Het leven in een Blijf Van Mijn Lijf Huis

Een kraakpand. Ellendige boel. Smerige plek vol vrouwen die niet meer verder kunnen. Dit zijn slechts enkele termen die bij veel mensen op komen als je hen vraagt naar een Blijf Van Mijn Lijf Huis. Ze weten niet precies wat het is. Feit is dat er geen twee dezelfde Blijf Van Mijn Lijf Huizen bestaan. Om te beginnen hebben ze verschillende regels. Het ene Huis kan strenger zijn dan het andere. Er zijn er met een geheim adres en die gewoon in de telefoongids staan. Maar zelfs in een Blijf Van Mijn Lijf Huis met een geheim adres, kun je nog gevonden worden als iemand bepaalde contacten heeft.

• Voor wie is een Blijf Van Mijn Lijf Huis?
• Hoe geheim is het adres?
• De hulp in het Blijf Van Mijn Lijf Huis
• Een dagje in een Blijf Van Mijn Lijf Huis
• Het leven erna
• Hoe begon het en waar gaan we heen?

Voor wie is een Blijf Van Mijn Lijf Huis?

In een Blijf Van Mijn Lijf Huis mogen vrouwen die worden mishandeld verblijven. Die mishandeling hoeft niet alleen in een relatie met een man te zijn. Ook als de ouders hun dochter mishandelen of willen uithuwelijken tegen haar wil, kan zo’n jongedame terecht in een Blijf Van Mijn Lijf Huis. Je vindt er net zo goed slachtoffers van dreiging of geweld wegens familie-eer als iemand die haar gewelddadige partner heeft verlaten.

Kinderen tot en met zestien jaar mogen er verblijven met hun moeder. Er zijn altijd enkele kamers voor moeders met een of meer kinderen. Wanneer een zoon echter zestien wordt, moet hij naar een aparte opvang. Alleen dochters vanaf die leeftijd kunnen nog bij hun moeder in het Blijf Van Mijn Lijf Huis wonen.

Helaas is er meer vraag dan plaats. Er worden nog steeds zoveel vrouwen en meisjes mishandeld, dat het wel eens dagen of weken kan duren voordat je ergens terecht kunt. Vrouwen met een of meerdere kinderen zijn nog moeilijker te plaatsen.

Hoe geheim is het adres?

De Belastingdienst weet altijd je adres. Van hen krijg je de enige officiële post op dat huisadres. Werkt je partner of een van zijn vrienden daar, wees dan extra voorzichtig omdat op die manier toch je precieze adres kan worden achterhaald. Los van de Belastingdienst kent niemand de exacte locatie. Zelfs buurtbewoners denken soms dat het pand een asielzoekerscentrum is of een instelling om jonge alleenstaande moeders te helpen hun kinderen op te voeden.

Wanneer je adresgegevens worden gevraagd

Het is verboden om het geheime adres aan anderen door te geven. Zelfs je beste vriendin mag het niet weten. Spreek je af? Dan doe je dat in een andere straat, ver weg van het gebouw. Wees heel voorzichtig met aan wie je vertelt in welke plaats je nu woont. Als je ex van iemand hoort wat je nieuwe woonplaats is, kan hij via een taxichauffeur het precieze adres vinden. Sommige taxichauffeurs zijn naar genoeg om voor geld iedereen naar het Blijf Van Mijn Lijf Huis te brengen.

Alle Blijf Van Mijn Lijf Huizen met een geheim adres hebben een postbus. Aan bedrijven die je adresgegevens nodig hebben, geef je steeds dat postbusadres door. Ook als je ergens gaat werken of stage lopen in die periode, gebruik je alleen het postbusadres op je contract. Al je post gaat erheen. Elke werkdag controleert een begeleidster op weg naar het Blijf Van Mijn Lijf Huis, de postbus en neemt eventuele post voor je mee.

