Tehilliem: Psalm 38 – een Joodse uitleg

Een gebed voor elk individu die treurt om de langdurige ballingschap. Iemand in nood moet deze psalm reciteren. Een psalm om ons er aan te herinneren om het te reciteren in tijden van nood. Men kan er vele lessen uit trekken. David leert ons om positief te denken. Een lied van rouw verandert in een lofzang. Tehilliem worden ook anno 2024 door Joodse mensen collectief en individueel gereciteerd, omdat het verlangen ontstaat om G-d te prijzen en te danken; of als alternatief, in tijden van crisis en nood, als een vorm van smeekbede, en zelfs als een plek om spijt te betuigen over zonde.

• Tekst Psalm 38
• Hebreeuwse tekst Psalm 38 - תהילים לח
• Luister naar Psalm 38
• Toelichting op Psalm 38 van Rabbi Yitzchok Rubin
• Commentaar van Rashi op Psalm 38
• Psalm 1 tot en met 92

Tekst Psalm 38

Een psalm van David om tot nadenken te brengen. Eeuwige straf mij niet in Uw gramschap en tuchtig mij niet in Uw woede. Want Uw pijlen zijn diep in mij doorgedrongen en zwaar rust Uw hand op mij. Er is niets meer heel aan mijn lichaam door Uw verbolgenheid in harmonie is er niet in mijn gestel door mijn zonde. Want mijn verkeerde daden zijn me over het hoofd gegaan, als een drukkende last worden ze mij te zwaar.
…..
…..
Mijn vijanden leven en zijn machtig, en velen zijn het die mij ten onrechte haten en goed met kwaad vergelden, mij tegenwerken al heb ik al het goede voor, laat mij niet in de steek, Eeuwige, mijn God, blijf niet op een afstand van mij. Haast U mij te redden, mijn Heer, mijn hulp!

Hebreeuwse tekst Psalm 38 - תהילים לח

א מִזְמוֹר לְדָוִד לְהַזְכִּיר. ב יְהוָה אַל-בְּקֶצְפְּךָ תוֹכִיחֵנִי וּבַחֲמָתְךָ תְיַסְּרֵנִי. ג כִּי-חִצֶּיךָ נִחֲתוּ בִי וַתִּנְחַת עָלַי יָדֶךָ. ד אֵין-מְתֹם בִּבְשָׂרִי מִפְּנֵי זַעְמֶךָ אֵין-שָׁלוֹם בַּעֲצָמַי מִפְּנֵי חַטָּאתִי. ה כִּי עֲו‍ֹנֹתַי עָבְרוּ רֹאשִׁי כְּמַשָּׂא כָבֵד יִכְבְּדוּ מִמֶּנִּי. ו הִבְאִישׁוּ נָמַקּוּ חַבּוּרֹתָי מִפְּנֵי אִוַּלְתִּי. ז נַעֲוֵיתִי שַׁחֹתִי עַד-מְאֹד כָּל-הַיּוֹם קֹדֵר הִלָּכְתִּי. ח כִּי-כְסָלַי מָלְאוּ נִקְלֶה וְאֵין מְתֹם בִּבְשָׂרִי. ט נְפוּגוֹתִי וְנִדְכֵּיתִי עַד-מְאֹד שָׁאַגְתִּי מִנַּהֲמַת לִבִּי. י אֲדֹנָי נֶגְדְּךָ כָל-תַּאֲוָתִי וְאַנְחָתִי מִמְּךָ לֹא-נִסְתָּרָה. יא לִבִּי סְחַרְחַר עֲזָבַנִי כֹחִי וְאוֹר-עֵינַי גַּם-הֵם אֵין אִתִּי. יב אֹהֲבַי וְרֵעַי מִנֶּגֶד נִגְעִי יַעֲמֹדוּ וּקְרוֹבַי מֵרָחֹק עָמָדוּ. יג וַיְנַקְשׁוּ מְבַקְשֵׁי נַפְשִׁי וְדֹרְשֵׁי רָעָתִי דִּבְּרוּ הַוּוֹת וּמִרְמוֹת כָּל-הַיּוֹם יֶהְגּוּ. יד וַאֲנִי כְחֵרֵשׁ לֹא אֶשְׁמָע וּכְאִלֵּם לֹא יִפְתַּח-פִּיו. טו וָאֱהִי כְּאִישׁ אֲשֶׁר לֹא-שֹׁמֵעַ וְאֵין בְּפִיו תּוֹכָחוֹת. טז כִּי-לְךָ יְהוָה הוֹחָלְתִּי אַתָּה תַעֲנֶה אֲדֹנָי אֱלֹהָי. יז כִּי-אָמַרְתִּי פֶּן-יִשְׂמְחוּ-לִי בְּמוֹט רַגְלִי עָלַי הִגְדִּילוּ. יח כִּי-אֲנִי לְצֶלַע נָכוֹן וּמַכְאוֹבִי נֶגְדִּי תָמִיד. יט כִּי-עֲו‍ֹנִי אַגִּיד אֶדְאַג מֵחַטָּאתִי. כ וְאֹיְבַי חַיִּים עָצֵמוּ וְרַבּוּ שֹׂנְאַי שָׁקֶר. כא וּמְשַׁלְּמֵי רָעָה תַּחַת טוֹבָה יִשְׂטְנוּנִי תַּחַת רדופי- (רָדְפִי-) טוֹב. כב אַל-תַּעַזְבֵנִי יְהוָה אֱלֹהַי אַל-תִּרְחַק מִמֶּנִּי. כג חוּשָׁה לְעֶזְרָתִי אֲדֹנָי תְּשׁוּעָתִי.

