Zwerfjongeren in Nederland. Hulp en opvang

Zwerfjongeren komen ook in Nederland voor. Tussen de 8000 en 9000 jongeren zijn in 2014 dakloos in ons land. Omdat ze geen onderdak hebben slapen ze of dan hier en dan daar, of in opvang of crisiscentra. Straatkinderen zie je bij ons in principe niet, omdat kinderen jonger dan 18 jaar in Nederland snel en zo goed mogelijk worden opgevangen door bureau jeugdzorg. Zwerfjongeren in Nederland zijn alsnog gemiddeld tussen de 14 en 23 jaar. Waar kunnen zwerfjongeren hulp krijgen? Er zijn verschillende redenen waarom jongeren dakloos kunnen raken. Veel ruzies thuis, of op straat gezet worden, of van huis weggelopen. Problemen met geld, diefstal of agressief gedrag kunnen redenen zijn waarom je uit huis gegooid bent of zelf bent weggelopen. Of misschien ben je al jong gaan samenwonen en loopt de relatie stuk en kan je thuis om welke reden dan ook, niet terecht. Gescheiden ouders, ouders die verslaafd zijn aan alcohol of drugs of ouders die in de gevangenis zitten of psychische stoornissen hebben, ook dat kunnen allemaal redenen zijn waardoor kinderen ook in de problemen kunnen komen. Ook gedragsproblemen en verslaving kunnen de oorzaak van dakloosheid zijn, want dit soort problemen maken het uiteraard erg moeilijk om je in de maatschappij of in een gezin te handhaven. Psychische problemen of verslaving vergroten de kans op dakloosheid, zoals:

• agressie, paranoïde wanen, psychose, neiging tot zwerven, schizofrenie, enzovoorts
• verslaving (drugs, drank, gokken, koopverslaving, enzovoorts)
• schulden

Maar de meeste jongeren raken dakloos omdat ze zich thuis niet meer welkom voelen. Dit kan door allerlei oorzaken komen, van gedragsproblemen tot verslaving.

Zwerfjongeren opvang en hulp

Als je als jongere op straat bent komen te staan zal je al snel ontdekken dat het moeilijk is om een 'normaal' leven te leiden. Je slaapt misschien eerst bij vrienden of familie, maar op een bepaald moment moet je verkassen. Dan logeer je misschien een paar dagen bij een ander, maar dat kan ook niet eeuwig duren. Je moet van alles regelen om te voorkomen dat je leven helemaal een zootje wordt. En dingen die jarenlang heel gewoon waren, zoals een wc gebruiken, een douche nemen of je kleren wassen, zijn nu ineens niet meer vanzelfsprekend. Ook kan je het gevoel hebben continu anderen tot last te zijn. Als je langer blijft zwerven slaap je misschien bij mensen die je nauwelijks kent, of in verlaten panden of onder een brug. Het leven wordt er kwalitatief niet beter op. Als je verslaafd bent heb je nog meer problemen, een baantje zoeken of werk vasthouden, is voor jou extra moeilijk en blijkt voor verslaafden vaak niet succesvol.

Waar breng je buiten de nacht door?

Als zwerfjongere of dakloze zal je je dit vaak afvragen waar je de nacht kunt doorbrengen. Het minst prettig is:

• in een bushokje
• onder een brug
• in een park
• onder een buitentrap
• in een portiek
• op straat

Buiten slapen is niet alleen koud en ongemakkelijk, maar ook gevaarlijk, en het is verboden. Officieel mag je op straat trouwens helemaal nergens slapen. Daarom zie je steeds vaker straatbankjes voorzien van onhandige leuningen in het midden, om te voorkomen dat een dakloze zich op een bankje uitstrekt om een paar uurtjes te slapen.

Waar breng je noodgedwongen binnen de nacht door?

• bij vrienden
• kennissen
• onbekenden
• leegstaand huis
• toegankelijk gebouw
• enzovoorts

Het spreekt voor zich dat het ook dan niet veilig is. Meisjes lopen nog meer risico's dan jongens. Gelukkig is er wel opvang waar je gebruik van kunt maken, ook dit is echter allemaal niet vanzelfsprekend.

Slapen in nachtopvang

Als zwerfjongere kan je slapen bij instanties als:

• opvangcentra
• crisiscentra

Voorbeelden van instanties waar dak en thuislozen hulp kunnen krijgen:

• Het Leger Des Heils
• 1 Stap vooruit
• Van de Straat
• Stichting zwerfjongeren SZN
• overige

Het verschilt nog wel qua gemeente welke opvangmogelijkheden er zijn. Het is verstandig dat je informeert bij je gemeente, of bij Het Leger des Heils, waar je terecht kunt en hoe ze je verder kunnen helpen.

