Tehilliem: Psalm 88 – een Joodse uitleg

De Psalmist huilt en klaagt bitter over de kwalen en het lijden van Israël gedurende ballingschap, wat hij in detail beschrijft. Deze generatie Joden heeft het in materieel opzicht veelal goed. Toch is er steeds meer verdriet en pijn vanwege vele echtscheidingen, Joden die niet meer de Joodse tradities strikt naleven of zelfs helemaal niet meer naleven, assimilatie, Joden die verleid worden om christen te worden en zo afstand doen van hun eigen traditie, etc. Psalm 88 is van toepassing op deze tragische situatie. Koning David, die tevens profeet was, heeft de Psalmen tijdloos geschreven. Ze zijn voor elke generatie Joden van toepassing. Tehilliem worden ook anno 2024 door Joodse mensen collectief en individueel gereciteerd, omdat het verlangen ontstaat om G-d te prijzen en te danken; of als alternatief, in tijden van crisis en nood, als een vorm van smeekbede, en zelfs als een plek om spijt te betuigen over zonde.

• Tekst Psalm 88
• Hebreeuwse tekst van Psalm 88 – תהילים פח
• Luister naar Psalm 88
• Toelichting op Psalm 88 van Rabbi Yitzchok Rubin
• Commentaar van Rashi op Psalm 88
• Psalm 1 tot en met 92

Tekst Psalm 88

Een lied met muzikale begeleiding van de zonen van Korach, voor de dirigent, over de zieke en aangevochtene, een maskil van Heman de Ezrahiet. O Heer, de G'd van mijn redding! Ik huilde overdag; 's nachts stond ik tegenover U. Moge mijn gebed voor U komen; strek Uw oor tot mijn smeekbede. Want mijn ziel is verzadigd van problemen, en mijn leven heeft het graf bereikt.
…..
…..
Ik ben arm en bijna dood. Ik heb Uw angst gedragen, deze is gegrond. Uw toorn van vuur is over mij heen gegaan; Uw verschrikkingen hebben me afgesneden. Ze omringen me de hele dag als water; ze omvatten me samen. U bent vervreemd van mij, minnaar en vriend; mijn kennissen bevinden zich in een donkere plaats.

Hebreeuwse tekst van Psalm 88 – תהילים פח

{א} שִׁיר מִזְמוֹר לִבְנֵי קֹרַח לַמְנַצֵּחַ עַל מָחֲלַת לְעַנּוֹת מַשְׂכִּיל לְהֵימָן הָאֶזְרָחִי:
{ב} יְהוָה אֱלֹהֵי יְשׁוּעָתִי יוֹם צָעַקְתִּי בַלַּיְלָה נֶגְדֶּךָ:
{ג} תָּבוֹא לְפָנֶיךָ תְּפִלָּתִי הַטֵּה אָזְנְךָ לְרִנָּתִי:
{ד} כִּי שָׂבְעָה בְרָעוֹת נַפְשִׁי וְחַיַּי לִשְׁאוֹל הִגִּיעוּ:
{ה} נֶחְשַׁבְתִּי עִם יוֹרְדֵי בוֹר הָיִיתִי כְּגֶבֶר אֵין אֱיָל:
{ו} בַּמֵּתִים חָפְשִׁי כְּמוֹ חֲלָלִים שֹׁכְבֵי קֶבֶר אֲשֶׁר לֹא זְכַרְתָּם עוֹד וְהֵמָּה מִיָּדְךָ נִגְזָרוּ:
{ז} שַׁתַּנִי בְּבוֹר תַּחְתִּיּוֹת בְּמַחֲשַׁכִּים בִּמְצֹלוֹת:
{ח} עָלַי סָמְכָה חֲמָתֶךָ וְכָל מִשְׁבָּרֶיךָ עִנִּיתָ סֶּלָה:
{ט} הִרְחַקְתָּ מְיֻדָּעַי מִמֶּנִּי שַׁתַּנִי תוֹעֵבוֹת לָמוֹ כָּלֻא וְלֹא אֵצֵא:
{י} עֵינִי דָאֲבָה מִנִּי עֹנִי קְרָאתִיךָ יְהוָה בְּכָל יוֹם שִׁטַּחְתִּי אֵלֶיךָ כַפָּי:
{יא} הֲלַמֵּתִים תַּעֲשֶׂה פֶּלֶא אִם רְפָאִים יָקוּמוּ יוֹדוּךָ סֶּלָה:
{יב} הַיְסֻפַּר בַּקֶּבֶר חַסְדֶּךָ אֱמוּנָתְךָ בָּאֲבַדּוֹן:
{יג} הֲיִוָּדַע בַּחֹשֶׁךְ פִּלְאֶךָ וְצִדְקָתְךָ בְּאֶרֶץ נְשִׁיָּה:
{יד} וַאֲנִי אֵלֶיךָ יְהוָה שִׁוַּעְתִּי וּבַבֹּקֶר תְּפִלָּתִי תְקַדְּמֶךָּ:
{טו} לָמָה יְהוָה תִּזְנַח נַפְשִׁי תַּסְתִּיר פָּנֶיךָ מִמֶּנִּי:
{טז} עָנִי אֲנִי וְגוֵֹעַ מִנֹּעַר נָשָׂאתִי אֵמֶיךָ אָפוּנָה:
{יז} עָלַי עָבְרוּ חֲרוֹנֶיךָ בִּעוּתֶיךָ צִמְּתוּתֻנִי:
{יח} סַבּוּנִי כַמַּיִם כָּל הַיּוֹם הִקִּיפוּ עָלַי יָחַד:
{יט} הִרְחַקְתָּ מִמֶּנִּי אֹהֵב וָרֵעַ מְיֻדָּעַי מַחְשָׁךְ:

