Tehilliem: Psalm 77 – een Joodse uitleg

In Psalm 77 vertelt Koning David over zijn ontzetting en beproevingen. Hij schrijft ze op voor de generaties Joden die na hem zullen komen zodat zij kennis hebben van Davids ervaringen en deze met zich mee kunnen dragen en zo hun eigen ervaringen accepteren zoals ook Koning David dat deed. De Joden bouwen voort op de rivier van verdrukkingen als een enorme investering in de toekomstige verlossing. Ondertussen zijn de Joden verbonden met David en andere rechtvaardigen en hopelijk met zichzelf. Joden moeten zich altijd realiseren dat G'd bij hen is in donkere tijden. Hij houdt hun handen vast. Tehilliem worden ook anno 2024 door Joodse mensen collectief en individueel gereciteerd, omdat het verlangen ontstaat om G-d te prijzen en te danken; of als alternatief, in tijden van crisis en nood, als een vorm van smeekbede, en zelfs als een plek om spijt te betuigen over zonde.

• Tekst Psalm 77
• Hebreeuwse tekst van Psalm 77 - תהילים עז
• Luister naar Psalm 77
• Toelichting op Psalm 77 van Rabbi Yitzchok Rubin
• Commentaar van Rashi op Psalm 77
• Psalm 1 tot en met 92

Tekst Psalm 77

Voor de dirigent op jeduthun, een lied van Asaph. Mijn stem is tot G'd en ik zal het uitroepen; mijn stem is tot G'd, en luister naar mij. Op de dag van mijn benauwdheid zocht ik de Heer; mijn wond sijpelt 's nachts en neemt niet af; mijn ziel weigert getroost te worden. Ik herinner me G'd en ik roer; Ik spreek en mijn geest wordt voor altijd zwak.
…..
…..
De wateren zagen U, o G'd, de wateren zagen U, zij beefden, zelfs de diepten beefden. Ze goten wijde wateren voort; de lucht liet een stem horen, zelfs je pijlen gingen naar het buitenland. Het geluid van Uw donder is als een wiel; de bliksem verlichtte de wereld; de aarde schudde en beefde. In de zee was Uw weg, en Uw weg in de machtige wateren, en Uw stappen waren niet bekend.

Hebreeuwse tekst van Psalm 77 - תהילים עז

א לַמְנַצֵּחַ עַל-ידיתון (יְדוּתוּן) לְאָסָף מִזְמוֹר. ב קוֹלִי אֶל-אֱלֹהִים וְאֶצְעָקָה קוֹלִי אֶל-אֱלֹהִים וְהַאֲזִין אֵלָי. ג בְּיוֹם צָרָתִי אֲדֹנָי דָּרָשְׁתִּייָדִי לַיְלָה נִגְּרָה וְלֹא תָפוּג מֵאֲנָה הִנָּחֵם נַפְשִׁי. ד אֶזְכְּרָה אֱלֹהִים וְאֶהֱמָיָה אָשִׂיחָה וְתִתְעַטֵּף רוּחִי סֶלָה. ה אָחַזְתָּ שְׁמֻרוֹת עֵינָי נִפְעַמְתִּי וְלֹא אֲדַבֵּר. ו חִשַּׁבְתִּי יָמִים מִקֶּדֶם שְׁנוֹת עוֹלָמִים. ז אֶזְכְּרָה נְגִינָתִי בַּלָּיְלָה עִם-לְבָבִי אָשִׂיחָה וַיְחַפֵּשׂ רוּחִי. ח הַלְעוֹלָמִים יִזְנַח אֲדֹנָי וְלֹא-יֹסִיף לִרְצוֹת עוֹד. ט הֶאָפֵס לָנֶצַח חַסְדּוֹ גָּמַר אֹמֶר לְדֹר וָדֹר. י הֲשָׁכַח חַנּוֹת אֵל אִם-קָפַץ בְּאַף רַחֲמָיו סֶלָה. יא וָאֹמַר חַלּוֹתִי הִיא שְׁנוֹת יְמִין עֶלְיוֹן. יב אזכיר (אֶזְכּוֹר) מַעַלְלֵי-יָהּ כִּי-אֶזְכְּרָה מִקֶּדֶם פִּלְאֶךָ. יג וְהָגִיתִי בְכָל-פָּעֳלֶךָ וּבַעֲלִילוֹתֶיךָ אָשִׂיחָה. יד אֱלֹהִים בַּקֹּדֶשׁ דַּרְכֶּךָ מִי-אֵל גָּדוֹל כֵּאלֹהִים. טו אַתָּה הָאֵל עֹשֵׂה פֶלֶא הוֹדַעְתָּ בָעַמִּים עֻזֶּךָ. טז גָּאַלְתָּ בִּזְרוֹעַ עַמֶּךָ בְּנֵי-יַעֲקֹב וְיוֹסֵף סֶלָה. יז רָאוּךָ מַּיִם אֱלֹהִים רָאוּךָ מַּיִם יָחִילוּ אַף יִרְגְּזוּ תְהֹמוֹת. יח זֹרְמוּ מַיִם עָבוֹת קוֹל נָתְנוּ שְׁחָקִים אַף-חֲצָצֶיךָ יִתְהַלָּכוּ. יט קוֹל רַעַמְךָ בַּגַּלְגַּל הֵאִירוּ בְרָקִים תֵּבֵל רָגְזָה וַתִּרְעַשׁ הָאָרֶץ. כ בַּיָּם דַּרְכֶּךָ ושביליך (וּשְׁבִילְךָ) בְּמַיִם רַבִּים וְעִקְּבוֹתֶיךָ לֹא נֹדָעוּ. כא נָחִיתָ כַצֹּאן עַמֶּךָ בְּיַד-מֹשֶׁה וְאַהֲרֹן.

