?

Disfunctioneren ontslagvergoeding

• Wat houdt het in?
• Type dienstverband
• Verdere inspanningen van de werkgever
• Het kunnen bijhouden van veranderingen
• Verwijtbaar slecht presteren
• Onverwijtbare veranderingen binnen de organisatie
• Herplaatsingsmogelijkheden
• Bij disfunctioneren ontslag krijgen en compensatie

Wat houdt het in?

De werkgever is van mening dat de werknemer niet meer voldoet aan het vereiste niveau doordat er achterstallige kennis is, de oudere persoon nieuwe kennis niet ten uitvoer kan brengen of dat er sprake is van verwijtbaar gedrag. Het houdt in dat de werknemer (zonder gepast ander werk) overbodig is geworden, waardoor er maar een enkele uitweg is namelijk ontslag. Het betekent dat de desbetreffende persoon – mogelijk met een ontslagregeling – op straat komt te staan. In hoeverre kan er sprake zijn van vergoeding bij ontslag?

Type dienstverband

Uitgangspunt bij dit type problemen met de werkgever is dat er een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd is aangegaan. Het houdt in dat er een duurzaam overeenkomst is aangegaan, waarbij de werknemer op een langdurige arbeidsrelatie kan rekenen. De onderlinge relatie is altijd goed bevallen, waardoor tijdelijke contracten zijn omgezet naar een contract voor de lange termijn. Daaruit komen verplichtingen voort, waaraan beide partijen moeten voldoen. Het houdt in dat er een gezagsverhouding ontstaat, waarbij opdrachten worden gegeven welke op de meest efficiënte manier door de werknemer worden gerealiseerd. Maar wat als de te leveren inspanningen met de tijd veranderen?

Verdere inspanningen van de werkgever

Het is aan de werkgever gelegen om de werknemer up-to-date te houden door het kennisniveau op peil te houden. Nieuwe technieken, inzichten, procedures enzovoorts zorgen ervoor dat de onderneming dynamisch is. Ook het personeel moet zich aan de gestelde vereisten voldoen, waartoe de werkgever het personeel op cursus moet sturen. Bijspijkeren zodat aan de laatste ontwikkelingen goed gehoor kan worden gegeven is van belang. Het is noodzakelijk dat deze inspanning door beide partijen wordt aangegrepen, zodat het kennisniveau hoog is en blijft.

Het kunnen bijhouden van veranderingen

Probleem bij voorgaande is dat de ouder wordende persoon minder snel handelt, alle snelle ontwikkelingen mogelijk geestelijk niet meer bij kan benen of dat de techniek de persoon boven de pet gaat. Veranderingen kunnen snel gaan en daar moet het juiste personeel voor worden ingezet. Het kan inhouden dat sommige werknemers onvoldoende kunnen presteren en dus dient er te worden ingegrepen. De werkgever kan daarbij overgaan tot herscholing, overplaatsing, aangepaste werkzaamheden vinden, maar ook ontslag is een optie. Wat voor ontslagtype kan er van toepassing zijn?

Verwijtbaar slecht presteren

Het kan zijn dat de werknemer willens en wetens zich niet wil aanpassen aan de onderneming of de veranderingen. Daarnaast kan het voorkomen dat er bewust fouten worden gemaakt, waardoor het productieproces aanvullend wordt vertraagd. Dit is een zeer ongunstige situatie voor de werknemer, waarbij het voor de werkgever een toenemende vraag is of de werknemer nog wel in dienst kan zijn. Een niet meewerkende werknemer zorgt ervoor dat de onderneming minder goede resultaten kan behalen en dat valt zeker onder verwijtbaar gedrag. Het kan potentieel leiden tot ontslag op staande voet of ontslag zonder een aanvullende vergoeding. Je doet er altijd goed aan om positieve inzet te tonen, zodat je meer rechten realiseert bij een onverhoopt ontslag.

Onverwijtbare veranderingen binnen de organisatie

In de meeste gevallen zal er bij disfunctioneren sprake zijn van niet verwijtbaar disfunctioneren. Kun je wegens de leeftijd niet meekomen, waarbij ontslag volgt dan is het aan de werkgever te wijten. Het kan zijn dat de werknemer altijd wel goed heeft mee kunnen komen, echter het laatste jaar gaat het erg slecht. De werknemer kan er dus niets aan doen dat het verwachte niveau niet wordt behaald. Toch bestaat er een goede reden dat je wordt ontslagen, omdat de persoon niet meer binnen de huidige organisatie past. De organisationele groei zorgt ervoor dat je overbodig bent geworden.

Herplaatsingsmogelijkheden

Voordat het werkelijk komt tot een ontslag dient er naar ander gepast werk te worden gezocht. De Wet Verbetering Poortwachter schrijft voor dat zowel werknemer als werkgever kansen voor herplaatsing of overplaatsing moeten benutten, zodat je aan het werk kan blijven. Denk bij voorbeeld aan het instrueren van jongere werknemers of bepaalde technieken waar de oudere slechts weet van heeft. Het kan een handige manier zijn om onmisbare kennis op een handige manier over te dragen, zonder dat de oudere werknemer direct op straat komt te staan (mogelijk in deeltijd). Ook andere functies binnen de onderneming moeten worden bekeken. Is dit niet het geval dan neemt de aanleiding toe om over te gaan tot het beëindiging van het arbeidscontract.

Bij disfunctioneren ontslag krijgen en compensatie

Komt het tot een ontslag bij disfunctioneren, waarbij het niet verwijtbaar is aan de werknemer dan dient er sprake te zijn van compensatie. De werkgever pleegt contractbreuk, waardoor er geen inkomen uit arbeid meer is. Omdat het vaak gaat om een oudere werknemer – waarbij het vinden van nieuw werk veelal uitgesloten is en deze dus in de WW komt – dient een ontslagvergoeding te worden betaald. Afhankelijk van het laatst verdiende bruto maandloon en het aantal werkzame dienstjaren wordt de hoogte van de “Gouden Handdruk” vaak bepaald middels de kantonrechtersformule.

Lees verder

• Ontslagrechten: waar heb je recht op als je wordt ontslagen?
• Ontslag wegens bedrijfsbeëindiging, is er een vergoeding?
• Welke stappen bij ontslag moet je voor jouw rechten nemen?
• Is de reden van ontslag werkelijk dringend genoeg?
• Fictieve opzegtermijn bij ontslag met wederzijds goedkeuren