De collectieve arbeidsovereenkomst (cao)

De cao (collectieve arbeidsovereenkomst) hoor je wel een in het nieuws, of je leest er iets over in je arbeidscontract, maar wat is een cao nou eigenlijk en voor wie geldt deze? In hoeverre mag een werkgever afwijken van een cao en wat kun je doen als de werkgever zich niet aan de bepalingen uit de cao houdt?

Collectieve arbeidsovereenkomst

Cao staat voor collectieve arbeidsovereenkomst. In een cao worden net als in een arbeidsovereenkomst allerlei afspraken gemaakt met betrekking tot het werk.

Waarom is een cao gunstig?

Afspraken in een cao zijn vaak gunstiger dan de wettelijke bepalingen, let wel op: de bepalingen in de cao mogen nooit in strijd zijn met de wet. In sommige wetten staat echter dat er van mag worden afgeweken bij de cao, dan is dit natuurlijk wel toegestaan maar er mag nooit minder worden afgesproken in een arbeidsovereenkomst dan dat in de cao is bepaald. Van bijvoorbeeld het minimumloon en de toegestane arbeidsuren is geen afwijking toegestaan in het nadeel van de werknemer. Bepalingen in een cao die in strijd zijn met de wet zijn nietig, in plaats van deze bepalingen geldt dan wat in de wet over het betreffende onderwerp is geregeld.

Er zijn twee soorten cao's

De bedrijfstak-cao

Deze geldt binnen een bepaalde sector. Deze wordt afgesloten door werkgever(s) of werkgeversorganisatie(s) en werknemersorganisatie(s) en geldt voor de aangesloten partijen. Indien er een bedrijfstak-cao is gemaakt kunnen partijen aan het Ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid vragen of zij deze cao algemeen verbindend willen verklaren. Dit betekent dat de cao dan voor de hele bedrijfstak geldt en dat alle werkgevers binnen die sector zich aan de cao moeten houden.

De ondernemings-cao

Deze geldt binnen een bepaald bedrijf. Deze wordt afgesloten tussen werkgever en werknemersorganisatie(s) en geldt voor iedereen binnen het bedrijf.

Meestal wordt er over de afspraken in een cao onderhandeld door werkgeversorganisaties en vakbonden, zij zijn ook de enige die cao's mogen afsluiten. Dit recht om een cao af te sluiten en erover te onderhandelen is onder andere vastgelegd in het Europees Sociaal Handvest. Werkgevers, werkgeversorganisaties en werknemersorganisaties kunnen je vertellen of er een cao op jouw baan van toepassing is en wat er in deze cao staat en waar je die kunt vinden. Als er in een individueel arbeidscontract wordt afgeweken van de cao, dan geldt alsnog de cao. De regels die gelden voor cao's zijn geregeld in de Wet op de Collectieve Arbeidsovereenkomst; de Wet op de cao. Meer informatie over cao's en voor welke sectoren deze gelden kun je vinden op: www.fnvbondgenoten.nl

Wat als de cao niet wordt nagekomen?

Als de werkgever de cao niet nakomt, is het verstandig om hem daar meteen op aan te spreken. Als dit moeilijk gaat of de werkgever werkt niet mee, dan kun je hulp vragen van de vakbond of in ergere gevallen van een rechtshulpverlener. Als de werkgever blijft weigeren om zich aan de cao te houden dan kan bij de rechter worden afgedwongen dat hij zich hier wel aan houdt.

Het kan ook voorkomen dat de werkgever zich wel aan de cao houdt, maar dat de werkgever de bepalingen uit de cao anders opvat dan je had verwacht. Als dit het geval is moet naar de bedoeling van de partijen gekeken worden en kan er overlegd worden met de partijen waartussen de cao is afgesloten.

Lees verder

• Bedingen in een arbeidsovereenkomst
• Het concurrentiebeding: waar moet je op letten
• Wet Werk&Zekerheid
• Vakantie-uren: waar moet je op letten?
• Ontslag op staande voet: de regels en gevolgen