Complimenten geven, hoe doe ik dat?
Een compliment hebben we allemaal van tijd tot tijd nodig en het geven van complimenten voelt voor de meeste mensen prettiger en opbouwender dan negatieve kritiek geven. Wie wil er immers niet gewaardeerd worden? We maken allemaal weleens fouten maar de bedoeling is meestal goed. De beste manier om iemand te motiveren, is complimenten geven. Je laat dan ook merken dat je betrokken bent en dat je aandacht hebt voor die persoon. Vooral bij de opvoeding is dit ook erg belangrijk.
Is het geven van complimenten wel altijd prettig en motiverend?
Sommigen vinden complimenten geven erg Amerikaans, anderen dat het overdreven en onoprecht is en dat ze wantrouwig worden als ze een compliment krijgen. ("Wat wil hij van me gedaan krijgen?") Weer anderen vinden het vervelend om een compliment te krijgen, omdat dat hun het gevoel geeft dat de ander zich boven hen plaatst. ("Wie denkt hij wel te zijn,om mij te zitten beoordelen?")
Wie hebben er nou gelijk: BEIDEN: Complimenteren kan zowel waardevol, als nadelig zijn. Het ligt er net aan onder welke omstandigheden de complimenten worden uitgevoerd en of deze vaardig worden uitgevoerd.
Eerst een paar nadelen van verkeerd complimenteren:
Een eerste voorbeeld: comlimenten geven voor het uitvoeren van een simpele taak. Dit kan iemand het gevoel geven dat er weinig van hem verwacht wordt. Een tweede voorbeeld is dat wanneer je maar genoeg vertelt aan iemand dat hij goed is, dit kan leiden tot spanning en faalangst. Het werkt als een soort verlamming. Een volgend voorbeeld is het overcomplimenteren: Het steeds maar positief blijven reageren, zelfs als gedrag of prestaties slecht zijn. Dit ondermijnt het leren en presteren, omdat er nuttige en kritische feedback aan ontbreekt. Het bouwt niet op om verder te presteren.
Procescomplimenten werken beter dan complimenten over een eigenschap van een persoon:
In het boek "Improving Academic Achievement" van Carol Dweck staat een hoofdstuk geschreven met als titel: "Messages that motivate". Hier staat beschreven wat er bedoeld wordt met "fixed mindset" en groeimindset. Mensen met een fixed mindset zien intelligentie als een soort vastliggende eigenschap, wat je nou eenmaal wel hebt en dat je die niet kunt veranderen. Mensen met een groeimindset zien intelligentie als ontwikkelbaar. Het presteren wordt dan als een soort inspanning gezien.
Hieronder een tabel:
| fixed mindset | groeimindset |
Wat wil de student bereiken? | Intelligent overkomen zelfs als dat ten koste gaat van leren en het aangaan van uitdagingen | nieuwe dingen leren zelfs als die moeilijk of riskant zijn |
Hoe wordt inspanning gezien? | Als een indicatie van een lage intelligentie | Als een indicatie van geringe inspanning of een slechte strategie |
Kenmerken reactie na tegenslag of falen | Minder inspanning | Meer inspanning |
Zelf ondermijnende defensiviteit | Hoog: niet bereid om eigen onwetendheid onder ogen te zien en mislukking te riskeren | Laat: gretig om te leren en open voor feedback over fouten |
Presteren na tegenslag | Verslechterd | Gelijk of verbeterd |
Hierwordt dus duidelijk dat de groeimindset in vele opzichten aantrekkelijker is dan de fixed mindset. Vervolgens wordt in het boek uitgelegd welke rol leraren en ouders kunnen spelen bij het aanleren van een groeimindset bij kinderen. In het bijzonder wordt ingegaan op de rol van complimenteren. Zij praat over twee manieren:
Procescomplimenteren en
eigenschapscomplimenteren.
Bij procescomplimenteren prijs je voor een goede inspanning of effectieve aanpak. Bij eigenschapscomplimenteren geef je complimenten over een vastliggende kwaliteit: iets wat b.v. het kind al kán: "Je hebt het goed gedaan, je moet wel erg slim zijn!"
De tabel hieronder laat verschillende effecten zien van de bovengenoemde twee stijlen van complimenteren:
| Complimenteren over eigenschappen | Complimenteren over inspanning: Strategieën |
Impact op hoe het king de eigenschap ziet | Als onveranderbaar of je bent ergens goed in of je bent het niet | Als ontwikkelbaar: presteren is een kwestie van inspanning en/of effectieve strategieën |
Tevredenheid na succes | Hoog | Hoog |
reactie op uitdagingen | Vermijding | Enthousiast |
Tevredenheid na moeilijkheden of falen | Laag | Hoog |
Volharding na moeilijkheden of falen | Laag | Hoog |
Defensiviteit na moeilijkheden of falen | Hoog | Laag |
Presteren na moeilijkheden of falen | Verslechterd | Verbeterd |
Praktische tips om effectief complimenten te geven:
- Complimenteren over eigenschappen werkt dus nadeliger dan procescomplimenteren:
- Complimenteer mensen/kinderen niet alleen om wat ze doen
- Complimeteer zo specifiek mogelijk, niet lukraak.
- Geef geen onwaarachtige complimenten
- Vermijd complimenten die concurrentie in de hand werken
- Geef complimenten over wat belangrijk is voor de ander. Complimenten moeten aanwijzers zijn van oplossingen. Het moet gekoppeld zijn aan het doel van de ander en als coach/opvoeder moet je weten dat het vooruitgang moet zijn in de richting van het doel.
- Gebruik het complimenten ABC: De A (Accurraat) : het compliment moet verwijzen naar iets dat echt gebeurd is en dat de gecomplimenteerde echt heeft gedaan. De B (Believable): het compliment moet realistisch zijn en niet overdreven. De C (Constructive): het compliment moet verwijzen naar het doel van de persoon en het moet bruikbaar zijn om stappen vooruit te zetten.
- Vragend complimenteren, b.v."hoe heb je het voor elkaar gekregen, om dit zo snel af te hebben?" Je activeert daarmee de ander, je daagt hem uit tot verdere prestaties.
Als u wilt complimeteren: doe het dan oprecht en gemeend en complimenteer over iets waarvan u weet dat het belangrijk en opbouwend is voor de ontvanger. Richt de complimenten op het gedrag in plaats van op de eigenschappen van de persoon. Bij voorkeur een complimenteuze vraag stellen, zodat de ander geprikkeld wordt om verder actie te ondernemen en te presteren.