De eerste dagen niet pinnen

Tijdens de eerste dagen wordt het afgeraden om in je nieuwe woonplaats te pinnen. Het adres bij de bank is immers nog niet of nog maar net gewijzigd. Als dat afschrift nog net naar je vorige adres gaat, kan je partner of je familie aan je bankafschrift ontdekken in welke nieuwe woonplaats je hebt gepind. Pas nadat je je eerste bankafschrift in het postbusadres van het Blijf Van Mijn Lijf Huis hebt ontvangen, kun je er veilig gaan pinnen. Handig is dus dat je je geld uit de bank haalt voordat je naar een Blijf Van Mijn Lijf Huis gaat, als je daar de kans voor krijgt ten minste. Soms wordt je zo haastig door politie en maatschappelijk werk meegenomen, dat je al blij bent als je je papieren en kleding bij je hebt.

Echt veilig pinnen kun je overigens alleen als je partner of zijn vriend of familielid niet werkt bij je bank. Anders kan zo’n iemand bij je gegevens en is gelijk bekend in welke stad of dorp je nu bent. Wees daar dus voorzichtig mee.

Als je gevonden wordt

Ondanks alle voorzorgsmaatregelen kun je toch nog gevonden worden. Als mensen echt willen en maar genoeg contacten hebben, misschien een aantal waarvan je niets wist, weten ze je geheime adres toch wel te achterhalen.

Wanneer je partner of familie ineens voor het Blijf Van Mijn Lijf Huis staat te dreigen of te wachten tot je naar buiten komt, doet de politie niets. Dat mag niet van de wet, tenzij je aangevallen wordt. Dan mag de politie pas ingrijpen.

Vind je het te eng en durf je niet meer naar buiten, dan is er de optie om naar een ander Blijf Van Mijn Lijf Huis te gaan. Als je al in een Huis zit, krijg je voorrang op de beschikbare plaatsen. Op een moment dat je partner of familie naar huis is, heb je kans om in het geniep naar dat nieuwe geheime adres te gaan waar je hopelijk niet wordt gevonden.

De hulp in het Blijf Van Mijn Lijf Huis

Eenmaal veilig op je nieuwe geheime adres, zijn je problemen natuurlijk nog niet opgelost. Je hebt emotionele en misschien ook nog lichamelijke schade. Vaak kunnen de aanwezige begeleidsters voldoende helpen. Die komen rond 8.30-9.00 uur ’s ochtends en vertrekken om 17.30-18.00 uur ’s avonds. In het weekend zijn ze er, afhankelijk van het soort Blijf Van Mijn Lijf Huis, helemaal niet.

Je krijgt een vaste begeleidster met wie je wekelijks een afspraak hebt. Niet alleen praat je dan over de ellende waar je uit bent ontsnapt, maar ook over eventuele problemen met andere bewoonsters of het aanpassen in deze nieuwe woonplaats. Zonodig kun je worden doorverwezen naar uitgebreidere hulp bij een specialist. Als je problemen hebt bij het opvoeden kan Jeugdzorg worden ingeschakeld.

Bij geldproblemen is er schuldhulpverlening. Verder wordt je uitkering aangevraagd door je begeleidster. Afhankelijk van het Blijf Van Mijn Lijf Huis moet je soms daarvoor ook even zelf naar de gemeente. Vaak wordt het bedrag dat je verblijf kost en je ziektekostenverzekering alvast afgetrokken van je bijstand. De rest krijg je dan uitgekeerd of je mag er wekelijks een deel van ophalen bij het loket van de gemeente.

Een dagje in een Blijf Van Mijn Lijf Huis

Het leven in een Blijf Van Mijn Lijf Huis is niet gemakkelijk, maar nog altijd beter dan de nare situatie waar je uit bent gevlucht. Hoe schoon het is en welke sfeer er heerst, wat voor soort pand het is, hangt allemaal af van de stad of het dorp waar het zich bevindt. Sommigen zijn heel modern en ruim ingericht, terwijl anderen zich in een herenhuis bevinden en de kamers daar juist krap zijn. Het kan zijn dat je een koelkast in je eigen kamer hebt, of dat alle koelkasten in de keuken staan en je er eentje deelt met een andere bewoonster. Het aantal bewoonsters verschilt tussen negen of twaalf. Wanneer sommigen van hen er met hun kinderen zijn, kan het aantal mensen algauw oplopen naar twintig.