Luister naar Psalm 88

Luister naar Psalm 88 in het Hebreeuws.

Toelichting op Psalm 88 van Rabbi Yitzchok Rubin

Ballingschap betekent niet alleen dat Joden buiten Israël wonen, maar ook dat Joden vervreemd raken van hun eigen geloof. Veel Joden zijn vergeten dat ze G'ds Uitverkoren Volk zijn. Ze zijn verstomd geraakt door de leegte van het materiële leven. De Psalmist schrijft dat hij de focus van zijn leven is verloren en in de afgrond van de put is geraakt. De Joden moeten door de wanhopige woorden van de Psalmist wakker geschud worden. Veel Joden denken dat niet-Joden hen aardig vinden als ze in de 'echte wereld' gaan leven. Maar de waarheid is dat ze Joden dan juist verachten. Joden hebben hun eigen gevangenis gecreëerd door te assimileren met de niet-Joodse wereld.

Rabbi Rubin roept Joden op de mitswot na te leven vrij van eigenbelang. Het dienen van G'd dient centraal te staan in het leven van de Jood.

Deze Psalm is geschreven door de zonen van Korach die wisten hoe leeg het misplaatst leven is. Je zou denken dat het een klaagzang is, maar het is een lied omdat ze wisten dat de Joden eens zullen ontwaken en dat alle wanhoop zal verdwijnen. De pijn die de Joden heden ten dage meemaken is een springplank naar de toekomstige verlossing.

Commentaar van Rashi op Psalm 88

Per vers het commentaar van Rashi, de Joodse Bijbelcommentator die leefde van 1040-1105. Rashi wordt beschouwd als de leraar van de leraren. Door alle traditionele Joden wordt Rashi als autoriteit op het gebied van de Joodse Bijbel en de Talmoed beschouwd. Vandaar dat het belangrijk is om zijn commentaar op de Psalmen weer te geven. Rashi gebruikt nieuw Hebreeuws aangevuld met Oud Franse woorden. Zijn taalgebruik is soms wat orakelachtig kort. Voor nadere verklaring is het verstandig een orthodox Joodse rabbijn te raadplegen.

Vers 1
Een lied met muzikale begeleiding van de zonen van Korach, voor de dirigent, over de zieke en aangevochtene, een maskil van Heman de Ezrahiet.

over de zieke en aangevochtene: Hebreeuws על-מחלתלענות, wat betreft degene die ziek is van liefde en ellende, want zij lijdt onder de pijnen van de ballingschap.

van Heman de Ezrahiet: Een van de muzikanten die een muziekinstrument bespeelde, en de zonen van Korach stelden deze psalm vast dat Heman het op de 'duchan' [het podium] moest reciteren.

van Heman de Ezrahiet: Hij was een van de zonen van Zerah, de zoon van Juda, want zijn afstamming wordt uiteengezet in (I Kronieken 2:6): "En de zonen van Zerah waren Zimri, Ethan, Heman, Chalcol en Darda [sic]." Alle vijf waren grote wijzen, zoals wordt gezegd met betrekking tot Salomo (1 Koningen 5:11): "En hij was wijzer dan alle mensen, dan Ethan, de Ezraiet, en Heman, en Chalcol, en Darda, de zonen van Mahol", en zij stelden de Psalmen vast, die waren neergeschreven in het Boek der Psalmen. Daarom worden ze de zonen van Mahol genoemd. Zo heb ik gevonden in exacte commentaren.

een maskil: Waar het 'maskil' zegt, werd het via een tolk gezegd. De profeet zette een tolk voor hem neer en wanneer hij een profetie over zich heen zag komen, reciteerde hij de profetie voor de tolk, die hem zou laten horen.

