Tehilliem: Psalm 25 - een Joodse uitleg

De verzen in deze psalm zijn gerangschikt volgens het Hebreeuwse alef-bet, met uitzondering van de letters Bet, Wav en Koef die samen de waarde hebben van gehinom (hel). Iemand die dagelijks deze psalm opzegt zal niet de hel aanschouwen. Deze psalm geeft enorme kracht te midden van al het lawaai om ons heen. Slechts het constant zoeken naar G'd zal rust geven en hoop bieden. Tehilliem worden ook anno 2024 door Joodse mensen collectief en individueel gereciteerd, omdat het verlangen ontstaat om G-d te prijzen en te danken; of als alternatief, in tijden van crisis en nood, als een vorm van smeekbede, en zelfs als een plek om spijt te betuigen over zonde.

• Tekst Psalm 25
• Tekst Psalm 25 in het Hebreeuws - תהילים כה
• Luister naar Psalm 25
• Toelichting op Psalm 25 van Rabbi Yitzchok Rubin
• Commentaar van Rashi op Psalm 25
• Psalm 1 tot en met 92

Tekst Psalm 25

Tot U, Eeuwige, richt ik mijn ziel, op U, mijn G'd, vertrouw ik; laat ik niet te schande worden, laten mijn vijanden geen leedvermaak over mij hebben. Niemand dan ook, die hoopt op U zal te schande worden; die zo maar ontrouw zijn worden te schande. Maak mij Eeuwige Uw wegen bekend, leer mij Uw paden, wijs mij Uw weg die de ware is, leer mij die, want U bent de G'd waarbij mijn hulp is, op U hoop ik heel de dag. Denk aan Uw ontfermende liefde die immers van alle tijden is. Denk niet meer aan mijn jeugdzonden en fouten, moge U naar Uw liefde aan mij denken, omdat U zo goed bent, Eeuwige. Goed en redelijk is de Eeuwige, daarom wijst Hij zondaren de goede weg.
......
…..
Waak over mij en red mij; laat mij niet te schande worden want bij U zoek ik toevlucht. Vroomheid en oprechtheid mogen mij behoeden want op U is mijn hoop gevestigd. O, G'd, bevrijd Jisrael van alles waardoor het gekweld wordt.

Tekst Psalm 25 in het Hebreeuws - תהילים כה

א לְדָוִד אֵלֶיךָ יְהוָה נַפְשִׁי אֶשָּׂא. ב אֱלֹהַי בְּךָ בָטַחְתִּי אַל-אֵבוֹשָׁה אַל-יַעַלְצוּ אוֹיְבַי לִי. ג גַּם כָּל-קֹוֶיךָ לֹא יֵבֹשׁוּ יֵבֹשׁוּ הַבּוֹגְדִים רֵיקָם. ד דְּרָכֶיךָ יְהוָה הוֹדִיעֵנִי אֹרְחוֹתֶיךָ לַמְּדֵנִי. ה הַדְרִיכֵנִי בַאֲמִתֶּךָ וְלַמְּדֵנִי כִּי-אַתָּה אֱלֹהֵי יִשְׁעִיאוֹתְךָ קִוִּיתִי כָּל-הַיּוֹם. ו זְכֹר-רַחֲמֶיךָ יְהוָה וַחֲסָדֶיךָ כִּי מֵעוֹלָם הֵמָּה. ז חַטֹּאות נְעוּרַי וּפְשָׁעַי אַל-תִּזְכֹּרכְּחַסְדְּךָ זְכָר-לִי-אַתָּה לְמַעַן טוּבְךָ יְהוָה. ח טוֹב-וְיָשָׁר יְהוָה עַל-כֵּן יוֹרֶה חַטָּאִים בַּדָּרֶךְ. ט יַדְרֵךְ עֲנָוִים בַּמִּשְׁפָּט וִילַמֵּד עֲנָוִים דַּרְכּוֹ. י כָּל-אָרְחוֹת יְהוָה חֶסֶד וֶאֱמֶת לְנֹצְרֵי בְרִיתוֹ וְעֵדֹתָיו. יא לְמַעַן-שִׁמְךָ יְהוָה וְסָלַחְתָּ לַעֲו‍ֹנִי כִּי רַב-הוּא. יב מִי-זֶה הָאִישׁ יְרֵא יְהוָה יוֹרֶנּוּ בְּדֶרֶךְ יִבְחָר. יג נַפְשׁוֹ בְּטוֹב תָּלִין וְזַרְעוֹ יִירַשׁ אָרֶץ. יד סוֹד יְהוָה לִירֵאָיו וּבְרִיתוֹ לְהוֹדִיעָם. טו עֵינַי תָּמִיד אֶל-יְהוָה כִּי הוּא-יוֹצִיא מֵרֶשֶׁת רַגְלָי. טז פְּנֵה-אֵלַי וְחָנֵּנִי כִּי-יָחִיד וְעָנִי אָנִי. יז צָרוֹת לְבָבִי הִרְחִיבוּ מִמְּצוּקוֹתַי הוֹצִיאֵנִי. יח רְאֵה עָנְיִי וַעֲמָלִי וְשָׂא לְכָל-חַטֹּאותָי. יט רְאֵה-אֹיְבַי כִּי-רָבּוּ וְשִׂנְאַת חָמָס שְׂנֵאוּנִי. כ שָׁמְרָה נַפְשִׁי וְהַצִּילֵנִי אַל-אֵבוֹשׁ כִּי-חָסִיתִי בָךְ. כא תֹּם-וָיֹשֶׁר יִצְּרוּנִי כִּי קִוִּיתִיךָ. כב פְּדֵה אֱלֹהִים אֶת-יִשְׂרָאֵל מִכֹּל צָרוֹתָיו.

