Tehilliem: Psalm 9 - een Joodse uitleg

Koning David dankt HaShem in Psalm 9 voor de alledaagse wonderen waarvan alleen het hart bewust is. We vergeten vaak de alledaagse wonderen. We zien alleen wonderen wanneer onze harten in donkere tijden hun licht vinden. De Piaseczner Rebbe waarschuwt ons zulke momenten juist te gebruiken. Als we niet verder op deze ervaringen bouwen zullen we onze harten gesloten vinden voor onze essentie en zullen we geestelijk niet groeien. Tehilliem worden ook anno 2024 door Joodse mensen collectief en individueel gereciteerd, omdat het verlangen ontstaat om G-d te prijzen en te danken; of als alternatief, in tijden van crisis en nood, als een vorm van smeekbede, en zelfs als een plek om spijt te betuigen over zonde.

• Tekst Psalm 9
• Hebreeuwse tekst van Psalm 9 - תהילים ט
• Luister naar Psalm 9
• Toelichting op Psalm 9 van Rabbi Yitzchok Rubin
• Commentaar van Rashi op Psalm 9
• Psalm 1 tot en met 92

Tekst Psalm 9

Een psalm van David. Ik wil u loven, Eeuwige, met heel mijn hart, vertellen van Uw wonderdaden. Ik wil vrolijk zijn, U toejuichen, Uw naam bezingen. Allerhoogste, nu mijn vijanden terugdeinzen, ten val komen en onder Uw blik vergaan. Want U hebt mijn rechten verdedigd, U naam plaatst op Uw zetel, rechtvaardige rechter. U hebt volken bedreigd, goddelozen omgebracht, hun naam uitgewist voor eeuwig. De vijanden zijn verslagen, uit de herinnering verdwenen. U vaagde hun steden weg: ruïnes voor altijd.
.....
.....
De volken verdwijnen in de kuil die zij groeven, hun voet raakt verstrikt in het net dat zij heimelijk spanden. De Eeuwige maakt zich bekend en doet recht, door Zijn hand komt de goddeloze ten val. higajon, sela. Laten de goddelozen weggaan naar het dodenrijk, all volken die God zijn vergeten. Maar God vergeet de armen niet, voor de zwakken is niet alle hoop verloren. Sta op, Eeuwige, laat de macht niet aan mensen. Mogen de volken berecht worden in Uw aanwezigheid. Jaag ze angst aan, Eeuwige, zij moeten weten dat ze mensen zijn. sela

