Belang van grenzen in persoonlijke relaties

Wat zijn grenzen in persoonlijke relaties? En wat hebben gezonde grenzen te maken met voor jezelf opkomen en persoonlijke effectiviteit? Hoe zit het met respect voor elkaar bij het afbakenen van het terrein waar alleen jij alles voor het zeggen hebt? Wat zijn je rechten en plichten op dat punt? Welk belang heb je zelf bij het trekken van concrete persoonlijke grenzen? Zijn die misschien zelfs noodzakelijk als je zelf invulling wil geven aan je eigen leven? En welk belang hebben anderen erbij dat jij concrete, persoonlijke grenzen trekt?

Wat zijn grenzen in persoonlijke relaties?

Een persoonlijke grens is een denkbeeldige lijn tussen jouzelf en een ander persoon. Feitelijk gaat het om de afbakening tussen jouw emotionele of fysieke ruimte en die van andere mensen. Anders gezegd, waar trek jij, als het om een concrete kwestie gaat, de grens tussen wat jij als jouw strikt private terrein beschouwt en jouw terrein waarop ook bepaalde andere mensen hartelijk welkom zijn.

Waar je die grens in fysiek of emotioneel opzicht precies trekt, kun je per persoon bepalen. Zo hangt het af van je relatie met die persoon hoe dicht deze persoon jou letterlijk of figuurlijk mag benaderen. Hoe afstandelijker de relatie, des te strakker je je grenzen wilt trekken.

Op positieve wijze voor jezelf opkomen zonder anderen te benadelen

Grenzen trekken heeft alles te maken met op een goede manier voor jezelf opkomen. Het is een vorm van assertief gedrag waarbij je zowel respect toont voor de ander als voor jezelf. Er komt dus geen agressie bij te pas. Een en ander brengt met zich mee dat je als je opkomt voor jezelf, je de ander daarbij helemaal nooit hoort te beschuldigen of op denigrerende of minachtende manier te bejegenen.

En natuurlijk is het nooit de bedoeling dat je de ander door het stellen van jouw grenzen benadeelt. Overigens, stel dat als iemand tot nu toe vooral van jou heeft geprofiteerd, en je hebt besloten daar voortaan paal en perk aan te stellen, de profiteur zich benadeeld kan voelen, maar dat is dan natuurlijk geheel ten onrechte. Wie gaat werken aan zijn of haar persoonlijke grenzen in ongelijkwaardige relaties zal merken dat in die relatie gelijkwaardigheid een steeds grotere rol gaat spelen.

Als het goed is, hebben alle betrokkenen baat bij helder gestelde grenzen.

Het belang van het trekken van persoonlijke grenzen voor jezelf

Het doel van het trekken van een grens is dat je jezelf op een gezonde manier beschermt. Je hebt namelijk zowel het recht als de plicht om jezelf te beschermen, bijvoorbeeld door af en toe 'neen' te zeggen tegen een verzoek van een familielid, vriend, kennis of collega.

Je wilt bijvoorbeeld bepaalde grenzen trekken, omdat je iemand eerst wat beter wilt leren kennen en die persoon de kans te geven aan te tonen dat hij of zij je vertrouwen waard is. Of omdat je die grenzen nodig hebt om jezelf te kunnen zijn en de regie over je eigen leven te kunnen voeren.

Zonder behoorlijk gestelde grenzen kun je niet optimaal functioneren. Je loopt dan namelijk het risico dat je een groot deel van je tijd en je energie verspilt aan dingen die andere mensen van je verlangen, terwijl je niet voldoende tijd en energie overhoudt voor de dingen die jijzelf van groot belang acht. Grenzen stellen, betekent in feite: je eigen effectiviteit vergroten. In plaats van de aardige en zorgzame hulp waar mensen graag een al te zwaar beroep doen, groei je dan uit tot een evenwichtige persoonlijkheid die de balans weet te vinden als het gaat om geven en nemen.

Als je grenzen stelt, is dat een vorm van zelfbescherming en van goed voor jezelf zorgen. Daarbij kom je op voor je eigen behoeften en voor wat je verdient. Feitelijk maak je hiermee duidelijk hoe je wel en hoe je niet door andere mensen behandeld wenst te worden. Jouw grenzen beschermen je niet alleen tegen ongewenst gedrag, maar bevorderen bovendien het soort gedrag dat je graag ziet.

Door het stellen van gezonde grenzen, bevrijd je jezelf van de druk van anderen om iemand anders te zijn dan wie je in werkelijkheid bent . Bovendien creëer je ruimte waarin je echt jezelf kunt zijn en je de ander in zijn of haar waarde laat.

Het belang van door jou getrokken grenzen voor anderen

Door aan te geven waar je grenzen liggen, help je niet alleen jezelf, maar ook anderen.

Door grenzen te stellen, schep je je eigen persoonlijke sfeer waarin het ook voor jouw omgeving goed toeven is. Het belang van andere mensen bij de door jou getrokken grenzen is namelijk dat ze weten waar ze aan toe zijn. Zo leren ze waar jij precies ophoudt en zijzelf beginnen. En met een beetje geluk maken ze ook in jouw richting hun grenzen duidelijk, zodat jij weet waar je precies met hen aan toe bent. Je begint met het leren herkennen van een gebrek aan persoonlijke grenzen in het algemeen en van de signalen daarvan in jouw leven in het bijzonder

Als je concrete persoonlijke grenzen hebt getrokken, houd je meer tijd en energie over om die beschikbaar te stellen aan doelen die dat in jouw eigen ogen waard zijn. Met andere woorden, grenzen maken het juist mogelijk dat je vaker beschikbaar bent om andere mensen te helpen met dingen die jijzelf zinvol of bevredigend vindt.

Met behulp van heldere grenzen schep je een sfeer van wederzijds vertrouwen met anderen. Duidelijkheid, openheid en eerlijkheid zijn aspecten die mensen in elkaar waarderen. Als je iemand op een duidelijke, open en eerlijke manier behandelt, toon je daarmee respect voor die ander.

Door grenzen te stellen, bied je anderen in jouw omgeving de kans om te groeien. Je maakt de mensen in je omgeving bewust van hun gedrag en biedt hen daardoor de gelegenheid om te veranderen en te groeien als mens.

Lees verder

• Van belemmerende naar constructieve gedachten
• Praktische tips om effectief 'neen' te zeggen
• Timing en wijze van communicatie over je grenzen
• Tips voor het formuleren van persoonlijke grenzen