Tehilliem: Psalm 57 – een Joodse uitleg

Psalm 57 gaat over David die op de vlucht is voor Saul en zich verschuilt in een grot. Saul leeft in de veronderstelling dat David hem kwaad wil aandoen. Daarom jaagt hij op David. Maar het is slechts inbeelding van Saul omdat David hem niets aan wil doen. David kan Saul doden maar doet het niet. Net zoals Jakob doet wanneer hij geconfronteerd wordt met Ezau, bidt David tot G'd dat hij niet gedood wordt of gedwongen wordt om te doden. Dankzij zijn vertrouwen in G'd, wordt David gered. We moeten de wijsheid van David bewonderen. Hij ziet in hoe tragisch de situatie is: er is sprake van een misverstand omdat Sauls perceptie los staat van de realiteit.

• Tekst Psalm 57
• Hebreeuwse tekst van Psalm 57 - תהילים נז
• Luister naar Psalm 57
• Toelichting op Psalm 57 van Rabbi Yitzchok Rubin
• Commentaar van Rashi op Psalm 57
• Nadere toelichting op bovenstaande Joodse commentaren
• Psalm 1 tot en met 92

Tekst Psalm 57

Voor de koorleider. Op de wijs van Verdelg niet. Van David, een stil gebed, toen hij voor Saul was gevlucht in een spelonk. Wees mij genadig, G'd, wees mij genadig, want bij U is mijn leven geborgen. In de schaduw van Uw vleugels zal ik schuilen, tot het doodsgevaar is geweken. Ik roep tot G'd, de Allerhoogste, tot G'd, die mij beschermt. Uit de hemel zal hij hulp sturen, wie mij bedreigt wordt smadelijk verjaagd. Ja, G'd stuurt mij Zijn liefde en trouw.
…..
…..
Mijn hart is gerust, o G'd, mijn hart is gerust, ik wil voor U zingen en spelen. Ontwaak, mijn ziel, ontwaak met harp en lier, ik wil het morgenrood wekken. U, Heer, zal ik loven onder de volken over U zingen voor alle naties. Hemelhoog is Uw liefde, tot aan de wolken reikt Uw trouw. Verhef U boven de hemelen, G'd, laat Uw glorie heel de aarde vervullen.

Hebreeuwse tekst van Psalm 57 - תהילים נז

א לַמְנַצֵּחַ אַל-תַּשְׁחֵת לְדָוִד מִכְתָּם בְּבָרְחוֹ מִפְּנֵי-שָׁאוּל בַּמְּעָרָה. ב חָנֵּנִי אֱלֹהִים חָנֵּנִי כִּי בְךָ חָסָיָה נַפְשִׁיוּבְצֵל-כְּנָפֶיךָ אֶחְסֶה עַד יַעֲבֹר הַוּוֹת. ג אֶקְרָא לֵאלֹהִים עֶלְיוֹן לָאֵל גֹּמֵר עָלָי. ד יִשְׁלַח מִשָּׁמַיִם וְיוֹשִׁיעֵנִי חֵרֵף שֹׁאֲפִי סֶלָהיִשְׁלַח אֱלֹהִים חַסְדּוֹ וַאֲמִתּוֹ. ה נַפְשִׁי בְּתוֹךְ לְבָאִם אֶשְׁכְּבָה לֹהֲטִיםבְּנֵי-אָדָם שִׁנֵּיהֶם חֲנִית וְחִצִּים וּלְשׁוֹנָם חֶרֶב חַדָּה. ו רוּמָה עַל-הַשָּׁמַיִם אֱלֹהִים עַל כָּל-הָאָרֶץ כְּבוֹדֶךָ. ז רֶשֶׁת הֵכִינוּ לִפְעָמַי כָּפַף נַפְשִׁיכָּרוּ לְפָנַי שִׁיחָה נָפְלוּ בְתוֹכָהּ סֶלָה. ח נָכוֹן לִבִּי אֱלֹהִים נָכוֹן לִבִּי אָשִׁירָה וַאֲזַמֵּרָה. ט עוּרָה כְבוֹדִי עוּרָה הַנֵּבֶל וְכִנּוֹר אָעִירָה שָּׁחַר. י אוֹדְךָ בָעַמִּים אֲדֹנָי אֲזַמֶּרְךָ בַּלְאֻמִּים. יא כִּי-גָדֹל עַד-שָׁמַיִם חַסְדֶּךָ וְעַד-שְׁחָקִים אֲמִתֶּךָ. יב רוּמָה עַל-שָׁמַיִם אֱלֹהִים עַל כָּל-הָאָרֶץ כְּבוֹדֶךָ.

