Bijbelstudie: Nicodémus en Jezus over wedergeboren

Als Jezus over 'wedergeboren' spreekt vraagt Nicodemus zich af of iemand echt opnieuw geboren moet worden vanuit de moederschoot. Deze nieuwsgierigheid is voor Nicodemus reden voor een nachtelijke ontmoeting met Jezus. Wedergeboren ontstaat enerzijds door de kracht van woorden en anderzijds door de kracht van de Geest. Maar eerst is er het gesproken Woord wat als het ware als een 'vroedvrouw' oude patronen en denkwijzen tot nieuw leven wekt. Dat is ook wat Jezus bedoelt tegen Nicodemus. 'Al het oude wat hij geleerd heeft in een ander perspectief zien'. Hij blijft dezelfde Nicodemus maar met andere gedachten. Het is geen lichamelijke zaak maar een geestelijke zaak. De hele kijk op de wereld vanaf de geboorte is van groot belang voor een nieuw inzicht.

Nieuwe Testament

In de oorspronkelijke Grieks Nieuw Testamentische tekst komt het woord 'wedergeboren' niet echt voor. De vertalers van de NBG51 gebruiken het woord wel. Zowel in het Oude als het Nieuwe Testament wordt 'wedergeboren' bedoeld als het omkeren of terugkeren tot God. Johannes gebruikt het Griekse werkwoord ‘gennan’ dat ‘verwekken’ ,‘baren’ of ‘geboren doen worden’ kan betekenen. Deze vertaling is echter wel van de context afhankelijk. In de context van het tekstgedeelte kan er dan vertaald worden met ‘van boven af’.

Herboren worden
In Mattheus 19: 28 hebben deze woorden betrekking op de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Het Grieks legt hiermee in het Nieuwe Testament de nadruk op vernieuwen of herschapen ‘van boven af’. The New Bible Commentary verwijst bij het woord ‘conversion’ tevens naar de woorden ‘Regeneration’ ( herboren worden) en ‘Repentance’ (berouw hebben over zonden).

Oude Testament

In het Oude Testament spreekt men meestal van ‘repentance’ berouw hebben. Het Oude Testament benadrukt dan dat het gaat om een nationale of stedelijke bekering. Dit gaat vooral op wanneer sprake is van het vereren van andere goden in die tijd. Het doel is dan de terugkeer tot de God van Israël. In Jona 3 lezen we dat de bewoners van Ninevé berouw hadden en zich bekeerden over hun zonden nadat Jona in opdracht van God had gepredikt. Het is dus duidelijk dat men vóór de ‘bekering’ van God af gaat en ná de ‘bekering’ weer naar God terug keert.

Berouw hebben
Het Nieuwe Testament spreekt ook over ‘repentance’ (berouw hebben) en een individuele bekering. Tot berouw komen en in gaan zien dat de Messias is gekomen. Jezus begon zijn prediking met ‘Repent’ (Mat. 4:17) en sloot daarmee aan bij de taal van de Joden en de profeten. Bijzonder is dat wanneer Nicodemus in de nacht bij Jezus komt, Jezus over gaat in ‘Regeneration’(herboren worden). Nu neemt Hij de tijd om Nicodemus uit te leggen hoe men het Koninkrijk van God werkelijk in kan gaan.

Paulus

In het Nieuwe Testament is het Paulus (Efeze 4:22-24) die zegt dat mensen na een ‘wedergeboorte’ nog wel zonden blijven doen. Er ontstaat een proces van zonden afleggen. Het verschil van voor en na de wedergeboorte is dat na de wedergeboorte we God het roer in ons leven over laten overnemen. We gaan na de ‘bekering’ (weer) richting God.

Kracht van woorden

In alle situaties waarin wedergeboorte plaats vind of mensen ertoe oproepen is de kracht van het gesproken woord essentieel. Niets ontstaat er zonder gesproken woord. God schiep de aarde, Hij sprak en het was er. Jezus sprak woorden tot genezing. Petrus en de andere discipelen deden dat ook. "Zilver en goud heb ik niet maar wat ik heb geef ik u in de naam van Jezus". Met dat soort krachtige woorden gingen de apostelen de wereld in. Het was alsof mensen 'dom' waren gehouden door onderdrukking van een grotere macht. De prediking van Paulus zorgde overal waar hij kwam voor beweging. Weder of opnieuw geboren worden is een geestelijke zaak die niet zonder woorden kan.

Oud en nieuw

De kracht van het Woord maakt al het oude nieuw. Oude verhalen worden in een nieuw perspectief gezet. Wanneer dat gebeurd ontstaat er een beweging. Alsof er een vroedvrouw aan het werk is om nieuw leven te doen ontstaan. Woorden trekken als het ware nieuwe inzichten naar buiten. Met die nieuwe onthullingen worden mensen aangespoord om te veranderen. De nieuwe inzichten zorgen ervoor dat men de leugen en onderdrukking ontmaskert. Hierbij moeten we wel alert blijven en niet al het nieuwe klakkeloos aannemen. Paulus roept op tot waakzaamheid en alertheid.

Middeleeuwen

We zien hetzelfde in de Middeleeuwen. Mensen, de gewone boeren en burgers waren 'dom' gehouden door onderdrukking of armoede. De overheid, elite en de kerk lieten de mensen niet toe om de bijbel te lezen. Zo had de kerk de volledige zeggenschap over het geestelijk welzijn van de mensen. Wanneer men dan spreekt over een 'wedergeboorte' gaat het ook in dit geval over de kracht van het Woord die oude dingen nieuw maakt.

Maarten Luther en de Rooms Katholieke kerk

Tijdens de donkere Middeleeuwen was het Maarten Luther die door woorden, de 95 stellingen, nieuw leven bracht. Hij stelde de wanpraktijken van de Rooms Katholieke kerk aan de orde. Luther wilde daardoor geen nieuwe kerk stichten maar het oude weer nieuw maken. Wat er daarna vervolgens ontstaan is was niet de bedoeling van Luther. Mensen sloegen namelijk door tot in het extreme en gebruikten zelfs geweld om de Rooms Katholieke kerk te 'zuiveren'.