Hoe geef ik goede complimenten?

Complimenten geven heeft een positieve invloed op motivatie en de zelfbeleving van kinderen. Maar sommige complimenten kunnen averechts werken, vooral bij kinderen met een negatief zelfbeeld. Onderzoeken van ontwikkelingspsychologen van de universiteit van Utrecht hebben dit onlangs onderzocht.

Wat is een compliment?

Een compliment is een vleiende of lovende uitdrukking. Je kunt iemand verbaal of non-verbaal een compliment geven als uiting van waardering of de geleverde prestatie. Je zegt iets positiefs over de kenmerken of het gedrag van iemand anders.

Soorten complimenten

Persoonsgerichte complimenten: Betrekking op de persoon zelf: “Wat ben jij goed!”
Gedragsgerichte complimenten: Betrekking op het gedrag van het kind: “Wat heb je dat goed gedaan!”

Complimenteren is wat anders dan een beloning, omdat een compliment niet altijd als prettig wordt ervaren door kinderen.
Stel je voor dat je als puber een compliment krijgt van een leraar tegenover al je vrienden, dat kan vervelend zijn.
Ouders hebben hoge verwachtingen van een compliment. Vrijwel alle ouders denken dat kinderen complimenten nodig hebben om zich gezond te ontwikkelen. Ouders denken dat kinderen alleen tevreden zijn als ze voldoende complimenten krijgen. Ook vinden ze dat kinderen steviger in hun schoenen staan en beter kunnen omgaan met tegenslagen als ze een compliment hebben gehad.

Negatief zelfbeeld

Met een negatief zelfbeeld bedoelen we kinderen die onzeker zijn, weinig zelfvertrouwen of faalangst hebben, bang zijn, of willen meelopen met de rest. Het is helemaal niet gemakkelijk om goede complimentjes te geven, waarbij kind zijn zelfbeeld ook positiever wordt. Het is vreselijk als je kind zo over zichzelf denkt en je bent geneigd dit tegen te spreken en hem gerust te stellen.

Onderzoek

Sommige complimenten kunnen averechts werken, vooral bij kinderen met een negatief zelfbeeld. Onderzoeken van ontwikkelingspsychologen van de universiteit van Utrecht hebben dit onlangs onderzocht.. Uit dit onderzoek blijkt dat 357 ouders meer persoonsgerichte complimenten geven dan gedragsgerichte complimenten aan kinderen met een laag zelfbeeld. Het onderzoek is ook uitgevoerd onder 313 kinderen tussen de acht en dertien jaar. De kinderen kregen een persoonsgericht compliment, een gedrags- compliment of geen compliment voor het uitvoeren van een bepaalde taak. Uit onderzoek blijkt juist dat kinderen met een laag zelfbeeld bij persoonsgerichte complimenten zich gingen schamen als ze faalden. Ouders denken waarschijnlijk ook dat persoonsgerichte complimenten de zelfwaardering van hun kind verhoogd.

Gedragsgerichte complimenten

Gedragsgerichte complimenten veroorzaken geen gevoelens, vooral niet bij kinderen met een negatief zelfbeeld. Het is over het algemeen beter om complimenten te richten op het gedrag in plaats van de persoon. Dus: "Wat fijn dat je zo op tijd bent gekomen!" werkt beter dan: "Wat ben je toch een kanjer!" als je kind op tijd thuis is gekomen. Hun zelfwaardering koppelen ze niet als een prestatie. De valkuil kan zijn bij persoonsgerichte complimenten, dat je kind afhankelijk wordt van goede prestaties om goed over zichzelf te gaan denken. Het kan soms ook tot perfectionisme leiden.
Wees ook zo concreet mogelijk als het gaat om complimenten geven. Dus beschrijf goed in je compliment waar het om gaat en waarom hij of zij iets goed heeft gedaan. Een kind reageert op jongere leeftijd sterker op non-verbaal dan op verbaal gedrag.

Tips voor goede complimenten

• Complimenten zijn altijd eerlijk, meen wat je zegt!
• Zorg dat je gezichtsuitdrukking of lichaamshouding overeenkomt met hetgeen wat je zegt.
• Een compliment maakt geen vergelijking tussen kinderen.
• Complimenten zijn gericht op een bepaald gedrag.
• Stimuleer nieuwe ervaringen.
• Het gaat om de inspanning, niet om het resultaat.
• Falen mag, je kind kan niet in alles uitblinken.
• Steun je kind als persoon, leg geen link naar hun prestaties.
• Wees niet zuinig met complimenten, maar ga niet overdrijven.
• Wees zo concreet mogelijk. Een compliment is veel sterker wanneer die concreet is en niet zo algemeen.
• Laat je creativiteit het werk doen, laat ook non-verbaal je waardering zien!

Lees verder

• Grenzen stellen bij jonge kinderen