Luister naar Psalm 57

Luister naar Psalm 57 in het Hebreeuws.

Toelichting op Psalm 57 van Rabbi Yitzchok Rubin

Boosheid verdwijnt, het heeft geen echte basis in realiteit
Wanneer we door angst worden overvallen zijn we niet in staat om helder te denken en is het verleidelijk om blindelings te reageren, zegt Rabbijn Yitzchok Rubin. Maar degenen die op G'd vertrouwen vragen Hem om genade. David zegt dat de boosheid verdwijnt omdat het geen echte basis heeft in de realiteit. Omdat de ziel eeuwig verbonden is met G'd zullen we veilig zijn wanneer we G'ds genade zoeken.

Alleen G'ds wil doen
Wanneer we in groot gevaar verkeren is het verleidelijk om instinctief te handelen, betoogt Rubin. Maar als we accepteren dat G'd de wereld regeert dan moeten we erop bedacht zijn dat het alleen Zijn wil is dat we moeten verlangen en dat ons doel is in de wereld.

Façade
Degenen die verraad plegen leven in een wereld die slechts een façade is. Hun wereld is niet echt. De echte wereld is G'ds wereld waarin waarheid en vriendelijkheid voor eeuwig aanwezig zijn.

Leeuwen
De leeuwen waarover in Psalm 57 over gesproken wordt zijn volgens Rashi de generaals van Saul: Avner en Amasa, die leeuwen van Tora geleerdheid waren. Maar zij laten zich leiden door hun ego's en besluiten David te vervolgen. Zij denken zelfs dat ze door G'd geïnspireerd zijn. Ze gebruiken vaak de woorden 'leshem Shamayim' (ter wille van de Hemel). Maar David blijft zich richten op G'ds wil. Hij bidt, concentreert zich en verliest het geloof niet.

Commentaar van Rashi op Psalm 57

Per vers het commentaar van Rashi, de Joodse Bijbelcommentator die leefde van 1040-1105. Rashi wordt beschouwd als de leraar van de leraren. Door alle traditionele Joden wordt Rashi als autoriteit op het gebied van de Joodse Bijbel en de Talmoed beschouwd. Vandaar dat het belangrijk is om zijn commentaar op de Psalmen weer te geven. Rashi gebruikt nieuw Hebreeuws aangevuld met Oud Franse woorden. Zijn taalgebruik is soms wat orakelachtig kort. Voor nadere verklaring is het verstandig een orthodox Joodse rabbijn te raadplegen.

Vers 1
Voor de dirigent, al tashcheth, van David a michtam, toen hij voor Saul wegvluchtte in de grot.

Voor de dirigent, al tashcheth: David noemde deze psalm bij deze naam omdat hij bijna dood was en hij vestigde deze psalm, zeggende: "Vernietig mij niet, o Heer."

Vers 2
Wees genadig voor mij, o G'd, wees genadig voor mij, omdat mijn ziel zijn toevlucht zocht in U en in de schaduw van Uw vleugels zal ik mijn toevlucht zoeken tot de vernietiging voorbij is.

Wees genadig voor mij....wees genadig voor mij: dat ik niet zou doden of gedood worden.

tot de vernietiging voorbij is: Hebreeuws הוות, totdat het kwaad voorbijgaat.

Vers 4
Hij zal uit de hemel zenden en mij redden van de schande van hem die ernaar verlangt mij voor eeuwig te verzwelgen; G'd zal Zijn vriendelijkheid en zijn waarheid sturen.

van de schande van hem die ernaar verlangt mij voor eeuwig te verzwelgen: En Hij zal me redden van de schande van ֹשֹאַפִי, die zegt me te verzwelgen, golosa moy in Oud Frans, verlangt ernaar me te verzwelgen. (Zie hierboven 56:2.)