Hebreeuwse tekst van Psalm 9 - תהילים ט

א לַמְנַצֵּחַ עַל-מוּת לַבֵּן מִזְמוֹר לְדָוִד. ב אוֹדֶה יְהוָה בְּכָל-לִבִּי אֲסַפְּרָה כָּל-נִפְלְאוֹתֶיךָ. ג אֶשְׂמְחָה וְאֶעֶלְצָה בָךְ אֲזַמְּרָה שִׁמְךָ עֶלְיוֹן. ד בְּשׁוּב-אוֹיְבַי אָחוֹר יִכָּשְׁלוּ וְיֹאבְדוּ מִפָּנֶיךָ. ה כִּי-עָשִׂיתָ מִשְׁפָּטִי וְדִינִי יָשַׁבְתָּ לְכִסֵּא שׁוֹפֵט צֶדֶק. ו גָּעַרְתָּ גוֹיִם אִבַּדְתָּ רָשָׁע שְׁמָם מָחִיתָ לְעוֹלָם וָעֶד. ז הָאוֹיֵב תַּמּוּ חֳרָבוֹת לָנֶצַח וְעָרִים נָתַשְׁתָּ אָבַד זִכְרָם הֵמָּה. ח וַיהוָה לְעוֹלָם יֵשֵׁב כּוֹנֵן לַמִּשְׁפָּט כִּסְאוֹ. ט וְהוּא יִשְׁפֹּט-תֵּבֵל בְּצֶדֶק יָדִין לְאֻמִּים בְּמֵישָׁרִים. י וִיהִי יְהוָה מִשְׂגָּב לַדָּךְ מִשְׂגָּב לְעִתּוֹת בַּצָּרָה. יא וְיִבְטְחוּ בְךָ יוֹדְעֵי שְׁמֶךָ כִּי לֹא-עָזַבְתָּ דֹרְשֶׁיךָ יְהוָה. יב זַמְּרוּ לַיהוָה יֹשֵׁב צִיּוֹן הַגִּידוּ בָעַמִּים עֲלִילוֹתָיו. יג כִּי-דֹרֵשׁ דָּמִים אוֹתָם זָכָר לֹא-שָׁכַח צַעֲקַת עניים (עֲנָוִים). יד חָנְנֵנִי יְהוָה רְאֵה עָנְיִי מִשֹּׂנְאָי מְרוֹמְמִי מִשַּׁעֲרֵי מָוֶת. טו לְמַעַן אֲסַפְּרָה כָּל-תְּהִלָּתֶיךָ בְּשַׁעֲרֵי בַת-צִיּוֹן אָגִילָה בִּישׁוּעָתֶךָ. טז טָבְעוּ גוֹיִם בְּשַׁחַת עָשׂוּ בְּרֶשֶׁת-זוּ טָמָנוּ נִלְכְּדָה רַגְלָם. יז נוֹדַע יְהוָה מִשְׁפָּט עָשָׂה בְּפֹעַל כַּפָּיו נוֹקֵשׁ רָשָׁע הִגָּיוֹן סֶלָה. יח יָשׁוּבוּ רְשָׁעִים לִשְׁאוֹלָה כָּל-גּוֹיִם שְׁכֵחֵי אֱלֹהִים. יט כִּי לֹא לָנֶצַח יִשָּׁכַח אֶבְיוֹן תִּקְוַת ענוים (עֲנִיִּים) תֹּאבַד לָעַד. כ קוּמָה יְהוָה אַל-יָעֹז אֱנוֹשׁ יִשָּׁפְטוּ גוֹיִם עַל-פָּנֶיךָ. כא שִׁיתָה יְהוָה מוֹרָה לָהֶם יֵדְעוּ גוֹיִם אֱנוֹשׁ הֵמָּה סֶּלָה.

Luister naar Psalm 9

Luister naar Psalm 9 in het Hebreeuws.

Toelichting op Psalm 9 van Rabbi Yitzchok Rubin

je problemen worden door HaShem (G'd) beantwoord
Ieder van ons maakt wel eens problemen mee op het gebied van financiën, gezondheid of iets anders. Uw hart is vervuld van angst. En plotseling worden uw gebeden beantwoord door HaShem. Je voelt je helemaal opgelucht.

David wil HaShem met heel zijn hart danken
In Psalm 9 zegt David Ik zal U loven, Eeuwige, met mijn ganse hart, ik wil al Uw wonderen verhalen;. David dankt HaShem voor de alledaagse wonderen waarvan alleen het hart bewust is. We vergeten vaak de alledaagse wonderen. We zien alleen wonderen wanneer onze harten in donkere tijden hun licht vinden. De Piaseczner Rebbe waarschuwt ons zulke momenten juist te gebruiken. Als we niet verder op deze ervaringen bouwen zullen we onze harten gesloten vinden voor onze essentie en zullen we geestelijk niet groeien.

spirituele groei
Koning David waardeert deze waarheid en in de volgende zin zegt hij: in U wil ik mij verheugen en juichen, uw naam psalmzingen, o Allerhoogste. Psalmzingen is in het Hebreeuws 'azamra' dat verbonden is met het woord 'tzemer' dat groei betekent. Deze momenten moeten leiden tot spirituele groei. Wanneer HaShem ons Zijn genade toont moeten we deze inzichten gebruiken voor onze continue groei.

ladder van Jakob
Jakob droomt van een ladder waar engelen opklimmen en afdalen. Dit kan dienen als een les. De schepping van hemelse wezens begint door onze wil iets op aarde te doen. Degel Machaneh Efraim zegt dat een Jood nooit op hetzelfde niveau kan blijven. Men moet of naar boven of naar beneden gaan. Afdalen kan ook stijgen betekenen, mits de persoon realiseert dat hij tot HaShem bidt zodat hij stijgt naar grote hoogte.