Luister naar Psalm 38

Luister naar Psalm 38 in het Hebreeuws.

Toelichting op Psalm 38 van Rabbi Yitzchok Rubin

positief
In deze psalm is David in nood. Maar hij benadert het positief. De psalm geeft een verslag van Davids zonden en beproevingen. Het zou om die reden eigenlijk een klaagzang genoemd moeten worden, meent de heilige Alshich. Hij zegt dat David zich realiseerde dat zijn situatie te wijten was aan zijn zonden en dat hij nu zijn wandaden berouwt. Een lied van rouw verandert in een lofzang. Daarom stemt deze psalm tot nadenken.

pijlen van G'd ter correctie
De pijlen van G'd hebben David getroffen vanwege diens zonden. De vergiftigde infectie is veroorzaakt door Davids wangedrag. De pijlen zijn door G'd nauwkeurig afgeschoten ter correctie van Davids eigen zwakheden en niet meer.

dieptepunt
David is wanhopig omdat zijn dwaasheid een grote kloof heeft gecreëerd tussen G'd en hem. David kan het niet langer verdragen. Hij is depressief en moedeloos. Maar hij realiseert zich dat als hij berouw toont en echt zoekt, HaShem naar hem zal luisteren. David zal nooit helemaal verloren gaan. Dat David wanhoopte was omdat hij G'ds vergiffenis niet accepteerde. Maar G'd heeft Zijn kinderen beloofd te vergeven zodra ze berouw tonen (Jesaja 55:7). Om vergiffenis te krijgen moeten we afzien van de zonde. Dit is niet eenvoudig. We hebben veel kracht nodig voor zo'n verandering. We moeten niet toestaan dat stress en depressie onze geestelijke kracht uitzuigen. Tesjoeva betekent terugkeer naar G'd met hoop en vreugde.

Commentaar van Rashi op Psalm 38

Per vers het commentaar van Rashi, de Joodse Bijbelcommentator die leefde van 1040-1105. Rashi wordt beschouwd als de leraar van de leraren. Door alle traditionele Joden wordt Rashi als autoriteit op het gebied van de Joodse Bijbel en de Talmoed beschouwd. Vandaar dat het belangrijk is om zijn commentaar op de Psalmen weer te geven. Rashi gebruikt nieuw Hebreeuws aangevuld met Oud Franse woorden. Zijn taalgebruik is soms wat orakelachtig kort. Voor nadere verklaring is het verstandig een orthodox Joodse rabbijn te raadplegen.

Vers 1
Een lied van David, om herinnering te maken.

Een lied van David, om herinnering te maken: Om het te reciteren in tijden van benauwdheid, om te herinneren aan de benauwdheid van Israël voor de Heilige, gezegend zij Hij, en hij reciteerde het als betrekking hebbend op heel Israël.