Vers 5
Mijn ziel is onder leeuwen; Ik lig onder mannen die in brand staan; hun tanden zijn [als] speren en pijlen, en hun tong is [als] een scherp zwaard.

Mijn ziel is onder leeuwen: Abner en Amassa, die 'leeuwen' [leiders] waren in de Tora, en die niet protesteren tegen Saul.

Ik lig onder mannen die in brand staan: En flanboyanz, of enflamoyonz, onder degenen die vlammend zijn. Onder de Ziphim, die in vuur en vlam staan na laster.

Vers 6
Wees verheven boven de hemelen, o G'd; over de gehele aarde zij Uw glorie.

Wees verheven boven de hemelen: Trek u terug van de aardbewoners, die het niet waard zijn Uw Shechinah onder hen te laten rusten, en op aarde zult U hierdoor geëerd worden.

Vers 7
Ze maakten een net klaar voor mijn stappen, hij boog mijn ziel neer; zij groeven een kuil voor mij, zij zullen er voor altijd in vallen.

hij boog mijn ziel neer: d.w.z. de vijand.

zij zullen er in vallen: Ze zullen er uiteindelijk in vallen. כפף is cline, of clina in Oud-Frans, gebogen, gebogen, een uitdrukking van (onder 145:14): "en maakt iedereen recht die gebogen is (הכפופים)."

Vers 8
Mijn hart is standvastig bij G'd, mijn hart is standvastig; Ik zal zingen, ja, ik zal lof zingen.

Mijn hart is standvastig bij G'd, mijn hart is standvastig: Trouw aan U in de G'ddelijke standaard van gerechtigheid en trouw aan U in de G'ddelijke standaard van genade.

Vers 9
Ontwaak, mijn eer; ontwaak [mij], lier en harp; Ik zal de dageraad wakker maken.

Ontwaak, mijn eer: en laat me niet slapen tot drie uur [van de dag is verstreken], zoals andere koningen doen.

ontwaak [mij], lier en harp: Maak me wakker, lier en harp hangend aan mijn bed, open naar de noordkant. En zodra middernacht aankwam, zou de noordenwind erop blazen en David zou opstaan en zich met Tora bezighouden.

Ik zal de dageraad wakker maken: Ik maak de dageraad wakker; de dageraad maakt me niet wakker.

Nadere toelichting op bovenstaande Joodse commentaren

Saul vervolgt David omdat Sauls perceptie losstaat van de realiteit.

Maan
Chabad Rabbijn Shlomo Yaffe legt uit dat de werkelijkheid perceptie is. Hij geeft hierbij het voorbeeld van de vernieuwing van de maan dat een belangrijke rol speelt in de Bijbel (Joodse maanden zijn gebaseerd op de maan- en zonnecycli).

We kunnen de maan op twee verschillende manieren waarnemen. De helderheid van de maan staat bijvoorbeeld voor G'ds aanwezigheid en de potentie om positieve dingen te doen in de wereld. We kunnen echter ook de duisternis van de maan waarnemen – de negatieve dingen in de wereld. Dit is het ware doel en de realiteit van de kosmos, en meer echt dan alles wat we op het eerste gezicht als concreet en onveranderlijk zouden kunnen beschouwen.

Balans
De grote middeleeuwse Joodse filosoof Maimonides schrijft dat dat ieder individu zichzelf moet beschouwen als gelijk gebalanceerd tussen goed en kwaad, en de wereld als geheel ook als gelijk gebalanceerd tussen goed en kwaad. Dit impliceert dat één goede daad, of zelfs één goede gedachte zoals de Lubavitcher Rebbe betoogt, de balans in het voordeel van het goede kan brengen en zo de wereld hersteld kan worden. Dit houdt dus in dat de perceptie op het leven van iedere individu van cruciaal belang is, niet alleen voor zijn eigen welzijn maar ook voor de hele wereld.

Sauls perceptie van de werkelijkheid is duisternis. Hij ziet alleen de negatieve dingen in de wereld en denkt ten onrechte dat David hem wil doden. Is Sauls perceptie op het leven het licht dan slaat de balans in het voordeel van het goede en achtervolgt hij David niet.

Psalm 1 tot en met 92

Wilt u meer Psalmen lezen met een Joodse uitleg? Ga naar: Psalmen 1 tot en met 92.