HaShem verscheen op de berg Sinaï als een oude man - met een grote geest
De Joodse wijzen zeggen dat HaShem op de berg Sinaï verscheen als een oude man, terwijl Hij ten tijde van de exodus verscheen als een jonge man. Dit zinspeelt op twee vormen van dienst aan de Schepper. In de eerste plaats dient een persoon HaShem simpelweg omdat Hij een groot Bestuurder is. De persoon dient de Schepper met een groot intellect. Daarnaast dient een persoon de Schepper omdat de Schepper hem veel vriendelijkheid en goedheid schenkt. Deze persoon dient de Schepper met een kleine geest. Dit laatste gebeurde toen het Joodse volk uit Egypte vertrok. HaShem werd met een kleine geest gediend. De eerste situatie gebeurde op de berg Sinaï toen het Joodse volk HaShem met een grote geest diende. Het Joodse volk was geestelijke gegroeid.

HaSHem geeft ons de mogelijkheid geestelijk te groeien
Omdat de liefde van HaShem zo groot voor ons is, geeft Hij ons gouden mogelijkheden. En met elk beetje groei vult Hij ons met spirituele warmte dat we het uitzingen van vreugde.

HaShem verlaat nooit iemand die werkelijk op Hem vertrouwt
Psalm 9 gaat verder: Daarom vertrouwen op U wie uw naam kennen, want Gij hebt nooit verlaten wie U zoeken, o Here. Totale vertrouwen is het vertrouwen van iemand die HaShems goedheid in alles ziet, in elke handeling. Degenen die werkelijk op HaSHem vertrouwen zullen nooit door Hem verlaten worden.

Commentaar van Rashi op Psalm 9

Per vers het commentaar van Rashi, de Joodse Bijbelcommentator die leefde van 1040-1105. Rashi wordt beschouwd als de leraar van de leraren. Door alle traditionele Joden wordt Rashi als autoriteit op het gebied van de Joodse Bijbel en de Talmoed beschouwd. Vandaar dat het belangrijk is om zijn commentaar op de Psalmen weer te geven. Rashi gebruikt nieuw Hebreeuws aangevuld met Oud Franse woorden. Zijn taalgebruik is soms wat orakelachtig kort. Voor nadere verklaring is het verstandig een orthodox Joodse rabbijn te raadplegen.

Vers 1
Aan de dirigent, om de jeugd op te fleuren, een lied van David.

om de jeugd op te fleuren: Hebreeuws על מות לבן. Sommigen interpreteren לבן על מות, bij de dood van Absalom, maar deze interpretatie is niet aannemelijk omdat hij [David] verklaart: לבן; hij verklaart niet הבן. Anderen interpreteren על מות לבן [als verwijzend naar] Nabal. Dit is evenmin aannemelijk om de naam om te keren. Bovendien wordt in de psalm geen melding van hem gemaakt. (De voorgaande alinea komt in de meeste edities niet voor.) Ik zag in de Grote Masorah dat het één woord is, te oordelen naar het feit dat het wordt vergeleken met (onder 48:15): "Hij zal ons leiden als in de jeugd (על מות). ”Menachem en Dunash hebben geïnterpreteerd wat zij hebben geïnterpreteerd, maar het lijkt mij niet juist. Ik zag in de Pesikta (d'Rav Kahana, p. 25a) dat het hoofdstuk handelt over Amalek en Esau (zoals in vers 6): U bestrafte naties; U hebt een slechte man vernietigd. Maar ik zeg dat dit lied, למנצח על מות לבן, voor de toekomst is, wanneer de jeugd van Israël zal worden verhelderd; hun gerechtigheid zal worden geopenbaard en hun redding zal naderbij komen, dat Ezau en zijn zaad zullen worden gewist, volgens onze Thora. (De laatste zin verschijnt niet in de meeste edities.) על מות betekent kindertijd. לבן is als ללבן, witter maken. Menachem interpreteerde מות לבן על, melodieën om te onderwijzen, en dit is de interpretatie ervan: voor de dirigent למנצח, voor de dirigent, melodieën om te onderwijzen, in welk geval לבן gelijk is aan להבין ולבונן, begrijpen en bevatten; על מות, genoemd naar een muziekinstrument genaamd עלמות, zoals vermeld (onder 46: ): "on alamoth-shir." Dunash (p. 15f) interpreteerde לבן als de naam van een man wiens naam Labben was, die vocht met David in die dagen, en de verklaring van de psalmist: "U berispte naties, u vernietigde een slechte man", deze slechte man is Labben, die onschuldige mensen doodde. Hoewel je nergens anders dan op deze plek een man tegenkomt die Labben heet, vind je hetzelfde met andere namen, die slechts één keer in de Bijbel worden gevonden. (Dit hele verslag van de interpretatie van Dunash verschijnt niet in de vroege MSS. De interpretatie van Menachem wordt heel kort gepresenteerd.)

