Problemen bij het communiceren van grenzen

Soms doen zich problemen voor nadat je hebt geprobeerd over je persoonlijke grenzen te communiceren. In een aantal gevallen is de ander niet of niet direct bereid om voortaan beter rekening met jou te houden. De ander biedt dan weerstand of oefent druk op je uit, bijvoorbeeld door een afwijzende reactie of door je grenzen in discussie te trekken. Hoe ga je daarmee om? Wat zijn valkuilen op dit punt? Welke mogelijkheden heb je als andere mensen telkens weer je persoonlijke grenzen overschrijden en je figuurlijke privéterrein binnendringen?

Als de ander weerstand biedt of druk uitoefent

Als je met iemand hebt gevraagd om voortaan bepaalde persoonlijke grenzen van je te respecteren, krijg je soms te maken met het feit dat die persoon het daar niet of niet helemaal mee eens is. Je krijgt dan te maken met weerstand. Of er wordt druk op je uitgeoefend.

Als je een afwijzende reactie krijgt

Een eenvoudige, afwijzende reactie herken je aan zinnen in de trant van:

• 'Ja, maar...'
• 'Wat een onzin.'
• 'Kom nou, daar kan ik niet aan beginnen'
• 'Doe normaal.'

Op dit soort reacties kun je vaak het beste reageren door op rustige en zelfverzekerde toon je eerdere mededeling of verzoek te herhalen.

Als iemand probeert je grenzen ter discussie te stellen

Soms krijg je te maken met een negatieve reactie die lijkt op het aangaan van een dialoog, maar waarbij de ander het vooropgestelde doel heeft jou af te laten zien van wat je hem of haar zojuist hebt gevraagd.
Denk hierbij aan zinnen als:

• 'Maar waarom wil je dat dan zo nodig?' Door een term als 'zo nodig' in te voegen, weet je dat de ander negatief staat tegenover je eerdere verzoek.
• 'Er zit jou kennelijk een en ander dwars. Laten we het daarover hebben.' Dit is een afleidingsmanoeuvre: je hebt aan die ander gevraagd om zich op een concrete andere manier in jouw richting op te stellen en hij of zij wil gaan psychologiseren]
• 'Maar vroeger deed je nooit zo moeilijk'. Verwijzingen naar 'vroeger' en termen als 'altijd', 'nooit', 'overal' en 'nergens' zijn signalen dat iemand het hier en nu probeert te ontwijken. Een aanduiding als 'moeilijk' geeft aan dat de betrokkene een negatief beeld van de zojuist door jou gecommuniceerde grenzen heeft.

Er zijn verschillende manieren om op zo'n reactie te reageren. Er is geen enkele reden om je gevoelens of beweegredenen te verdedigen, ter discussie te stellen of uitgebreid uit te leggen. Als de ander weerstand biedt, kun je soms de discussie kortsluiten met een 'Dat kan best zijn, maar ik stel het op prijs dat ...' (en vervolgens herhaal je eenvoudigweg je mededeling of je verzoek). Misschien heb je baat bij tips voor het formuleren van persoonlijke grenzen of om effectief 'neen' te zeggen.

Hoe bewaak je je grenzen?

Houd in beginsel vast aan de door jou gestelde grenzen. Als je toegeeft aan druk, nodig je mensen namelijk daarmee uit om over je heen te (blijven) lopen.

In een aantal gevallen doe je er goed aan om al bij de eerste keer dat je over je grenzen communiceert, duidelijk te maken wat de consequenties zijn als de ander toch je grenzen overschrijdt. In andere gevallen wacht je daarmee liever tot het onderwerp een volgende keer weer actueel wordt.

Zorg ervoor dat je uitsluitend consequenties meldt die je daadwerkelijk waar kunt of wilt maken. Als je bijvoorbeeld (nog) niet van plan bent de relatie te verbreken, kun je daar maar beter niet mee dreigen.

Overigens, grenzen stellen gaat niet over het doen van dreigementen. Het gaat erom de ander in de gelegenheid te stellen om keuzes te maken doordat jij consequenties aan bepaald ongewenst gedrag gaat verbinden.

Maak duidelijk dat je bepaald, respectloos gedrag niet langer accepteert. Zeg zo nodig wat je echt van plan ben te doen als het vervelende gedrag niet ophoudt: bijvoorbeeld het telefoongesprek te verbreken, niet meer te antwoorden op bepaalde of zelfs alle mails, naar huis te gaan, de ander te vragen je huis te verlaten, geen afspraak voor een volgende ontmoeting te willen maken, een geplande vakantie te annuleren, een eind te maken aan de relatie. enzovoorts.

Als je geen consequenties aan je grenzen verbindt, loop je namelijk het risico dat de ander je grenzen blijft negeren.
Zo nodig bewaak je je grenzen door de ander te vertellen wat de consequenties zijn als deze niet beter rekening met jou gaat houden. Je kunt daadwerkelijk zelf in actie komen, bijvoorbeeld door weg te gaan of te stoppen met het uitvoeren van de huishoudelijke taken die je partner voor zijn of haar rekening zou nemen. Door op deze manier beter voor jezelf op te komen, verminder je de eventuele ongelijkwaardigheid in je relatie.

Als de ander opnieuw je grenzen overschrijdt

Wat zijn je mogelijkheden als iemand bij herhaling jouw persoonlijke grenzen schendt? Als je nog geen consequenties had gemeld, is het nu de hoogste tijd om dat te doen, bij voorkeur nadat je nog eens concreet het ongewenste gedrag hebt benoemd.

Als je al eerder hebt gemeld wat de consequenties zijn als de ander toch doorgaat met het ongewenste gedrag, doe je wat je toen in het vooruitzicht hebt gesteld, dus je verbreekt het telefoongesprek, antwoordt niet meer op mails enzovoorts. Bedenk dat mensen die jouw grenzen niet wensen te respecteren jouw tijd en energie niet waard zijn.

Houd ferm vast aan wat jij als grenzen hebt bepaald. Het is jouw volste recht en jouw keus om 'nee' te zeggen tegen ongewenst gedrag van anderen. Je persoonlijke grenzen bepalen namelijk de kwaliteit van jouw leven.

Lees verder

• Van belemmerende naar constructieve gedachten
• Praktische tips om effectief 'neen' te zeggen
• Tips voor het formuleren van persoonlijke grenzen
• Timing en wijze van communicatie over je grenzen
• Belang van grenzen in persoonlijke relaties