Tehilliem: Psalm 75 – een Joodse uitleg

Tijdens de Joodse feestdagen houden Joden zich niet bezig met frivoliteit, maar met gezang en lof, en met het bestuderen van de wetten van de feestdagen. Ook, toen zij verkondigden (bij het geven van de Tora): "Wij zullen doen en wij zullen horen!" lieten ze, volgens de Tora, de wereld bestaan (G'd vernietigde de wereld niet omdat de Joden de Tora accepteerden). Deze psalm waarschuwt ook degenen die zich overgeven aan wereldse genoegens en hun welvaart toeschrijven aan hun eigen inspanningen. Tehilliem worden ook anno 2024 door Joodse mensen collectief en individueel gereciteerd, omdat het verlangen ontstaat om G-d te prijzen en te danken; of als alternatief, in tijden van crisis en nood, als een vorm van smeekbede, en zelfs als een plek om spijt te betuigen over zonde.

• Tekst Psalm 75
• Hebreeuwse tekst van Psalm 75 - תהילים עה
• Luister naar Psalm 75
• Toelichting op Psalm 75 van Rabbi Yitzchok Rubin
• Commentaar van Rashi op Psalm 75
• Psalm 1 tot en met 92

Tekst Psalm 75

Voor de dirigent, al tashcheth, een psalm van Asaf, een lied. We hebben U bedankt, o G'd, we hebben bedankt, en Uw naam is nabij; ze hebben Uw wonderen verteld. Wanneer ik een feestelijke dag neem, zal ik met eerlijkheid oordelen.
…..
…..
Want een beker is in de hand van de Heer en sterke wijn, een volledige mengeling, en Hij giet uit deze [beker], maar alle goddelozen van de aarde zullen weglopen en drinken [het]. En ik zal voor altijd reciteren; Ik zal [lof] zingen voor de G'd van Jacob. En alle hoornen van de goddelozen zal ik afsnijden; de horens van de rechtvaardigen zullen worden opgeheven.

Hebreeuwse tekst van Psalm 75 - תהילים עה

א לַמְנַצֵּחַ אַל-תַּשְׁחֵת מִזְמוֹר לְאָסָף שִׁיר. ב הוֹדִינוּ לְּךָ אֱלֹהִים הוֹדִינוּ וְקָרוֹב שְׁמֶךָ סִפְּרוּ נִפְלְאוֹתֶיךָ. ג כִּי אֶקַּח מוֹעֵד אֲנִי מֵישָׁרִים אֶשְׁפֹּט. ד נְמֹגִים אֶרֶץ וְכָל-יֹשְׁבֶיהָ אָנֹכִי תִכַּנְתִּי עַמּוּדֶיהָ סֶּלָה. ה אָמַרְתִּי לַהוֹלְלִים אַל-תָּהֹלּוּ וְלָרְשָׁעִים אַל-תָּרִימוּ קָרֶן. ו אַל-תָּרִימוּ לַמָּרוֹם קַרְנְכֶם תְּדַבְּרוּ בְצַוָּאר עָתָק. ז כִּי לֹא מִמּוֹצָא וּמִמַּעֲרָב וְלֹא מִמִּדְבַּר הָרִים. ח כִּי-אֱלֹהִים שֹׁפֵט זֶה יַשְׁפִּיל וְזֶה יָרִים. ט כִּי כוֹס בְּיַד-יְהוָה וְיַיִן חָמַר מָלֵא מֶסֶךְ וַיַּגֵּר מִזֶּהאַךְ-שְׁמָרֶיהָ יִמְצוּ יִשְׁתּוּ כֹּל רִשְׁעֵי-אָרֶץ. י וַאֲנִי אַגִּיד לְעֹלָם אֲזַמְּרָה לֵאלֹהֵי יַעֲקֹב. יא וְכָל-קַרְנֵי רְשָׁעִים אֲגַדֵּעַ תְּרוֹמַמְנָה קַרְנוֹת צַדִּיק.

Luister naar Psalm 75

Luister naar Psalm 75 in het Hebreeuws.

Toelichting op Psalm 75 van Rabbi Yitzchok Rubin

In Psalm 75 geeft David de Joodse rechtvaardigen die de Tora naleven hoop. Hij laat zien dat de goddelozen een oppervlakkig leven leiden. De woorden van David geeft de Joden troost. Naleving van de Tora gebeurt niet voor niets. Zelfs de goddelozen zullen uiteindelijk accepteren dat het pad van de Tora het enige juiste pad is. De Tora geeft aan wat echt belangrijk is in het leven. Hoe meer de Joden de Tora bestuderen des te meer G'd in hun harten is.

Rashi geeft aan dat als de Joden de Tora op de Sinaï niet geaccepteerd hadden de wereld niet meer zou bestaan. De wereld kan niet bestaan zonder de eindeloze spirituele energie van HaShem. G'd brengt de Joden op hun bestemming via de Tora. Ze hoeven dit alleen maar te accepteren.

