Hoe herken je een gebrek aan persoonlijke grenzen?

Grenzen trekken is in beginsel een gezonde bezigheid waar iedereen baat bij heeft. Als je geen grenzen trekt of je trekt ongezonde grenzen breng je jezelf en/of andere schade toe. Waaraan herken je een gebrek aan gezonde grenzen bij iemand anders? En bij jezelf? Wat zijn de signalen dat het de hoogste tijd is dat je je grenzen scherper gaat stellen?

Signalen dat iemand geen gezonde grenzen kent

Er is een groot aantal uiteenlopende signalen waaraan je kunt herkennen dat iemand niet goed weet wat gezonde grenzen zijn.
Denk bijvoorbeeld aan het gedrag van iemand die in zijn contacten de normale kennismakingsstadia overslaat of iemand die op verschillende gebieden grote moeite heeft om maat te houden.

Overslaan van de gangbare kennismakingsstadia

Soms merk je dat aan het feit dat iemand de gebruikelijke stadia van vage kennis en goede vriend tot potentiële levenspartner overslaat. Je constateert in zo'n geval bijvoorbeeld het volgende.

• Iemand wordt al bij een eerste ontmoeting met jou vertrouwelijk.
• Iemand wordt onmiddellijk verliefd op je, ook al leert hij of zij jou nog maar net kennen en dat terwijl jij alleen maar normaal vriendelijk tegen die persoon doet.
• Iemand die niet jouw vaste partner is, maar een (on)bekende raakt je onverwachts aan, zonder eerst aan jou te vragen of je daarmee instemt.

Iemand die op uiteenlopende terreinen grote moeite heeft met maat houden

Andere alarmsignalen zijn bijvoorbeeld:

• Iemand die slecht voor zichzelf zorgt (onvoldoende persoonlijke verzorging, veel te veel of te weinig eten, gebruik van alcohol en drugs enzovoorts). Alles wat erop wijst dat iemand moeite heeft om op respect voor zichzelf en anderen op te brengen of op problemen met het maat houden, is een signaal om goed op je tellen te passen.
• Iemand die zich hulpeloos opstelt in de hoop of verwachting dat jij of anderen hem of haar dan gaan steunen. Het is van belang onderscheid te maken tussen iemand die objectief gezien betrekkelijk hulpeloos is, maar er alles aan doet om zelf datgene voor elkaar te krijgen dat nog wel tot de mogelijkheden behoort en iemand die zich uit gemakzucht hulpeloos opstelt.
• Iemand die van alles zonder enige terughoudendheid tegen vreemden vertelt. Een dergelijk persoon berokkent niet alleen zichzelf schade, maar mogelijk ook jou, want je loopt het risico dat deze persoon alles wat hij of zij van jou te weten komt, zonder meer met de rest van de wereld deelt. Daar gaat je privacy!

De kans is groot dat bovengenoemde personen veel moeite hebben met het begrijpen van wat gezonde grenzen zijn. Als je te maken krijgt met dergelijk grensoverschrijdend gedrag doe je er in het algemeen goed aan om de betrokkenen zo weinig mogelijk in je persoonlijke ruimte toe te laten en het contact met hen zoveel mogelijk te minimaliseren, Het probleem is dat dergelijk gedrag moeilijk te corrigeren is en dat je met goede bedoelingen niet alleen jezelf, maar ook degene met het gebrek aan grenzen tekort doet. Om te veranderen, hebben dergelijke personen een professioneel hulpverlener nodig

Signalen dat het tijd is dat je je eigen grenzen scherper gaat trekken

Soms heb je te maken met gebeurtenissen die je eigenlijk niet wilt, maar die je toch laat gebeuren.
Denk hierbij onder meer aan het volgende situaties.

• Je laat je geregeld door iemand laten overrompelen.
• Je gaat tegen je eigen persoonlijke waarden in, alleen maar om anderen een plezier te doen.
• Je merkt het niet of niet tijdig op wanneer je in het gezelschap blijkt te zijn van iemand met ongepaste grenzen of dat iemand jouw grenzen overschrijdt.
• Je accepteert etentjes, cadeautjes of lichamelijk contact, hoewel je dat eigenlijk niet wilt.
• Je gedoogt of tolereert dat anderen jouw manier van leven sturen of dat anderen bepalen wat jouw realiteit is.
• Je verwacht of hoopt dat anderen je gedachten kunnen lezen of ruiken wat je bedoelt of dat anderen uit zichzelf aan jouw wensen en behoeften tegemoet kunnen of willen komen.

Praktische stappen om je persoonlijke grenzen te gaan trekken

Nu je herkent wanneer er sprake is van grensoverschrijdend gedrag, kun je een begin maken met het stellen van je grenzen. Daarbij kun je gebruik maken van tips voor het formuleren van die grenzen en om effectief 'neen' te leren zeggen. Bij een en ander is ook de timing van essentieel belang.

In de praktijk leer je steeds beter om grensoverschrijdingen te herkennen en er op een effectieve manier mee om te gaan.