Luister naar Psalm 77

Luister naar Psalm 77 in het Hebreeuws.

Toelichting op Psalm 77 van Rabbi Yitzchok Rubin

Volgens de Joodse wijzen lijdt G'd mee wanneer Joden door leed getroffen worden. Omdat G'd oneindig is, is Zijn lijden grenzeloos. Een mens kan zich geen voorstelling maken van de pijn die G'd ondervindt.

HaShem hoort de Joden altijd en deelt in hun ellende. Koning David vertelt dat het geen zonde is om zich gewond te voelen, zelfs als de Joden geen uitweg meer zien. Zolang de Joden zich maar bewust blijven dat G'd hen helpt boven alles uit te stijgen. Iedere Jood ondervindt moeilijkheden in zijn of haar leven. Maar eenmaal er weer bovenop kan hij of zij zien hoe G'd behulpzaam is geweest. Bij nieuwe beproevingen moeten Joden huilen om het tijdelijk verlies van hun eerdere vertrouwen in G'd en henzelf versterken met hoop. Bij somberte moeten de Joden moed putten uit het verleden, zich realiseren waar zij vandaan komen en wie zij vertegenwoordigen. In de donkerste tijd hebben Joden naar HaShem gekeken en belofte en kracht gevonden.

De Psalmist gaat verder door te verwoorden dat de angsten in het hart op de loer liggen. Joden zijn te menselijk. Ze koesteren wrok en vinden het moeilijk om te vergeven. De Psalmist vraagt zich af of G'd de Joden op een zijspoor heeft gezet. Het antwoord luidt: nee! G'd verlost de Joden keer op keer en brengt hen naar nieuwe hoogten. Hij koos Mozes en Aharon als leiders van het Joodse volk die de Joden moest bevrijden uit hun slavernij. In het hun hart weten de Joden dat HaShem nabij is en hen zal verlossen.

Commentaar van Rashi op Psalm 77

Per vers het commentaar van Rashi, de Joodse Bijbelcommentator die leefde van 1040-1105. Rashi wordt beschouwd als de leraar van de leraren. Door alle traditionele Joden wordt Rashi als autoriteit op het gebied van de Joodse Bijbel en de Talmoed beschouwd. Vandaar dat het belangrijk is om zijn commentaar op de Psalmen weer te geven. Rashi gebruikt nieuw Hebreeuws aangevuld met Oud Franse woorden. Zijn taalgebruik is soms wat orakelachtig kort. Voor nadere verklaring is het verstandig een orthodox Joodse rabbijn te raadplegen.

Vers 1
Voor de dirigent op jeduthun, een lied van Asaph.

op jeduthun: Betreffende de decreten en de wetten die over Israël gaan.

Vers 3
Op de dag van mijn benauwdheid zocht ik de Heer; mijn wond sijpelt 's nachts en neemt niet af; mijn ziel weigert getroost te worden.

mijn wond: Hebreeuws ידי, letterlijk, mijn hand; mijn wond.

mijn wond sijpelt: In deze ballingschap, die als de nacht is, ademt het pus en gal uit.

en neemt niet af: Het sijpelt niet.

Vers 4
Ik herinner me G'd en ik roer; Ik spreek en mijn geest wordt voor altijd zwak.

Ik herinner me G'd: De vriendelijkheid die Hij vroeger voor mij deed in de dagen van mijn liefde.

Ik spreek: over die daden van vriendelijkheid en de gunsten.

en mijn geest wordt zwak: Pasmer in Oud-Frans, flauwvallen of zwijmelen.

Vers 5
U hield het ontwaken van mijn ogen vast; Ik klop en ik spreek niet.