Vers 3
Want Uw pijlen zijn in mij geschoten en Uw hand is op mij neergekomen.

zijn in mij geschoten: Hebreeuws נחתו, zijn gegoten. De uitdrukking נחת is van toepassing op het buigen van een boog, en aangezien de pijlen worden neergeschoten door de boog te buigen, schreef hij נחתו בי [letterlijk] “in mij gebogen.” Evenzo (in Exodus 15:9): “Ik wil mijn zwaard onthechten חרבי) (אריק, ”[letterlijk, Ik heb mijn zwaard geleegd.] De Tora had moeten schrijven: אריק תערי, ik zal mijn schede legen, maar omdat wanneer ze het zwaard uit zijn schede trekken, de schede wordt geleegd van daarom relateert hij het legen aan het zwaard. Evenzo (boven 18:35): "een koperen boog was gebogen (ונחתה)." De "nun" is geen radicaal, want als het een radicaal zou zijn, zou het moeten ננחתו zijn, maar de 'nun' van נחתו, en dus ותנחת, is geen radicaal maar wordt soms laten vallen, zoals de 'nun' van נגף, om te slaan; נשך, bijten; נדר, om te beloven; נקם, om te wreken. En als het passief is, zeggen we: נִגַּף geslagen; נִשַׁ gebeten; נִדַּר, gezworen; נִקַּם, gewroken, zoals נִנְקַם, נִנְדַּר, נִנְשַׁ , נִנְגַּף. De "dagesh" in het woord vervangt de "nun". Evenzo (in Leviticus 26:36), een ratelend (נִדַף) blad, "(in Klaagliederen 3:49)," stromen mijn ogen (נִגְרָה ), “Zoals נִנְגְּרָה. Zo zegt hij נִחֲתוּ zoals נִנְחֲתוּ, en zo (boven 18:35): "en een koperen boog werd gebogen (וְנִּחֲתָה)," zoals וְנִנְחֲתָה. Het was gebruikelijk dat de "cheth" op de meeste plaatsen werd behandeld als de letters die wel een "dagesh" accepteren, b.v. (in I Koningen 13:18): "Hij loog (כִּחֶשׁ) tegen hem," in de vorm die wordt onderbroken door een "dagesh," [ie de pi'el-vervoeging,] zoals דִבֶּר sprak, uit dezelfde vervoeging als וַיְדַבֶּר, כִּחֶשׁ uit dezelfde vervoeging als (Genesis 18:15): ”En Sarah loog (וַתְּכַחֵשׁ),“ en we zeggen niet כֵּחַשׁ zoals we zeggen uit הַמְבָרֵ, בֵּרַ en we zeggen niet בִּרֵ zoals we zeggen דִּבֵּר, omdat de kracht van de "dagesh"; is niet herkenbaar in de 'resh', maar in de 'cheth' is de kracht van de 'dagesh' herkenbaar, en dus (in Deuteronomium 32:5): 'Hebben ze Hem verwond (שִׁחֵת)?' zoals כִּפֵר, verzoend , ,ר, sprak. Ook hier, zegt hij, נִחֲתוּ zoals נִגְּשׁוּ benaderden ze, נִתְּנוּ, ze kregen, vanuit de wortels נחת, נגש, נתן, de "nun" een gebrekkig radicaal, vervangen door een "dagesh" in de passieve klank. Zo is het (I Samuël 2:4): "De bogen van de helden zijn gebroken (חתים)," van de wortel נחת en חתת zoals u zegt van נסב, סבב, van נשם, שמם; (Lev. 26: 22), "en uw wegen zullen verwoest worden (וְנָשַׁמוּ)," (ibid. Vers 32), "zullen zich hierover afvragen (וְשָׁמְמוּ)." Evenzo בָּלַל, נָבֹל, (Genesis 11:9) "Want daar verwarde de Heer בָּלַל" (ibid. Vers 7) "en laten we hun taal daar verwarren (וְנָבְלָה)." Zo zegt hij נחת en חתת in de actieve klank.

en Uw hand is op mij neergekomen: Dit is de uitleg van "Uw pijlen zijn op mij geschoten." En dit is de interpretatie: wat boog de boog om de pijlen te schieten? Uw hand is op de boog neergekomen om pijlen op mij te schieten. ותנחת is een uitdrukking van ותרד, het kwam neer, en hierin is de "nun" een radicaal. Evenzo (18:35), "en een koperen boog werd gebroken (ונחתה)", waarin de "nun" geen radicaal is.

Vers 4
Er is geen degelijkheid in mijn vlees vanwege Uw woede; er is geen vrede in mijn beenderen vanwege mijn zonde.

degelijkheid: Perfectie, anterin in Oud Frans, heelheid.

Vers 5
Want mijn ongerechtigheden gingen over mijn hoofd; als een zware last zijn ze te zwaar voor mij.

zijn ze te zwaar: Hebreeuws יכבדו, zijn zwaar.

Vers 7
Ik ben erg verbluft en gebogen; de hele dag ga ik rond in somberheid.

