De gelijkenis van de verloren zoon: Lucas 15 vers 18

Ik zal opstaan en naar mijn vader gaan, en tot hem zeggen: Vader, ik heb gezondigd tegen de Hemel, en voor u; Lucas 15: 18. Het opstaan van de jongste zoon is het gevolg van het nadenken over een ander leven. Het huidige leven wil de jongste zoon achter zich laten omdat hij er een puinhoop van heeft gemaakt. Hij wil opstaan uit de puinhoop van zijn leven en neemt het besluit om terug naar zijn vader te gaan.

Anistemi

Opstaan is in het Grieks ‘Anistemi’. Het kan vertaald worden met de volgende betekenissen:

• Opstaan vanuit een liggende houding
• Opstaan uit de dood
• Opstaan om een reis te maken
• In opstand tegen iets of iemand komen

Nieuwe Testament

In het Nieuwe Testament zijn verschillende passages waar het woord 'anistemi' wordt gebruikt.

• Mattheüs 9: 9: '...en Hij zeide tot hem: volg Mij. en hij stond op en volgde Hem'
• Markus 1:35: 'En vroeg nog diep in de nacht, stond Hij op en ging naar buiten en Hij ging heen naar een eenzame plaats en bad aldaar'
• Hebreen 7: 15: '…en nog veel duidelijker wordt het, als naar het evenbeeld van Melchisedek een andere priester opstaat’

Naar de vader

De jongste zoon gaat niet naar zijn vrienden of naar een oom of tante. Hij neemt vastbesloten voor om naar zijn vader te gaan. Zoals David Guzik omschrijft, geeft de zoon niemand de schuld. Zelfs de vrienden niet die van hem geprofiteerd hebben. Ook gaat de jongste zoon geen psychologisch zelfonderzoek doen. Hij valt niet in zelfbeklag. De jongste zoon keert niet terug naar de kerk of naar zijn gelovige vrienden. Hij keert terug naar zijn vader, waar die ook zal zijn. Dat is de route die hij moet gaan. Eerst terug naar de vader om schuld te belijden. De vader kent ons immers als geen ander? (Jesaja 63: 16) Jezus spoort de luisteraars aan om na te denken over de gelijkenis.

Uitleg vanuit de Joodse traditie

Theologen doen pogingen om de woorden van Jezus te verklaren. Soms lukt dat een beetje maar we moeten toegeven dat we de echte diepgang missen. De Joodse traditie zegt dat elk bijbelvers met minimaal 70 betekenissen uitgelegd kan worden. Vanuit het Jodendom werden dieren geofferd om God om vergeving te vragen. Met de komst van Jezus hoeft er niet meer geofferd te worden. Door het offer wat Jezus met zijn leven bracht is Hij bemiddelaar voor vergeving. Jezus is uit de dood opgestaan en ging terug naar de Vader. Zijn missie was volbracht.

Vergeving

Op het moment dat de jongste zoon zijn erfdeel opeiste wilde hij niets liever dan zo ver mogelijk bij zijn vader weg. Nu komt de zoon tot zichzelf en wil niets liever dan naar huis. Jezus spreekt over de intentie van vergeving in Mattheüs 6: 14: 'want indien gij de overtredingen des mensen vergeeft, zal uw hemelse vader ook u vergeven. Voor de jongste zoon geldt dat niet, hij heft zijn vader niet te vergeven. David jubelt in Psalm 32 over de grote genade van God. ‘mijn zonde maakte ik u bekend, en mijn ongerechtigheid verheelde ik niet; ik zeide: ik zal de Here mijn overtredingen belijden, en Gij vergaaft de schuld mijner zonden.

Hemel

De verloren zoon zegt gezondigd te hebben tegen zijn vader. Maar zegt allereerst te hebben gezondigd tegen de hemel. Hiermee bedoeld de jongste zoon ten eerste dat hij gezondigd heeft tegen de hele schepping, de creatie van God, haar schepper. (Openbaring 6; 10) Anderzijds kunnen we denken aan alle geloofsgetuigen die in de hemel zijn (Hebreen 11 en 12). De zoon voelt dus dat hij gezondigd heeft tegenover zijn voorvaderen, mensen die hem voorgegaan zijn, de martelaren, mensen die geleden hebben omdat zij gelovigen waren. Tenslotte zegt de jongste zoon gezondigd te hebben tegenover de vader zelf. Dit is het ergste wat hij heeft kunnen doen. De vader die hem zoveel goeds heeft geschonken. Hij wil niets liever dan dat zijn vader hem vergeeft en hem weer thuis neemt. Met het oog op de toehoorders van Jezus bedoelt Hij dat Jezus ook een plek in de hemel heeft.

Augustinus

Met het feit dat de zoon een schuldbelijdenis doet over zijn zonden, worden hemel en aarde opnieuw met elkaar in confrontatie gebracht. Adam en Eva zondigden tegenover God reeds in het paradijs. (Genesis 3) De zoon belijdt als het ware opnieuw de zonden voor alle mensen. Jezus laat hierdoor ook zien dat de mens niet in staat is niet te zondigen. De kerkvader Augustinus heeft dit honderden jaren terug duidelijk omschreven. In het paradijs kon de mens niet zondigen. 'posse non pecare. Na de zondeval bleek dat de mens niet in staat was niet te zondigen; non posse non peccare. Augustinus was net als de apostel Paulus van mening dat de mens door Jezus Christus bevrijdt moet worden om tot echte vrijheid te komen. (Galaten 5: 1)