Mensen van elke status en uit iedere cultuur

In een Blijf Van Mijn Lijf Huis vind je een interessante mix van persoonlijkheden, culturen en leefwijzen. Zo kan het zijn, dat je terechtkomt in een pand met autochtone Nederlanders, Turken, Marokkanen, Antillianen, Somaliërs, Pakistanen, Surinamers en Portugezen. Er zijn werkende vrouwen, meisjes die hun studie nog moeten voltooien of vrouwen die nooit hebben gewerkt en zelfs amper Nederlands verstaan. Verschillende achtergronden, maar vaak wel met een soortgelijk probleem.

Plichten en taken

De bewoonsters verdoen niet zomaar hun tijd met het zitten kniezen en huilen en klagen. Ben je er net, dan hoef je de eerste week nog niets te doen. Daarna wordt je in het schema opgenomen om een taak in het Huis uit te voeren. Dat is verplicht voor iedereen. Wat je doet, rouleert per week. Vaak kun je kiezen. Voorbeelden van dagelijkse taken:

• Koffie- en thee zetten
• Keuken schoonmaken
• Trap en gangen schoonmaken
• Badkamers en toiletten schoonmaken
• Woonkamer schoonmaken
• Taakcontrole
• Telefoondienst

Bij telefoondienst sta je mensen te woord die een plek zoeken. Is er geen ruimte voor een nieuwe bewoonster in je pand, dan geef je uit een lijst telefoonnummers door waar de beller verder kan proberen. Je noteert naam en plaats van degene die je sprak, met datum erbij. Taakcontrole is een van de minst populaire plichten. Een bewoonster controleert dan met een begeleidster of iedereen haar taak naar behoren heeft uitgevoerd. De bewoonster met taakcontrole moet daarna zelf degene aanspreken die slordig heeft gewerkt of niets heeft uitgevoerd. Voordat de ochtendkoffie begint, moet alles af zijn. Meestal is dat rond 9.30 uur of 10.00 uur.

Een andere plicht is dat je niet zonder toestemming elders overnacht of zomaar een hele dag weg bent. Heb je ergens een afspraak, dan geef je dat door, bijvoorbeeld tijdens de gezamenlijke ochtendkoffie-en-thee of de wekelijkse vergadering. Je taak kan eventueel door een andere bewoonster worden overgenomen.

Werk of een stageplaats zoeken mag, maar ook dat gaat in overleg. Als je te vroeg begint, moet iemand anders je taak doen bijvoorbeeld.

Vergaderingen van begeleidsters met de bewoonsters

Elke maandag is er een verplichte vergadering van alle bewoonsters met een begeleidster. Niet alleen worden dan de dagelijkse taken herverdeeld, ook de gang van zaken in het Huis wordt besproken. Misschien organiseert de begeleiding een uitje met alle bewoonsters of zijn er klachten van een buurtbewoner.

Verder is er dagelijks een ochtendkoffie-en-thee-uurtje. Ook in de namiddag is er een. Elke aanwezige bewoonster moet er bij zijn. Soms organiseren begeleidsters een cursus die een of meerdere dagen kan duren. Dan krijg je bijvoorbeeld lessen over budgetbeheer of assertiviteitstraining.

Mogelijkheden voor kinderen

Voor kinderen is er een speelruimte die wordt beheerd door een pedagogisch medewerkster. Tijdens de vergaderingen, ochtendkoffie en cursussen van de begeleiding spelen de kleinere kinderen daar zodat de moeders rustig kunnen meedoen met de activiteiten.

Verder is er een speeltuin, afhankelijk van het pand kan dat slechts een tuin met een schommel en een zandbak zijn of een grote speeltuin bestaande uit een grasveld, een zandbak en een serie schommels en glijbanen.

Het Blijf Van Mijn Lijf Huis heeft een afspraak met een plaatselijke basisschool om er tijdelijk kinderen van een Blijf Van Mijn Lijf Huis te plaatsen. Je hoeft er dus niet zelf een te zoeken voor je kind. De nodige gegevens zijn al doorgegeven door je begeleidster. Ze vertelt je in welke groep je kind moet zijn en wie de docent(e) is, zodat je op school gelijk je kind naar het juiste lokaal kunt brengen.