Luister naar Psalm 25

Luister naar Psalm 25 in het Hebreeuws.

Toelichting op Psalm 25 van Rabbi Yitzchok Rubin

gebrek aan rust
Vroeger was het leven duidelijk: overdag werkte je en 's avonds rustte je uit en kon je nadenken. Tegenwoordig is er bijna geen verschil meer tussen dag en nacht. Het is constant onrustig. We worden opgejaagd. Er zijn geen rustige plekken meer om na te denken. Dit is wat Satan wil: ons niet meer na te laten denken zodat we in paniek raken zoals iemand die dreigt te verdrinken en wild om zich heen slaat. Wat moeten we doen? Waartoe moeten we ons wenden? Psalm 25 geeft ons enkele antwoorden.

gerangschikt volgens het Hebreeuwse alef-bet
Deze psalm is de eerste die gerangschikt is volgens het Hebreeuwse alef-bet. We moeten naar de boodschap kijken en dan zullen we begrijpen waarom dit zo'n unieke boodschap is.

stoppen
In de haast om te zorgen voor mijn fysieke noden stop ik, zegt David. Ik stop omdat ik me bewust ben dat HaShem mijn G'd is. Hierdoor vertrouw ik Hem. Ik vertrouw mezelf niet, omdat ik zwak ben. Ik kan me slechts wenden tot Hem die me beschermt. Ik smeek HaShem niet beschaamd te laten zijn over mijzelf. Ik ben vol schaamte. Ik heb vele vijanden zowel van buitenaf als van binnenin. Ik weet dat ik niet zo vaak mijn hart tot u richt als ik zou moeten. Maar ik houd hoop, dus laat me niet beschaamd achter.

terugbrengen tot de realiteit
David bidt dat verraders schaamte zullen vinden, omdat niets anders hen terug kan brengen tot de realiteit. Voor de nederige Jood is dit niet nodig. De weg van Hashem is via de Tora. David smeekt G'd om kennis om zo de Tora op de diepste niveaus te begrijpen. Ik weet dat U de waarheid bent, zegt David. Onderwijs me in die waarheid. Er zijn vele paden van U en in die paden zijn vriendelijkheid en waarheid. Maar soms is het moeilijk te midden van al het lawaai en de chaos. Alleen u beseft de omvang van mijn pijn. Sta me toe droog land te vinden voor de veiligheid. Draag mijn zonden, want ze zijn zo zwaar voor iemand in zorgen. Ik zoek een schuilplaats bij U, redt mijn leven. Ik heb geen andere schuilplaats en geen andere redder dan U.

levenslijn
Dit is een krachtige psalm en de vertel wijze is de orde van het alef-bet. Dit is de simpele levenslijn die houvast geeft te midden van al het lawaai.

Commentaar van Rashi op Psalm 25

Per vers het commentaar van Rashi, de Joodse Bijbelcommentator die leefde van 1040-1105. Rashi wordt beschouwd als de leraar van de leraren. Door alle traditionele Joden wordt Rashi als autoriteit op het gebied van de Joodse Bijbel en de Talmoed beschouwd. Vandaar dat het belangrijk is om zijn commentaar op de Psalmen weer te geven. Rashi gebruikt nieuw Hebreeuws aangevuld met Oud Franse woorden. Zijn taalgebruik is soms wat orakelachtig kort. Voor nadere verklaring is het verstandig een orthodox Joodse rabbijn te raadplegen.

