De protestantse kerk in Nederland

De protestantse kerk (afgekort ook wel PKN genoemd) is de grootste kerkgemeenschap in Nederland. De gemeenschap heeft de laatste jaren veel ontwikkelingen ondergaan, waaronder een fusie met andere kerken in Nederland. Naar schatting is bijna 11% van alle mensen in Nederland lid van de protestantse kerk. Maar wat geloven al deze mensen, op welke manier vullen zij hun geloof in en welke historie brengt de PKN met zich mee? In dit artikel alles over de protestantse kerk!

Een stukje geschiedenis...

Fusie

De protestantse kerk in Nederland, zoals die nu bestaat, bestaat vanaf 1 mei 2004. Op die datum vond er een fusie plaats tussen verschillende kerken: drie Samen op Weg-kerken, de Nederlands Hervormde kerk, de Gereformeerde kerk en de Evangelisch-Lutherse kerk. De fusie was het resultaat van het Samen op Weg-proces, dat meer dan veertig jaar heeft geduurd.

Hoewel alle kerken op 1 mei 2004 gefuseerd werden tot een grote kerkgemeenschap, de protestantse kerk, behielden de plaatselijke gemeenten wel de vrijheid om zich daadwerkelijk aan te sluiten bij de protestantse kerk of afzonderlijk te blijven functioneren. Veranderingen na de fusie vonden met name op bestuurlijk niveau plaats. Zo kwam er voor een groot aantal leden een extra bestuurlijke laag; de classis. Een classis is een vergadering van afgevaardigden uit iedere kerk. Bijna 100.000 leden van de drie Samen op Weg-kerken zijn niet meegegaan in de fusering. Zij konden zich vanwege leerstellige redenen niet met de fusie verenigen. Een aantal van hen startten daarom een nieuwe kerk: de Hersteld Hervormde Kerk. Ook vanuit de gereformeerde kerk konden leden het niet eens worden met de fusie. Zij verenigden zich in de Voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland.

Luther en Calvijn

Met de fusie van de verschillende kerken tot de protestantse kerk, is een einde gekomen aan de scheiding tussen calvinisten en lutheranen. De lutheranen zijn voortgekomen uit de leer van Maarten Luther (1483-1546), terwijl de hevormde/gereformeerde leer voortkomt uit de verkondiging van Johannes Calvijn (1509-1564). Het bleek in de praktijk vaak lastig aan (nieuwe) leden uit te leggen waar de scheiding tussen calvinisten en lutheranen precies lag, en hoe dit zich uitte.
Hoewel de fusie voor meer eenheid in bestuurlijke zaken zorgde, is vandaag de dag in de kerken weinig te merken van de fusie. Voor de fusie werkten kerken onderling soms al nauw samen, dit werd na de fusie voortgezet.

De leer en de uitvoering

De kerkdiensten

De meeste plaatselijke kerken binnen de protestantse kerk houden iedere zondag twee keer een kerkdienst. Een ander woord voor kerkdienst is ook wel 'eredienst'. De dienst wordt geleid door een dominee of voorganger; deze draagt binnen de meeste kerken een toga. Een toga is een lang (soms wit) gewaad dat uitdraagt dat de dominee 'in ambt', oftewel in dienst van God staat.

Tijdens de kerkdiensten is er een preek (dit wordt verzorgd door de dominee) en wordt er met name gezongen en gebeden. Dit gebeurt meestal in een vaste volgorde: zingen, bidden, zingen, uitspreken van de geloofsbelijdenis, zingen, preek enzovoorts. Voor de kinderen is er een speciale dienst welke ook wel kinderkerk of kindernevendienst wordt genoemd. Tijdens deze dienst krijgen zij bijbelles op eigen niveau. In de protestantse kerk wordt eens in de zoveel tijd avondmaal gevierd. Hierbij krijgt ieder lid een stukje brood en een slok wijn, welke herinneren aan de kruisiging van Jezus (laatste avondmaal).

Buiten de dienst om

De kerken zijn buiten de dienst om ook betrokken bij het geloofsleven van leden. Zo worden er voor jongeren uit de kerk activiteiten georganiseerd en is de kerk betrokken bij het onderwijs. Daarnaast worden er in de kerken ook regelmatig vieringen gehouden; bijvoorbeeld tijdens bruiloften.

Kerk in Actie

Binnen de protestantse kerk wordt veel gedaan voor 'het goede doel'. De stichting Kerk in Actie steunt wereldwijd honderden kerken en organisaties. Dit gebeurt in samenwerking met ICCO, de protestantse ontwikkelingsorganisatie. Daarnaast wordt er door kerkleden ook veel vrijwillgerswerk gedaan binnen en buiten de kerk.

Waar vind je protestantse kerken?

Omdat de protestantse kerk een groot ledenaantal heeft, zijn er door heel Nederland heen protestantse kerken te vinden. De meeste protestantse kerken staan in de Randstad, in het noorden en zuiden van Nederland staan beduidend minder protestantse kerken.