Problemen tussen sommige bewoonsters

Met zoveel verschillende persoonlijkheden en achtergronden, waarbij de bewoonsters ook nog vaak aan stress lijden door wat ze hebben meegemaakt en omdat ze nog onzeker zijn over de toekomst, kan het natuurlijk niet altijd gezellig zijn. Soms krijgt een bewoonster ruzie met een andere, bijvoorbeeld over een taak. Natuurlijk zijn ook in Blijf Van Mijn Lijf Huizen wel eens dieven. Daarom moet je kamerdeur bijvoorbeeld altijd op slot als je je kamer verlaat. Is de groep hecht, dan helpen bewoonsters elkaar om het probleem te verhelpen. Anders kan ook daar de begeleiding een rol in spelen.

Gezellige avonden

’s Avonds is het regelmatig gezellig. Het avondeten is voorbij en alle rommel opgeruimd. Of elke bewoonster zelf haar boodschappen doet en kookt, hangt af van het betreffende Huis. De kleintjes liggen al vroeg te slapen. De grotere kinderen zijn rustig aan het einde van de dag. Vaak zitten ze bij hun moeders in de woonkamer en kijken tv.

Op de televisie is een film, een serie of een muziekprogramma bezig. Misschien is het gesprek zo gezellig dat niemand naar het scherm kijkt. Het kan dat iemand een film heeft gehuurd en het deelt met de anderen.
Soms is er feest als een bewoonster weggaat omdat ze een eigen woning heeft gekregen. Of iemand viert de verjaardag van haar kind. Met kerst is er gezellig een kerstboom en een gezamenlijk feestdiner.

Er wordt zoveel mogelijk geprobeerd om het gewone leven door te laten gaan en dat is belangrijk, want je krijgt het gevoel aan de rand van de samenleving te staan en niet meer helemaal mee te draaien in de maatschappij als je er langer verblijft. Door werk te zoeken, naar school te gaan, aandacht te besteden aan feestdagen en jezelf op andere manieren te blijven ontwikkelen, is het gemakkelijker om iets van het gewone leven te behouden en die later weer te kunnen oppakken.

Het nadeel

Niet alles is fijn natuurlijk, los van de ruzies die wel eens ontstaan tussen bewoonsters en het gevaar van diefstal, heb je ook weinig eigen ruimte. De hele dag in je kamer zitten kan niet, maar dat is wel de enige plek waar je privacy hebt en stilte. Als niemand naar buiten gaat, bijvoorbeeld bij slecht weer, dan is het hele huis gevuld. De woonkamer, de keuken, de eetkamer, overal zijn mensen terwijl je even behoefte hebt aan stilte en rust.

Omdat de begeleiding er in het weekend afwezig is, zijn er geen verplichte taken. Het kan dan wel eens chaotisch of rommeliger zijn met zoveel mensen. Omdat er maar een televisie is, heb je pech als jouw smaak verschilt van die van de overige bewoonsters. Wanneer zij niet jouw programma willen zien, dan mis je dat. Toegang tot internet is er niet altijd.

Ook ben je al je eigendommen kwijt, behalve wat je meenam of wat eventueel een aardige familielid of vriendin voor je brengt. Gezellig iemand uitnodigen kan natuurlijk niet. In het pand zijn de overige bewoonsters en hun kinderen je enige gezelschap, met door de week de begeleidsters.

Steun voor elkaar

Veel bewoonsters worden levenslange vriendinnen. Anderen staan elkaar juist naar het leven. Meestal echter, steunen de bewoonsters elkaar. Meer dan wie dan ook, begrijpt iemand die zelf in een Blijf Van Mijn Lijf Huis zit of er is geweest, anderen in die situatie.

Vaak worden er intieme details, zoals de aard van mishandeling, gedeeld voordat je elkaar ook maar helemaal hebt leren kennen. Een van de eerste vragen die een nieuwe bewoonster krijgt en de informatie die met haar wordt gedeeld door een medebewoonster, is of ze van haar man of vriendje wegloopt of problemen heeft met haar familie. Daar is dat net zo'n normaal onderwerp van gesprek, als het praten over het weer. Iemand die er net is, wordt wegwijs gemaakt in de stad door andere bewoonsters. Degenen die beter Nederlands spreken, helpen de anderen ook wel eens met officiële papieren en formulieren, al is daar eigenlijk de begeleiding voor.

