Tehilliem: Psalm 8 - een Joodse uitleg

HaShem (G'd) heeft de mens de Tora geschonken om het leven te verheffen. Zelfs de engelen wilden de Tora hebben vanwege de spirituele waarheden. Maar zij konden niet zoals de mens kiezen om HaShems wil te doen. De mens kan door naleving van de Tora over de schepping heersen. Wanneer de mens kiest voor de wil van HaShem zal het leven verheven worden. Tehilliem worden ook anno 2024 door Joodse mensen collectief en individueel gereciteerd, omdat het verlangen ontstaat om G-d te prijzen en te danken; of als alternatief, in tijden van crisis en nood, als een vorm van smeekbede, en zelfs als een plek om spijt te betuigen over zonde.

• Tekst Psalm 8
• Hebreeuwse tekst van Psalm 8 - תהילים ח
• Luister naar Psalm 8
• Toelichting op Psalm 8 van Rabbi Yitzchok Rubin
• Commentaar van Rashi op Psalm 8
• Psalm 1 tot en met 92

Tekst Psalm 8

Voor den koorleider. Op de Gittiet-instrument. Een psalm van David. Eeuwige, onze Heer, hoe machtig is op heel de aarde Uw naam. U die uw majesteit over de hemel spreidt. Door het gestamel van pasgeborenen en zuigelingen hebt U de grondslag van macht gelegd ondanks tegenstanders vijand en wreker tot zwijgen te brengen. Wanneer ik uw hemel zie, het werk van Uw vingers, de maan, de sterren, die U een plaats gaf, wat is dan de sterfelijke de mens, dat U aan hem zou denken, een mensenkind, dat U zich om hem bekommert?! Toch maakte U hem maar weinig minder dan goddelijke wezens. Met waardigheid en schoonheid hebt U hem bekroond, heerschappij hebt U hem gegeven over het werk van Uw handen, alles hebt U aan zijn voeten gelegd: schapen en runderen allen tezaam en ook de dieren van het veld, de vogels in de lucht, de vissen van de zee voor hem die langs de zeeroutes vaart. Eeuwige, onze Heer, hoe machtig is Uw naam over heel de aarde.

Hebreeuwse tekst van Psalm 8 - תהילים ח

א לַמְנַצֵּחַ עַל-הַגִּתִּית מִזְמוֹר לְדָוִד. ב יְהוָה אֲדֹנֵינוּ מָה-אַדִּיר שִׁמְךָ בְּכָל-הָאָרֶץאֲשֶׁר תְּנָה הוֹדְךָ עַל-הַשָּׁמָיִם. ג מִפִּי עוֹלְלִים וְיֹנְקִים יִסַּדְתָּ-עֹזלְמַעַן צוֹרְרֶיךָ לְהַשְׁבִּית אוֹיֵב וּמִתְנַקֵּם. ד כִּי-אֶרְאֶה שָׁמֶיךָ מַעֲשֵׂה אֶצְבְּעֹתֶיךָ יָרֵחַ וְכוֹכָבִים אֲשֶׁר כּוֹנָנְתָּה. ה מָה-אֱנוֹשׁ כִּי-תִזְכְּרֶנּוּ וּבֶן-אָדָם כִּי תִפְקְדֶנּוּ. ו וַתְּחַסְּרֵהוּ מְּעַט מֵאֱלֹהִים וְכָבוֹד וְהָדָר תְּעַטְּרֵהוּ. ז תַּמְשִׁילֵהוּ בְּמַעֲשֵׂי יָדֶיךָ כֹּל שַׁתָּה תַחַת-רַגְלָיו. ח צֹנֶה וַאֲלָפִים כֻּלָּם וְגַם בַּהֲמוֹת שָׂדָי. ט צִפּוֹר שָׁמַיִם וּדְגֵי הַיָּם עֹבֵר אָרְחוֹת יַמִּים. י יְהוָה אֲדֹנֵינוּ מָה-אַדִּיר שִׁמְךָ בְּכָל-הָאָרֶץ.

Luister naar Psalm 8

Luister naar Psalm 8 in het Hebreeuws.

Toelichting op Psalm 8 van Rabbi Yitzchok Rubin

de engelen wilden de Tora
Volgens Alshich zeiden de engelen de eerste passage van Davids Psalm 8 toen zij om de Tora vroegen. Ze wisten heel goed dat er in de Tora facetten zijn die engelen niet kunnen vervullen. Ze wilden echter de spirituele waarheden van de Tora. Zij voelden dat mensen het niet waard waren.

de Tora is aan de mens geschonken om beslissingen te nemen; te kiezen voor de wil van HaShem (G'd)
Maar de volgende passage vertelt het allemaal. Uit den mond van kinderen en zuigelingen hebt Gij sterkte gegrondvest, uw tegenstanders ten spijt, om vijand en wraakgierige te doen verstommen. Zelfs de kleinste mensen zijn machtiger dan alle andere schepsels omdat hij in het bezit is van de spraak. De Tora is voor de mens omdat die dagelijkse beslissingen moet nemen. Engelen hebben geen inzicht in wat de Tora precies wil. Hun bestaan staat los van het maken van keuzen. Te kiezen te doen wat HaShem (G'd) wil is het leven verheffen. Geen engel kan dit bevatten.