Websites met informatie

• www.zwerfjongeren.nl
• www.zwerfnet.nl
• http://www.legerdesheils.nl/

Pension voor zwerfjongeren

Bij een pension(s) voor zwerfjongeren staat wonen, leren en werken centraal. Plaatselijk:

• Maaszicht (Rotterdam)
• Mijnzicht (Heerlen)
• Spaarnezicth (Haarlem)
• overige

Dagopvang zwerfjongeren

Er is dagopvang en nachtopvang voor dakloze jongeren. Voor hulpverlening wordt er gekeken naar de problemen die je hebt. Men maakt wel onderscheid tussen die groepen zwerfjongeren:

Perspectiefvolle zwerfjongeren: Jongeren in deze groep hebben een goede kans om terug te keren in de maatschappij en om in de toekomst voor zichzelf te gaan zorgen. Ze hebben begeleiding nodig om verder te komen. Ze kunnen thuis (al dan niet tijdelijk) niet terecht wegens botsingen met ouders en/of stiefouders, of door ander ongewenst gedrag.

Vallen-en-opstaan zwerfjongeren: Deze groep jongeren kan het wel redden met extra hulp maar de kans van slagen wordt alleen groter door intensieve inzet. Gedragsproblemen of andere problemen zorgen dat er steeds weer een terugval is naar oude problemen. Deze groep jongeren heeft al in verschillende tehuizen gezeten en zwerft al een langere tijd van familie, naar vrienden en kennissen, crisiscentra, nacht en dagopvang, enzovoorts.

Zorggroep zwerfjongeren: Deze groep heeft ernstige problemen zoals hardnekkige verslaving aan harddrugs of alcohol, en/of psychische problemen, enzovoorts. Ze redden het niet zonder intensieve hulp, en dan nog is het maar de vraag of ze hun problemen kunnen overwinnen. Voor verslaafden betekent dat blijvend afkicken en voor mensen met psychische problemen kan dat betekenen dat behandeling en medicatie nodig is

In een dagopvang kan je tot rust komen. Wat eten en drinken, je kleren wassen, douchen, een praatje maken met lotgenoten. Ook kan je over je toekomst praten, welke mogelijkheden er voor jou zijn en je kunt advies krijgen.

Eigen dak

De meeste jongeren willen graag een eigen dak boven hun hoofd, en werken daar met hulpverlening naar toe. Wat je minimaal nodig hebt om weer zelfstandig een dak boven je hoofd te krijgen, is:

• een inkomen

Daarbij moet je natuurlijk zelfstandig kunnen wonen (met of zonder begeleiding), anders gaat het mis. de volgende stap kan zijn dat je je opleiding af gaat maken, of een baan zoekt. Stap voor stap kom je ergens.

Hoe kom je aan geld?

Als dakloze zwerfjongere heb je net als ieder ander mens, geld nodig om te eten, je te verzorgen, de nacht door te brengen, enzovoorts. Als je recht hebt op een uitkering moet dat aangevraagd worden. Informeer bij je gemeente wat de voorwaarden zijn. Ook moet je verzekerd zijn van medische zorg als je dat nodig mocht hebben. Ook daarbij kan je geholpen worden door de gemeente of door instanties als Het Leger des Heils. Hoewel menigeen bereid is je advies te geven en aan een slaapplaatsje of een kom soep te helpen, zal je er toch vaak alleen voor staan en je als een verdwaald schip op zee voelen. Om van de straat te komen moet je achter van alles aan en je moet op tijd zijn om je kansen te benutten. Dat is nog een kunst op zich en niet iedereen slaagt erin. Er wordt van je verwacht dat je je aan afspraken kunt houden en je moet bereid zijn om een regelmatiger leven te leren hanteren, waarbij je rekening houdt met anderen.

Terug naar je ouderlijk huis

Een groot deel van de zwerfjongeren kan na een tijdje weer terecht in het ouderlijk huis. Er worden duidelijkere afspraken gemaakt, er wordt water bij de wijn gedaan, en je probeert je aan regels en afspraken te houden. Als je verslaafd was ben je misschien afgekickt. Als je depressief was en daardoor passief, heb je misschien hulp of medicijnen gekregen. Of er zijn gesprekken geweest met hulpverleners wat het hele gezin goed kan hebben gedaan. Als de situatie relaxed genoeg is komen er ook weer mogelijkheden om bewuster aan je toekomst te gaan werken.

Lees verder

• Dakloos, wat nu?
• Dakloos. Waar mag je slapen op straat?
• Uit huis gezet. Waar moet je heen?
• Dakloos. Hulp aan daklozen