De gelijkenis van de verloren zoon: Lucas 15 vers 21

En de zoon zeide tot hem: "Vader, ik heb gezondigd tegen de Hemel, en voor u, en ben niet meer waard uw zoon te heten". Lucas 15: 21. In deze tekst komt de jongste zoon terug bij zijn vader na een zondig leven. Zijn vader vergeeft hem, tegen alle verwachtingen in, zonder moeite. Wat is toch het geheim van de vader om zonder aarzelen zijn jongste zoon te vergeven? De vader aarzelt niet omdat hij in alle vezels van zijn lichaam en ziel doordrenkt is van de overtuiging dat onvoorwaardelijke liefde het redmiddel is van alle ellende die iemand kan overkomen. Niemand wil uiteindelijk in de diepste zwarte krochten van het leven eindigen. Wanneer je dat zelf hebt meegemaakt dan snap je wat de ander nodig heeft. De vader weet het en steekt dat niet onder stoelen of banken.

Initiatief van de jongste zoon

De zoon neemt het initiatief door als eerste persoon iets te zeggen. Hij laat hier zijn hart spreken door de woorden te zeggen die hij zich voorgenomen had te zeggen. Hij is niet van gedachten veranderd. Op een radicale wijze als het ware betuigd de jongste zoon dat hij heeft gezondigd tegen God en zijn vader. De jongste zoon treedt vanuit een persoonlijke crisis zijn vader tegemoet. De godsdienstpsycholoog Erikson heeft eens gezegd dat ‘de levenscyclus van de mens bestaat uit crisis op crisis om geestelijk te groeien’ .

Vader en zoon

Het vader en zoon thema komt in de tekst van vers 21 duidelijk naar boven. Belangrijke elementen als schuld en boete worden erkend en herkend. Hierdoor wordt de relatie tussen vader en zoon hersteld. Vervolgens komt het begrip vergeven ter sprake. Als er geen vergeving mogelijk is dan is er geen relatie mogelijk.

Jeugdjaren

Verschillende psychologen zijn het er over eens dat de jeugdjaren ons kunnen vormen voor wat we de rest van ons leven zijn. In de gelijkenis staat niet veel informatie over de opvoeding van de jongste zoon. Over een slechte jeugd is waarschijnlijk geen sprake. Het strekt in een gelijkenis ook te ver om hier dieper op in te gaan. Echter, we zien wel dat de jongste zoon in vers 21 voorstelt om de zoon-status te verbreken. Hier wil de vader echter niets van weten (zie vers 22) en hersteld hem in die status.

Verwarring

Mensen kunnen een verkeerd beeld van God hebben. Zo stelt Erikson dat het beeld wat men tijdens de jeugd ontwikkelt van de biologische vader, dit projecteert op God of andersom. Mensen als Maarten Luther en Mahatma Ghandi zouden dit volgens Erikson zo beleefd hebben. Jongeren kunnen zo in verwarring komen en een beeld van God vormen wat niet juist is. Een autoritaire en strenge vader kan het beeld geven van een strenge God. Tijdens de pubertijd kan dit voor onzekerheid zorgen.

Herstel

Wat was het beeld dat de jongste zoon van God had? Een liefdevolle vergevende vader of een strenge starre vader? Het maakt voor de thematiek niet uit. De essentie is dat de zoon vergeving vraagt en de vader vergeeft. De zoon belijd zijn zonden en zegt nadrukkelijk dat hij heeft gezondigd. Hierdoor is herstel mogelijk.

Ideaal offer

Reinier Sonneveld besteed in zijn boekje Jutten een hoofdstukje aan ‘Het geloof dat niet offert’. Hierin wijst Sonneveld op het feit dat de meeste goden alles van ons eisen. Mensen moeten offers brengen, soms genadeloze offers als we denken aan een offer van de verslaving. Jezus geeft zichzelf. Hij kwam niet om te heersen maar om te dienen. Jezus laat in deze tekst al een glimp van zijn heilswerk zien. Hij is de Zoon die vergeving vraagt aan God de Vader. Dit betekent dat men niet meer hoeft te offeren maar dat Hij het offer is. De zoon vraagt vergeving aan de vader. Jezus staat hier als het ware voor de Vader met alle zonden van de wereld en zegt ‘ik heb gezondigd’!