Vers 2
O Heer, de G'd van mijn redding! Ik huilde overdag; 's nachts stond ik tegenover U.

Ik huilde overdag; 's nachts: En ook 's nachts ben ik klaar voor U.

Vers 4
Want mijn ziel is verzadigd van problemen, en mijn leven heeft het graf bereikt.

Want mijn ziel is verzadigd van problemen: Hij zegt dit over het volk van Israël.

Vers 5
Ik werd geteld bij degenen die afdalen in de put; Ik was als een man zonder kracht.

zonder kracht: Hebreeuws איל, als (boven 22:20): "Mijn kracht (אילותי), haast me om mij te helpen."

Vers 6
Ik word beschouwd onder de doden die vrij zijn, als de doden die in het graf liggen, die U zich niet meer herinnert en die door Uw hand zijn afgesneden.

onder de doden die vrij zijn: Ik ben onder de doden, vrij van de wereld en zoals de doden, die vrij zijn van de wereld.

die door Uw hand zijn afgesneden: Door Uw slagen werden ze afgesneden van de wereld.

Vers 7
U hebt me in de laagste put geplaatst, in donkere plaatsen, in diepten.

U hebt me in de laagste put geplaatst: Dat is de ballingschap.

Vers 8
Uw toorn ligt hard op mij, en [met] al Uw golven hebt U [mij] voortdurend gekweld.

ligt hard: leunt en hangt [sic] op mij.

en [met] al Uw golven hebt U [mij] voortdurend gekweld: Hebreeuws משבריך, een uitdrukking van de golven van de zee. Ze zijn allemaal de stormen van Uw toorn; met al deze hebt U me voortdurend gekweld.

Vers 9
U hebt mijn vrienden van mij vervreemd; U hebt me een gruwel voor hen gemaakt; [Ik zit] gevangen en kan niet naar buiten.

U hebt me een gruwel voor hen gemaakt: De naties, in wiens ogen ik werd gewaardeerd, nu ben ik weerzinwekkend tegen hen.

[Ik zit] gevangen: Opgesloten in een gevangenis en ik kan niet naar buiten.

Vers 11
Zult u een wonder voor de doden verrichten? Zullen de tinten opgaan en U voor altijd bedanken?

Zult u een wonder voor de doden verrichten?: Verricht U een wonder en wonderen voor de goddelozen, die zelfs tijdens hun leven dood worden genoemd?

Zullen de tinten opgaan en U voor altijd bedanken?: Hebreeuws רפאים, verlicht. De zwakken. Zullen de naties die hun [Israëlische] handen hebben verzwakt door Uw dienst, opstaan en U danken? Dit is een wonder.

Vers 12
Zal Uw vriendelijkheid in het graf worden verteld, Uw geloof in vernietiging?

Zal Uw vriendelijkheid in het graf worden verteld: als we sterven in de handen van onze vijanden, kunnen we dan Uw lof in het graf reciteren?

Vers 16
Ik ben arm en bijna dood. Ik heb Uw angst gedragen, deze is gegrond.

en bijna dood: Hebreeuws וגוע מנער, stervend aan de wurging van een plotselinge dood, zoals (Exodus 14:27): "en de Heer wurgde (וינער)." Menachem (p. 123) definieert וינער als een uiting van slaan, zoals (Jesaja 33:15): “die (נוער) zijn handen schudt om smeergeld vast te houden”; (Jesaja 52:2), “Schud jezelf (התנערי) van het stof, sta op”; (Jesaja 1:31), “En de [ir] kracht zal worden als slepen (לנערת)”; (Job 38:13), "zodat de goddelozen van zich (וינערו) zullen worden afgeschud"; (Nehemia 5:13), "zelfs zo mag hij worden uitgeschud (נעור) en geleegd."

deze is gegrond: Hebreeuws .ונה. Je angst is gevestigd en gevestigd in mijn hart. אפוּנה is een uitdrukking van (Spreuken 25:11): “een woord dat met de juiste basis wordt gesproken (אפניו)”; op zijn basis.

Vers 19
U bent vervreemd van mij, minnaar en vriend; mijn kennissen bevinden zich in een donkere plaats.

Van mijn kennissen word ik teruggetrokken: Hebreeuws מחשך. Ik word teruggetrokken en onthouden.

Psalm 1 tot en met 92

Wilt u meer Psalmen lezen met een Joodse uitleg? Ga naar: Psalmen 1 tot en met 92.