Ik ...verbluft: Hebreeuws ויתי een uitdrukking van (Chullin 60b): "Convulsies (עוויתות) grijpen hem." Etourdissant in het Frans, verbluffend.

Vers 8
Want mijn lendenen zijn vol van bescheidenheid; er is geen degelijkheid in mijn vlees.

Want mijn lendenen zijn vol van bescheidenheid: In mijn gedachten ben ik onbeduidend in mijn eigen ogen.

Vers 9
Ik viel flauw en was erg verpletterd; Ik kreunde van de onrust in mijn hart.

Ik viel flauw: Hebreeuws נפוגתי, ik viel flauw, een uitdrukking van (Genesis 45:26), "en zijn hart viel flauw (ויפג)." (Klaagliederen 3:49), "zonder uitstel (הפגת)."

Vers 10
O Heer, al mijn verlangen ligt voor U en mijn zucht is niet voor U verborgen.

al mijn verlangen: U kent mijn behoeften.

Vers 11
Mijn hart is verzwolgen; mijn kracht heeft me verlaten, en het licht van mijn ogen - ook zij zijn niet bij mij.

verzwolgen: Hebreeuws סחרחר, omringd door verdriet. Dit is een van de dubbele woorden, zoals (Leviticus 13:49), "donkergroen (ירקרק), donkerrood (אדמדם)," (Ned. 66b) "rond (סגלגל)" (Klaagliederen 1:20), "Mijn geest is verontrust (חמר מרו)."

Vers 12
Mijn geliefden en mijn vrienden staan op afstand van mijn ellende en degenen die dicht bij mij stonden, stonden ver weg.

staan op afstand van mijn ellende: Degenen die aan mij verschijnen als geliefden in de tijd van hun plezier, en wanneer ze zien dat de ellende over mij komt, komen ze niet voor mij op in de tijd van mijn benauwdheid, maar staan op afstand en helpen me niet.

die dicht bij mij stonden: die zich dichtbij mij lieten zien.

Vers 13
En degenen die mijn leven zoeken, leggen valstrikken, en degenen die mijn kwaad zoeken, spreken verraad, en de hele dag denken ze aan bedrog.

En degenen die mijn leven zoeken, leggen valstrikken: Ze zoeken vallen voor me.

Vers 14
Maar ik ben als een dove persoon, ik hoor niet, en als een stomme, die zijn mond niet opent.

Maar ik ben als een dove persoon: Israël hoort hun verwijten van de naties, maar reageert niet. Waarom? Omdat ik op U hoopte, o Heer, dat U mij zou verlossen en mij van hen zou redden.

Vers 17
Want ik zei: "Opdat zij zich niet over mij verheugen; toen mijn voet wankelde, vergrootten zij zich over mij."

Want ik zei: "Opdat zij zich niet over mij verheugen”: Om deze reden blijven we zwijgen, omdat we tegen onszelf zeggen: “Als we ze brutaal beantwoorden, kunnen ze getuige zijn van onze ondergang en zich over ons verheugen wanneer onze voeten wankelen, en ze zullen zichzelf over ons groot maken en zeggen: 'Was je niet trots op jouw redding? '”

Vers 18
Want ik ben klaar voor een ramp en mijn pijn is altijd voor mij.

Want ik ben klaar voor een ramp: Om deze reden zijn we bang dat ze zich over ons verheugen, omdat we gewend zijn aan slagen en altijd klaar en voorbereid zijn op een ramp.

en mijn pijn is altijd voor mij: Het is altijd bereid om voor me te komen.

Vers 19
Want ik vertel mijn ongerechtigheid; Ik maak me zorgen om mijn zonde.

Want ik vertel mijn ongerechtigheid: Mijn hart vertelt me mijn ongerechtigheid. Daarom maak ik me zorgen en vrees ik voor mijn zonde, anders zou het mij rampspoed en pijn veroorzaken.

Vers 20
Maar mijn vijanden zijn in de kracht van het leven, en degenen die me om valse redenen haten zijn groot geworden.

zijn in de kracht van het leven: Ze zijn in de kracht van het leven met rust en goedheid.

zijn groot geworden: En degenen die mij haten vanwege valse woorden zijn verheven.

Vers 21
En zij vergelden het kwade ten goede; ze haten me vanwege mijn streven naar goedheid.

vanwege mijn streven naar goedheid: Omdat we ons aan de Heilige hechten, gezegend zij Hij, en aan Zijn geboden.

Psalm 1 tot en met 92

Wilt u meer Psalmen lezen met een Joodse uitleg? Ga naar: Psalmen 1 tot en met 92.