U hield het ontwaken van mijn ogen vast: Hebreeuws שמרות, een uitdrukking van de wacht (אשמרת) van de nacht, want [wanneer] een persoon uit zijn slaap ontwaakt, is zijn geest rustig en keert zijn hart naar hem terug, maar zo ben ik niet. In deze nacht van ballingschap zitten mijn ogen altijd aan elkaar vast, als een man die slaapt uit een verstopt hart, en in de problemen die ik zie, klopt mijn geest en heb ik geen spraak in mij.

Vers 6
Ik denk aan dagen van weleer, oude jaren.

Ik denk aan dagen van weleer: om de vriendelijke daden te herinneren die U verrichtte voor onze voorouders.

Vers 7
Ik herinner me mijn muziek 's nachts; Ik spreek met mijn hart en mijn geest zoekt.

Ik herinner me mijn muziek 's nachts: In de dagen van deze ballingschap, die lijkt op nacht, herinner ik me mijn melodieën die ik vroeger in de Tempel speelde.

Ik spreek met mijn hart: Ik denk, en mijn geest zoekt [om na te gaan] wat de manier is van de Heilige, gezegend zij Hij, en ik vraag me af: zal Hij [mij] voor altijd verlaten?

Vers 9
Is Zijn vriendelijkheid voor altijd beëindigd? Heeft Hij een decreet uitgevaardigd voor alle generaties?

Is...voor altijd beëindigd: Misschien zijn Zijn vriendelijke daden geëindigd?

Heeft Hij een decreet uitgevaardigd: een eeuwigdurend decreet dat Hij nooit meer berouw zal hebben van Zijn woede?

Vers 10
Is G'd vergeten genadig te zijn? Heeft Hij, in woede, Zijn genade voor altijd afgesloten?"

Is....vergeten genadig te zijn?: Hebreeuws חנות, om genadig te zijn, zoals עשוֹת, te doen; ראוֹת, om te zien. Een andere verklaring: חנות betekent genadige handelingen.

Heeft Hij, in woede, Zijn genade voor altijd afgesloten?: Hebreeuws קפץ, een uitdrukking van (Deuteronomium 15:7): "en sluit (תקפץ) uw hand niet", d.w.z. heeft Hij de genade voor altijd afgesloten vanwege de woede?

Vers 11
En ik zei: "Dit is om mij angst aan te jagen, de verandering van de rechterhand van de Allerhoogste."

En ik zei: "Dit is om mij angst aan te jagen”: Mijn gedachten vertellen me: "Dit is alleen om me bang te maken en bang te maken om naar Hem terug te keren."

angst aan te jagen: Hebreeuws חלותי, zoals לחלוֹתי, om mij angst aan te jagen, een uiting van ziekte en angst.

de verandering van de rechterhand van de Allerhoogste: Hoe de rechterhand van de Allerhoogste veranderde. Het was machtig met kracht en nu heeft Hij Zijn rechterhand teruggetrokken.

Vers 13
En ik mediteer over al Uw werken en ik spreek over Uw daden.

En ik mediteer over al Uw werken: dat U al voor ons hebt gedaan.

Vers 14
O G'd, Uw weg is in heiligheid. Wie is een macht zo groot als G'd?

Uw weg is in heiligheid: Uw manier is om Uw naam in de wereld te heiligen, om gerechtigheid uit te oefenen op de goddelozen.

Vers 17
De wateren zagen U, o G'd, de wateren zagen U, zij beefden, zelfs de diepten beefden.

De wateren zagen U: [De] machtige [wateren hebben U waargenomen] toen U werd geopenbaard door de zee.

Vers 18
Ze goten wijde wateren voort; de lucht liet een stem horen, zelfs je pijlen gingen naar het buitenland.

Ze goten wijde wateren voort: De lucht goot een stroom wijde water voort.

je pijlen: Hebreeuws חצציך, zoals חִצֶי.

Vers 19
Het geluid van Uw donder is als een wiel; de bliksem verlichtte de wereld; de aarde schudde en beefde.

als een wiel: Hebreeuws בגלגל, zoals כגלגל. Het geluid van Uw donder [rolde] als een wiel over de zee om het kamp van de Egyptenaren te verwarren.

Vers 20
In de zee was Uw weg, en Uw weg in de machtige wateren, en Uw stappen waren niet bekend.

en Uw stappen waren niet bekend: De trappen zijn niet herkenbaar op het water. [Het woord] ועקבותי betekent sporen in het Oud-Frans, voetafdrukken.

Psalm 1 tot en met 92

Wilt u meer Psalmen lezen met een Joodse uitleg? Ga naar: Psalmen 1 tot en met 92.