Je vrienden en vriendinnen begrijpen niet allemaal wat je doormaakt. Sommigen vinden het maar onzin dat je in een Blijf Van Mijn Lijf Huis zit. Zo kan er dan iets vreemds gebeuren als dat je beste vriendin niet blij met je is, terwijl je je emotionele steun dan van iemand krijgt die je maar net hebt leren kennen in het Blijf Van Mijn Lijf Huis.

Het leven erna

In sommige Blijf Van Mijn Lijf Huizen woon je een half jaar voordat je in aanmerking komt voor een eigen woning. Anderen eisen dat je er minstens negen maanden woont. Verder moet het zo goed met je gaan, dat je ook daadwerkelijk in staat bent om op jezelf te gaan wonen.

Je eigen woning krijgen

Veel vrouwen hebben nooit eerder alleen gewoond. Een hoop Pakistaanse en Turkse vrouwen bijvoorbeeld, werden uitgehuwelijkt en gingen van het ouderlijk huis direct naar het huis van hun echtgenoot. Wanneer ze na een periode in het Blijf Van Mijn Lijf Huis een woning krijgen, is dat hun eerste eigen woning.

Het beheren van huishoudelijke financiën is nieuw voor hen. Dat kan wel eens lastig zijn in het begin. Verrassing als blijkt dat je nog iets moet betalen, waar je ook al nooit aan hebt gedacht. Gelukkig is er soms (gedeeltelijke) kwijtschelding mogelijk, maar ook dat beseft niet iedereen gelijk.

En misschien ben je juist iemand die altijd behoefte heeft aan gezelschap en hou je juist niet van stilte. Dan zit je ineens in je eentje in je eigen woning. Ook daar zijn weer andere oplossingen voor. Veel bewoonsters houden contact met elkaar nadat ze een eigen woning krijgen. Vaak woon je allemaal ergens in dezelfde buurt. Degenen die nog in het Blijf Van Mijn Lijf Huis zitten, kunnen je altijd komen opzoeken. Met toestemming van de begeleiding mag je hen ook nog bezoeken.

Uiteindelijk is je eigen woning een welkome verandering. Voor het inrichten ervan krijg je van de gemeente een budget waar je je aan moet houden. Vaak vraag je eerst toestemming voordat je een bepaalde product koopt. Hoe dat precies werkt hangt af van je plaatselijke gemeente en je contactpersoon daar.

Nadat je woning is ingericht verhuis je. Inmiddels heb je in je kamer in al die maanden aardig wat spullen verzameld. Die neem je steeds in delen mee naar je woning, misschien met hulp van andere bewoonsters. Of een vriendin staat ergens in een straat ernaast te wachten met haar auto waar je alles in laadt en vertrekt naar je nieuwe leven.

Hoe begon het en waar gaan we heen?

Het eerste Blijf Van mijn Lijf Huis werd in 1974 geopend in Amsterdam. Feministen wilden graag dat vrouwen er onafhankelijker leerden leven. Binnen tien jaar tijd kwamen er nog zo’n twintig panden bij. Er zijn in 2015 ongeveer dertig adressen in Nederland waar vrouwen en meisjes terecht kunnen.

Sinds 2003 bestaat er een Blijf Van Mijn Lijf Huis voor mannen. Stichting-Humanity.nl ontdekte deze behoefte, toen bleek dat er voor deze groep slachtoffers niets geregeld was.

In 2009 werd de Wet Tijdelijk Huisverbod in gebruik genomen en sindsdien moet niet het slachtoffer, maar de dader van huiselijk geweld de woning verlaten.

De opvanghuizen in de vroegere vorm bestaan niet meer. Met de tijd veranderen ze mee. De hulp wordt afgestemd op waar er nu specifiek vraag naar is. Tegenwoordig is er meer aandacht in de maatschappij voor huiselijk geweld. Het is een bekende term geworden en daarmee een onderwerp dat men serieus neemt. Dat was een van de oorspronkelijke doelen toen het eerste Huis decennia geleden de deuren opende. De toekomst kijkt naar steeds meer vormen van hulp die bij een specifieke situatie passen.