John Dewey (1859-1952)

John Dewey was een Amerikaanse psycholoog, filosoof en pedagoog. Zijn werk heeft bijgedragen aan verschillende wetenschappen, stromingen en opvoedingsvraagstukken. John Dewey kiest een brede, sociaal georiënteerde insteek op opvoeding, vorming en welzijn. Hij wordt gezien als vader van het functionalisme en leverde een bijdrage aan onderwijsvernieuwing. Zijn bekendheid en invloed strekken zich wereldwijd uit. .

John Dewey

John Dewey is geboren in Burlington, Vermont op 20 oktober 1859 en overleed in 1952 in New York. Hij wordt gezien als een van de meest belangrijkste onderwijspedagogen van de twintigste eeuw. Naast politieke filosofie beoefende hij ook psychologie, ethiek, kennistheorie en andere disciplines.

Tijdens zijn opleiding kwam hij in aanraking met het hegelianisme en het Duitse idealisme. Vanaf de jaren 1890 ontwikkelt hij zich in de richting van het pragmatisme. Na zijn studie ging hij werken als leraar en later als hoogleraar aan verschillende universiteiten. Hij kreeg bij de universiteit van Chicago de leiding over de filosofische psychologische afdeling. Van 1904 tot 1931 was hij professor aan de Colombia Universiteit in New York. Tijdens zijn jaren aan deze universiteit, heeft hij ook vele reizen in de wereld gemaakt.

Pedagogische vraagstukken

John Dewey schreef over pedagogische vraagstukken, waarbij hij steeds de verbinding legde tussen onderwijs, opvoeding en democratisch burgerschap. Veel van zijn vraagstukken zijn ook in onze tijd herkenbaar en leveren discussies op in het voortgezet onderwijs. John Dewey beschouwde de mens als een wisselwerking tussen organisme en omgeving. Dewey legde de nadruk op communicatie. De mens borduurt voort op vroegere ervaringen.

"De laboratoriumschool"

Van 1894 tot 1904 was John Dewey nauw verbonden met een pedagogisch experiment “de laboratoriumschool” aan de Universiteit van Chicago. Hij probeerde op deze lagere school zijn handelingspsychologie uit. De leerlingen kregen in plaats van standaard vakken, verschillende leerinhouden en een samenhang van een project. Hij liet kinderen actief onderzoeken en ontdekken, zowel binnen als buiten de school. De leerlingen zouden niet alleen met hun hoofd, maar ook met hun handen bezig moeten zijn.

Pragmatisme en het humanisme

John Dewey behoorde tot de zogenoemde pragmatisten. Dit is een stroming die ervan uitgaat dat een idee pas betekenisvol en waar is als het praktisch kan worden gebruikt in ons dagelijks leven. Hij legt in zijn boeken over de massa-media en het onderwijssysteem vooral de nadruk op het handelen. De mens heeft op al deze gebieden een actieve rol. Informatievoorziening en kennisoverdracht moet de mens stimuleren om zelf te denken en te handelen.

Religie en God

Dewey was lid van de First Humanist Society of New York en had sterke banden met de American Humanist Association. Toch was hij zeer kritisch tegenover het humanisme en het atheïsme. Hij vond dat het humanisme de neiging heeft de mens vrijwel geheel te isoleren van de natuur. Hij vond dat door aan het idee van God als bestaande entiteit en waarheid vast te houden, de mens de verantwoordelijkheid aan zichzelf ontloopt. In zijn werk “A Common Faith" (1934) schetst hij zijn visie op religie en God.

Opvoeding

De maatschappij moest volgens hem gediend worden met een goede opvoeding. Bij een probleem dient de situatie worden aangepast, de mens zou dan vanzelf volgen. Hij vond de school belangrijker voor de opleiding dan het gezin zelf. De opvoeder of begeleider treedt op als ‘bemiddelaar’, die helpt om grip te krijgen op de situatie. De school moest dezelfde vorm krijgen als het leven. De afstand tussen leerling en leraar moest volgens Dewey ook zeer gering zijn.

Belangrijke en bekende publicaties van John Dewey

• "Psychology" (1887)
• "Ethics" (1908)
• "How we think" (1910)
• "The influence of Darwin on philosophy" (1910) "
• “Democracy and education" (1916)
• "Reconstruction in philosophy" (1920)
• "A Common Faith" (1934)

“Iedere denker stopt een bepaald gedeelte van een schijnbaar stabiele wereld in gevaar, en niemand kan volledig overzien wat hieruit zal voortkomen.” (Experience and Nature,1925)

Lees verder

• De invloed van Friedrich Fröbel
• De Gordon-methode
• Pedagogiek van Reggio Emilia