Vers 1
Van David. Aan U, o Heer, zal ik mijn ziel verheffen.

zal ik mijn ziel verheffen: Ik zal mijn hart richten.

Vers 3
Evenmin zal iemand die op U hoopt zich schamen; laat degenen die [tot het niveau van] de armoede verraden zich schamen.

laat degenen die [tot het niveau van] de armoede verraden: Rovers en inwijders, die de armen berooid van hun bezittingen verlaten, zoals (boven 7:5): "en ik ontdeed mijn tegenstander van leegte (ריקם)."

Vers 5
Leid mij met Uw waarheid en leer mij, want U bent de G'd van mijn redding; Ik hoop de hele dag op U.

Leid mij: Hebreeuws הדריבני, adreza moy in Oud Frans.

Ik hoop de hele dag op U: Dat is deze wereld, die dag is voor de naties van de wereld en nacht voor Israël.

Vers 6
Gedenk Uw genade, o Heer, en Uw vriendelijkheid, want ze zijn sinds onheuglijke tijden geweest.

want ze zijn sinds onheuglijke tijden geweest: Sinds de dagen van Adam, tot wie U zei (Genesis 2:17), "want op de dag dat u ervan eet, moet u sterven", maar U gaf hem Uw dag, die duizend jaar is.

Vers 7
De zonden van mijn jeugd en mijn overtredingen, herinner me niet; wat Uw goedheid waard is, herinnert U zich voor mij, ter wille van Uw goedheid, o Heer.

wat Uw goedheid waard is, herinnert U zich voor mij: Wat verdient Uw vriendelijkheid voor mij. Dit zijn de goede daden die ik heb vastgelegd.

Vers 8
De Heer is goed en oprecht; daarom leidt Hij zondaars op de weg.

De Heer is goed en oprecht: en wil Zijn schepselen vrijstellen.

daarom leidt Hij zondaars op de weg: van berouw. Een andere verklaring: Hij leidt zondaars, dat wil zeggen moordenaars [die vluchten naar de toevluchtssteden], zoals er wordt gezegd (in Deuteronomium 19:3): "U zult voor uzelf de weg bereiden, enz." Toevlucht, toevlucht, "was geschreven op het kruispunt, enz., zoals vermeld in Makkoth, hoofdstuk 2 (10b).

Vers 11
Omwille van Uw naam, o Heer, zult U mijn ongerechtigheid vergeven, want het is groot.

Omwille van Uw naam: [In het belang van Uw] grote [naam], vergeef mijn ongerechtigheid ...

want het is groot: Want het is geschikt voor een Grote om grote ongerechtigheid te vergeven.

Vers 12
Wie is deze man die de Heer vreest? Hij zal hem begeleiden op de weg die hij kiest.

Wie is deze man die de Heer vreest?: De Heilige, gezegend zij Hij, zal hem leiden op de weg die hij kiest; dat is de goede weg.

Vers 13
Zijn ziel zal in voorspoed blijven en zijn zaad zal de aarde beërven.

Zijn ziel zal in voorspoed blijven: Wanneer hij in het graf blijft, zal zijn ziel in voorspoed blijven.

Vers 16
Keer u naar mij toe en wees mij genadig, want ik ben alleen en arm.

want ik ben alleen en arm: en de ogen van het publiek zijn op mij gericht en vergeleken met hen ben ik een enkele persoon. Keer je daarom tot mij en wees mij genadig omdat mijn gebed noodzakelijk is voor de redding van heel Israël.

Vers 18
Zie mijn ellende en mijn zware arbeid, en vergeef al mijn zonden.

Zie mijn ellende en mijn zware arbeid: en door hen, vergeef al mijn zonden.

Vers 19
Zie mijn vijanden want zij zijn toegenomen en zij haten mij met onrechtvaardige haat.

en zij haten mij met onrechtvaardige haat: Hebreeuws חמס, onwettig.

Vers 21
Eerlijkheid en oprechtheid zullen mij bewaken, want ik heb op U gehoopt.

zal mij bewaken: Hebreeuws יצרוני, zal op mij letten.

Psalm 1 tot en met 92

Wilt u meer Psalmen lezen met een Joodse uitleg? Ga naar: Psalmen 1 tot en met 92.