de Tora verheft het leven
Buitenstaanders denken dat de Tora het leven ontneemt. In werkelijkheid verheft de Tora juist het leven. In een wereld van toenemende secularisatie is het van belang de waarden van de Tora te benadrukken. Dit moet op een actieve wijze geschieden. We kunnen er niet op vertrouwen dat onze kinderen passief de waarden van de Tora zullen absorberen.

de Tora leert dat de mens verantwoordelijk is voor het heersen over de schepping
De Tora leert ons verantwoordelijkheden te nemen. Gij doet hem heersen over de werken uwer handen, alles hebt Gij onder zijn voeten gelegd: schapen en runderen altegader en ook de dieren des velds, de vogelen des hemels en de vissen der zee, hetgeen de paden der zeeën doorkruist.

de naam van HaShem verbindt het meest wereldlijke met het meest spirituele
De Psalm eindigt met O Eeuwige, onze Here, hoe heerlijk is uw naam op de ganse aarde. Dit principe is zo mooi en bevestigt het leven. Alles in het leven, van het meest wereldlijke tot het meest spirituele, is met elkaar verbonden door het woord van HaShem en als het opgevolgd wordt dan kan alles in deze positieve termen gevoeld worden.

Commentaar van Rashi op Psalm 8

Per vers het commentaar van Rashi, de Joodse Bijbelcommentator die leefde van 1040-1105. Rashi wordt beschouwd als de leraar van de leraren. Door alle traditionele Joden wordt Rashi als autoriteit op het gebied van de Joodse Bijbel en de Talmoed beschouwd. Vandaar dat het belangrijk is om zijn commentaar op de Psalmen weer te geven. Rashi gebruikt nieuw Hebreeuws aangevuld met Oud Franse woorden. Zijn taalgebruik is soms wat orakelachtig kort. Voor nadere verklaring is het verstandig een orthodox Joodse rabbijn te raadplegen.

Vers 1
Aan de dirigent, aan de Gittith, een lied van David.

de Gittith: Een muziekinstrument dat afkomstig was van Gath, waar ambachtslieden werden gevonden om het te maken (Machbereth Menachem blz. 60). Maar onze wijzen zeiden (Midden Psalm 8:1): Betreffende een natie [Edom] die bestemd is om als een wijnpers vertrappeld te worden, zoals geschreven staat (in Jesaja 63:3): "Een wijnpers die ik alleen heb betreden". De inhoud van de psalm geeft dit echter niet aan.

Vers 2
O Heer, onze Meester, hoe machtig is Uw naam op de hele aarde, waarvoor U Uw majesteit aan de hemel zou moeten schenken.

hoe machtig is Uw naam: meer dan de kracht van de maat van de aardbewoners. De aardbewoners verdienden niet dat U Uw Shechina onder hen zou laten rusten.

waarvoor U Uw majesteit aan de hemel zou moeten schenken: Het is passend dat U het aan de hemel schenkt. Maar U, met Uw grote nederigheid ...

Vers 3
Uit de mond van baby's en zuigelingen hebt U Uw kracht gevestigd vanwege Uw tegenstanders, om een einde te maken aan de vijand en de wreker.

Uit de mond van baby's en zuigelingen hebt U Uw kracht gevestigd: U hebt Uw Shechina laten rusten in de tempel en U hebt besloten dat we U danken. Dit is kracht [die naar voren komt] uit de mond van de Levieten en de priesters, die mensen zijn die in vuiligheid zijn grootgebracht, zoals baby's en zuigelingen. [Het woord] עוללים is een uitdrukking van (Job 16:15) "en bezoedelde mijn glans in het stof", en vanwege de vuiligheid worden alle baby's עוללים genoemd.

vanwege Uw tegenstanders: Om hen te laten weten dat wij Uw volk zijn.

om een einde aan te maken: de schande van de vijand en wreker, die zegt: "U bent niet beter dan de andere naties." Maar ik, wanneer ik Uw hemel zie, enz., ... vraag ik mij in mijn hart af, wat is de mens dat U hem zou moeten herinneren?

Vers 6
Toch hebt U hem iets minder dan de engelen gemaakt, en U hebt hem gekroond met glorie en majesteit.

Toch hebt U hem iets minder gemaakt dan de engelen, enz.: Hebreeuws מאלהים, wat een uitdrukking is van engelen, want U gaf Jozua de macht om de zon te stillen en de Jordaan op te drogen, en aan Mozes om de wateren van de Zee van Riet te splitsen en naar de hemel te klimmen, en naar Elia om de dode op te staan.

Vers 8
Kudden en runderen, allemaal, en ook de dieren van het veld;

Kudden en vee: Hebreeuws צנה ואלפים [gelijk aan] צאן ובקר, zoals (Deuteronomium 7:13), "de jong van uw vee (אלפך)." צנה is een uitdrukking van de industrie, zoals (in Numeri 32:24), "en omhulsels voor jouw kudden (לצנאכם) "; oveyledic in Old French, om het kleinvee te omheinen. Er zijn veel Aggadische midrasjiem, maar ze passen niet in de verzen.

Psalm 1 tot en met 92

Wilt u meer Psalmen lezen met een Joodse uitleg? Ga naar: Psalmen 1 tot en met 92.