De goddelozen leven in een wereld van luchtspiegeling. Ze zijn arrogant, maar met zo'n houding zullen ze nimmer slagen. Het gaat in het leven immers niet om menselijk succes. Het echte succes wordt gemeten met een grotere maatstaf. Al het goede komt van HaShem. Hij houdt de beker vast van rijke liefde. Echt geluk is alleen te vinden in de Tora. Daarin zullen Joden hun volledigheid vinden. Al het andere in het leven eindigt in bitterheid. Er bestaat niets anders dan G'd. Alleen Hij is de waarheid.

Commentaar van Rashi op Psalm 75

Per vers het commentaar van Rashi, de Joodse Bijbelcommentator die leefde van 1040-1105. Rashi wordt beschouwd als de leraar van de leraren. Door alle traditionele Joden wordt Rashi als autoriteit op het gebied van de Joodse Bijbel en de Talmoed beschouwd. Vandaar dat het belangrijk is om zijn commentaar op de Psalmen weer te geven. Rashi gebruikt nieuw Hebreeuws aangevuld met Oud Franse woorden. Zijn taalgebruik is soms wat orakelachtig kort. Voor nadere verklaring is het verstandig een orthodox Joodse rabbijn te raadplegen.

Vers 1
Voor de dirigent, al tashcheth, een psalm van Asaf, een lied.

al tashcheth: Letterlijk, vernietig Israël niet.

Vers 2
We hebben U bedankt, o G'd, we hebben bedankt, en Uw naam is nabij; ze hebben Uw wonderen verteld.

We hebben U bedankt, o G'd: voor het goede; we hebben ook bedankt voor het kwaad.

en...is nabij: Uw naam is altijd dichtbij in onze mond.

ze hebben verteld: Onze generaties [hebben] voortdurend [Uw] verhalen verteld.

Vers 3
Wanneer ik een feestelijke dag neem, zal ik met eerlijkheid oordelen.

Wanneer ik een feestelijke dag neem: Wanneer we een feest hebben, houden we ons niet bezig met obsceniteit en lichtzinnigheid, zoals [alle] naties doen.

zal ik met eerlijkheid oordelen: We nemen het naar ons hart om U te prijzen en te prijzen volgens het incident van die dag.

Vers 4
Toen de aarde en al haar bewoners wegsmolten, stelde Ik haar pijlers voor altijd vast.

Toen de aarde en al haar bewoners wegsmolten, etc.: Op de dag van het geven van de Tora, toen de aarde en al haar bewoners wegsmolten vanwege de voorwaarde die U met de schepping hebt gesteld: dat als Israël de Tora niet accepteerde, u het [de aarde] zou teruggeven als leeg en chaos.

Ik: Uw volk, Israël.

stelde haar pijlers vast: toen ik zei: "We zullen doen en we zullen horen."

Vers 5
Ik zei tegen de perverse, "gedraag je niet pervers," en tegen de goddelozen, "hef de hoorn niet op."

tegen de perverse: Aan de goddelozen, die Israël verwarren.

Vers 7
Want het komt niet uit het oosten of uit het westen, noch komt uit de woestijn verheffing.

Want het komt niet uit het oosten: van de zon of van zijn ondergang, en niet van de woestijnen waar u aan een reis per karavaan begint om [uw] bezit te vergroten; er is geen kracht in deze om [uw] hoorn op te heffen.

Vers 8
Maar G'd oordeelt; Hij verootmoedigt deze en verheft die.

Maar G'd oordeelt: [jij] voor al het kwaad dat je hebt gedaan.

Hij verootmoedigt deze: De verhoogde verlaagt Hij, en de verlaagde verheft Hij.

Vers 9
Want een beker is in de hand van de Heer en sterke wijn, een volledige mengeling, en Hij giet uit deze [beker], maar alle goddelozen van de aarde zullen weglopen en drinken [het].

Want een beker: van zwakte ligt in Zijn hand.

en sterke wijn: Hebreeuws חמר, sterk. Vinos, of vinose, in het Oud-Frans.

een volledige mengeling: De beker zit vol met een mengsel, om te mengen en alle naties te laten drinken.

en Hij giet uit deze: Uit deze beker zal Hij gieten en ervoor zorgen dat hun drankjes eruit stromen, een uitdrukking van (Micha 1:4): "zoals water over een steile plek goot (מגרים)".

Vers 10
En ik zal voor altijd reciteren; Ik zal [lof] zingen voor de G'd van Jacob.

En ik zal voor altijd reciteren: Vanaf dat moment [zal ik reciteren] Zijn wraak en Zijn macht.

Vers 11
En alle hoornen van de goddelozen zal Ik afsnijden; de horens van de rechtvaardigen zullen worden opgeheven.

En alle hoornen van de goddelozen: van Esau.

zal Ik afsnijden: Zoals de zaak zegt (Ezechiël 29:14): "En Ik zal Mijn wraak tegen Edom leggen door de hand van Mijn volk, Israël." Ze zullen de hoorn van Esau (de vijand) afsnijden en dan de hoorns van de Rechtvaardige van de wereld Israël, die de lof van de Heilige is, gezegend zij Hij zal worden opgewekt.

Psalm 1 tot en met 92

Wilt u meer Psalmen lezen met een Joodse uitleg? Ga naar: Psalmen 1 tot en met 92.