Vers 2
Ik zal de Heer met heel mijn hart danken; Ik zal al Uw wonderen vertellen.

al Uw wonderen: de uiteindelijke verlossing, die gelijk is aan alle wonderen, zoals wordt gezegd (in Jeremia 23:7): "wanneer zij niet langer zullen zeggen: Zoals de Heer leeft, die heeft opgevoed, enz."

Vers 5
Want U hebt mijn oordeel en mijn zaak uitgevoerd; U zat op de troon, o Rechter der gerechtigheid.

mijn oordeel en mijn zaak: Hebreeuws משפטי ודיני, woorden verdubbeld in de Bijbel, want er is geen verschil tussen hen, zoals (in Job 16:19): "mijn Getuige is in de hemel, en Hij die voor mij getuigt, staat hoog"; (ibid. 40:18): "Zijn ledematen zijn zo sterk als koper, zijn botten als een lading ijzer."

mijn oordeel en mijn zaak: in de hemel (?).

U zat op de troon: De troon van oordeel.

Vers 6
U bestrafte naties, U vernietigde een slechte man; U hebt hun naam voor altijd en eeuwig gewist.

U bestrafte naties: [Dit verwijst naar Amalek, beschreven in Num. 24:20 als] "Amalek is de eerste van de natiën."

U vernietigde een slechte man: Ezau.

U hebt hun naam gewist: Want ik zal zeker de herinnering aan Amalek uitwissen '(Exodus 17:14).

Vers 7
De vijand is vernietigd; zwaarden bestaan voor altijd, en U hebt de steden ontworteld - hun herinnering is verloren.

De vijand is vernietigd: want de zwaarden van haat zijn voortdurend op hem als een scherp zwaard. Een andere verklaring: חרבות לנצח die vijand, de zwaarden wiens haat voor altijd op ons lag. Dat is degene over wie er wordt gezegd (in Amos 1:11): "en hun woede voor altijd gehouden." Een andere verklaring: חרבות is een uitdrukking van vernietiging, en dit is de interpretatie ervan: de vijand is vernietigd; zijn ruïnes zijn eeuwigdurend. En zo wordt gezegd (in Ezechiël 35:9): "Ik zal u eeuwige verwoestingen maken, en uw steden zullen niet worden hersteld."

en U hebt de steden ontworteld: "Moet Edom zeggen: "We zijn arm, maar we zullen terugkeren en de ruïnes bouwen"? Zo zei de Heer der heerscharen: ‘Ze zullen bouwen, maar ik zal slopen’ (Maleachi 1:4).

hun herinnering is verloren: in die tijd.

Vers 8
Maar de Heer zal eeuwig zitten; Hij heeft Zijn troon voor het oordeel gevestigd.

Maar de Heer zal eeuwig zitten: De Naam zal compleet zijn en de troon zal compleet zijn, zoals het geschreven is כסאו, maar voordat het gewist wordt, staat het geschreven (in Exodus 17:16): “Want een hand is op de troon (כס) van de Eeuwige (י-ה). ”De troon ontbreekt [dat wil zeggen, het is onjuist gespeld] en de naam is verdeeld [dat wil zeggen, de laatste twee letters van het Tetragrammaton ontbreken].

Vers 9
Maar Hij oordeelt de wereld met gerechtigheid, koninkrijken met billijkheid.

Maar Hij oordeelt de wereld met gerechtigheid, koninkrijken met billijkheid: Tot het begin van het einde had Hij de gewoonte om hen met gratie te beoordelen volgens de billijkheid die in hen werd gevonden. Hij oordeelde hen 's nachts, wanneer zij zouden slapen en geen zonden zouden begaan.

Vers 10
En de Heer zal een fort zijn voor de verpletterden, een fort voor tijden van benauwdheid.

En de Heer zal een fort zijn voor de verpletterden: Hebreeuws לדך, een uitdrukking van verpletterd, amenuyze in het Oud-Frans. In de toekomst, wanneer Hij Zijn troon vestigt voor oordeel, zal Hij een vesting zijn voor Israël, die verpletterd zijn.

voor tijden van benauwdheid: voor tijden van nood.

Vers 12
Zingt lof voor de Heer, Die in Sion woont; relateer Zijn daden onder de volken.

Zingt lof voor de Heer, Die in Sion woont: Wanneer Hij zijn woning aan Sion herstelt, zullen zij Hem op deze manier prijzen.

Vers 13
Want Hij die bloed wreekt, herinnert zich hen; Hij is de roep van de nederigen niet vergeten.

herinnert zich hen: Het bloed dat werd vergoten in Israël.

Vers 14
Wees mij genadig, o Heer, zie mijn ellende van mijn vijanden, U die mij opwekt uit de poorten van de dood,

Wees mij genadig, o Heer: nu in ballingschap.

U die mij opwekt: met Uw verlossing.

Vers 16
Naties zijn gezonken in de put die zij hebben gemaakt; in dit net dat ze verborgen hebben, is hun voet gevangen geraakt.

Naties zijn gezonken: Dit is de lof die ik zal vertellen.

Vers 17
De Heer staat bekend om het oordeel dat Hij verrichtte; met de hand van Zijn hand struikelt de slechte man. Laten we hier voor altijd over mediteren.

De Heer staat bekend: Dit alles maakt deel uit van de lofprijs: de Heer is de schepselen bekend; [het is bekend] dat Hij regeert en bestuurt en wraak wekt op Zijn vijanden, want Hij doet recht aan hen, 'rechtvaardigheid' in het Frans.

struikelt de slechte man: Hebreeuws נוקש, de slechte man struikelt.

Laten we hier voor altijd over mediteren: הגיון סלה, letterlijk, een constante meditatie. Laten we hier voor altijd over mediteren.

Vers 18
Mogen de goddelozen terugkeren naar het graf, alle naties die G'd vergeten.

naar het graf: Rabbi Nehemia zei: Elk woord dat in het begin een "lammed" vereist, plaatst de Schrift een "hey" aan het einde, b.v. מצרימה, naar Egypte (Gen. 12:10); מדברה, naar de woestijn (I Koningen 19:15). Ze vroegen hem: Staat er niet geschreven: Mogen de goddelozen terugkeren naar het graf (לשאולה)? Antwoorden Rabbi Abba bar Zavda: Naar het laagste niveau van Sheol. Wat betekent het dat ze zullen terugkeren? Nadat ze uit Gehinnom zijn gekomen en in het oordeel staan en schuldig worden bevonden, keren ze terug naar het laagste niveau van Gehinnom.

Vers 19
Want de behoeftigen zullen niet voor altijd worden vergeten, noch zal de hoop van de armen voor eeuwig verloren gaan.

Want de behoeftigen zullen niet voor altijd worden vergeten: [d.w.z.] Israël, de behoeftigen, [zal niet worden vergeten] om hen te bezoeken terwijl zij [de slechte naties] hen tot slaaf maakten, noch zal de hoop van de armen tot in de eeuwigheid worden vergeten.

Vers 20
Sta op, o Heer; laat de mens geen macht hebben. Mogen de naties geoordeeld worden vanwege Uw toorn.

Sta op, o Heer: David bad voor de Heilige, gezegend zij Hij, dat Hij opstaat en zich haast om dit te doen.

laat ... geen macht hebben: [d.w.z. laat] de slechte man [niet] genieten van een lang leven in zijn grootheid.

vanwege Uw toorn: Vanwege de woede waarmee zij U in Uw heiligdom boos maakten.

Vers 21
O Heer, plaats hun meesterschap; laat de naties weten dat zij voor altijd sterfelijke mensen zijn.

meesterschap: Hebreeuws מורה, meesterschap en een juk (Mid. Ps. 9:16). Een andere verklaring: מורה is een uitdrukking van slingeren, zoals (in Exodus 15:4): "Hij wierp (ירה) de zee in." Anderen zeggen dat מורה een uitdrukking is die een scheermes betekent.

laat de naties weten: dat ze menselijk zijn en geen goden, dat hun macht zou regeren.

Psalm 1 tot en met 92

Wilt u meer Psalmen lezen met een Joodse uitleg? Ga naar: Psalmen 1 tot en met 92.