Numeri 3:43: 22.273 mannelijke eerstgeborenen, te weinig?

Numeri betekent 'getallen'. Het Bijbelboek Numeri dankt zijn naam aan de oude Griekse vertaling en verwijst naar de vele tellingen die in het boek worden beschreven. Mozes is de auteur van de eerste vijf boeken van de Bijbel. Alle vijf de boeken van Mozes staan chronologisch gerangschikt. Het boek Numeri is het vierde boek, het staat na Genesis, Exodus en Leviticus, en voor Deuteronomium. De Hebreeuwse naam van het boek is 'Bamidbar', wat 'in de woestijn' betekent. Deze naam verwijst naar de inhoud in zijn geheel. Het Bijbelboek handelt namelijk over de 38 jaar die Israël in de woestijn doorbrengt. Mensen die de betrouwbaarheid van het Oude Testament (OT) in twijfel willen trekken, wijzen nogal eens op vermeende tegenstrijdigheden. Eén ervan is de verhouding van 22.273 mannelijke eerstgeborenen van één maand en ouder tegenover 603.550 weerbare Israëlieten van twintig jaar en ouder, in respectievelijk Numeri 3:43 en 1:46.

• Numeri 3:43
• 1 op de 45 een mannelijke eerstgeborene?
• Lossing van de eerstgeborenen
• Geen terugwerkende kracht
• Geboortegolf
• Zijn er nu 22.000 of 22.300 Levieten?

Numeri 3:43

1 op de 45 een mannelijke eerstgeborene?

Mensen die de betrouwbaarheid van de Bijbel in twijfel willen trekken, wijzen nogal eens op vermeende tegenstrijdigheden. Leg maar eens Numeri 3:43 naast 1:46. Dan zijn er 22.273 mannelijke eerstgeborenen van één maand en ouder tegenover 603.550 weerbare Israëlieten (mannen) van twintig jaar en ouder. Alle mannen tezamen (dus van alle leeftijden) worden geschat op 1.000.000. Daaruit volgt dat grofweg 1 op de 45 een eerstgeborene is. Exodus 1:7 vertelt dat het volk vruchtbaar was, zich snel uitbreidde en uitermate talrijk werd, maar dit is volstrekt onwaarschijnlijk, aldus sceptici.

Lossing van de eerstgeborenen

In Exodus 13 geeft God via Mozes de Israëlieten de opdracht om alle eerstgeborenen aan Hem te wijden: "Wijd aan eerstgeborenen aan mij; alles wat bij de Israëlieten of bij hun vee als eerste de moederschoot verlaat behoort mij toe" (Ex. 13:2). Ter nagedachtenis aan de tiende plaag in Egypte, werden alle eerstgeborenen van Israël door God als Zijn eigendom aangemerkt. Alle mannelijke eerstgeborenen behoren toe aan God; zij werden Hem geheiligd, dat wil zeggen apart gezet. Wijden is teruggeven aan God. Dit ritueel, waarbij alle eerstgeborenen aan God werden opgedragen, herinnert aan het feit dat zij Hem toebehoren, want in de nacht waarin de uittocht uit Egypte plaatsvond, werden de eerstgeborenen van de Israëlieten gespaard, terwijl de Egyptische eerstgeborenen midden in de nacht ter dood werden gebracht (Ex. 12:29).

Er wordt bij de wet op de eerstgeborenen onderscheid gemaakt tussen de eerstgeborenen van de mens en die van de dieren. Terwijl alle eerstgeboren mannelijke dieren aan God geofferd moesten worden, moest men zijn eerstgeboren zoon lossen of vrijkopen. Reeds bij de instelling van de wet op de eerstgeborenen had God bepaald dat zij van hun wijding vrijgekocht zouden worden (Ex. 13:11-16). Wanneer het heiligdom er is, de tabernakel, en de priesterdienst naar behoren functioneert, zijn het de Levieten —één van de twaalf stammen van Israël— die hun plaats innemen en hen zo loskopen: de Levieten zijn hun losgeld (Nm. 3). Het aantal eerstgeborenen onder de Israëlieten dat het aantal Levieten te boven ging, moest met geld losgekocht worden.

In Numeri 3 staat geschreven dat het totale aantal mannelijke Levieten van één maand en ouder dat Mozes samen met Aäron in opdracht van de HEER inschreef, geordend naar geslacht, 22.000 bedroeg. Mozes telde voorts de eerstgeboren Israëlieten, zoals God hem had opgedragen en het totale aantal mannelijke eerstgeborenen van één maand en ouder bedroeg 22.273. In de verzen 46 en 47 staat dat Mozes voor elk van de tweehonderddrieënzeventig eerstgeboren Israëlieten die het aantal Levieten te boven gaan, vijf sjekel als losgeld moest innen.¹

Geen terugwerkende kracht

Hoe zit het met de verhouding tussen de 22.273 mannelijke eerstgeborenen van één maand en ouder tegenover de 603.550 weerbare Israëlieten (mannen) van twintig jaar en ouder? Is dat niet een volslagen wanverhouding? Niets wijst er echter op dat het gebod uit Exodus 13:2 terugwerkende kracht heeft gehad. Integendeel zelfs. De wet werd uitgevaardigd net voor de Exodus, ten tijde van de vernietiging van de Egyptische eerstgeborenen. Ter nagedachtenis hiervan werden, zoals gezegd, alle eerstgeborenen van Israël voor God apart gezet. Uit de tekst valt op te maken dat het van toepassing is op alle gevallen nà inwerkingtreding van de wet: "alles wat bij de Israëlieten ... als eerste de moederschoot verlaat behoort mij toe"; "dan moet u alles wat als eerste de moederschoot verlaat aan de HEER afstaan" (Ex. 13:2;12;15). Het betreft derhalve geen 'ex post facto'-wetgeving, met andere woorden: het heeft geen terugwerkende kracht. Het gaat kortom om de eerstgeborenen die na de uittocht uit Egypte, en dus gedurende de laatstverlopen ±12 maanden geboren werden. Er ligt ongeveer een jaar en een maand tussen de instelling van het gebod van exodus 13:20 en de telling van Numeri², en het gaat bij de telling om mannelijke eerstgeborenen van één maand en ouder.

Geboortegolf

Daar kan vervolgens tegen in worden gebracht dat het getal van 22.273 mannelijke eerstgeborenen naar evenredigheid weer te groot moet zijn. Het is evenwel goed voorstelbaar dat in de tijd die aan de uittocht voorafging, toen er voor het volk een zeker perspectief op spoedige verlossing uit de Egyptische slavernij verrees, vele nieuwe huwelijken werden gesloten —terwijl het tevoren absoluut niet raadzaam was zich in het huwelijk te begeven (Ex. 1:22)— wat voor een geboortegolf heeft gezorgd. Mutatis mutandis kan eenzelfde verschijnsel in de moderne tijd worden waargenomen. Vlak na de beëindiging van de Tweede Wereldoorlog trad in een groot aantal West-Europese landen en de Verenigde Staten een geboortegolf op. Deze specifieke geboortegolf wordt door demografen aangeduid als 'babyboom'. In Nederland trad dat verschijnsel ook op, zoals heel goed in figuur 1 te zien is. Werden in 1945 nog 209.000 kinderen geboren (en dat aantal was al flink opgelopen tijdens de oorlog), in 1946 steeg dat in één klap tot 284.000; een stijging van bijna 40%.


Noten:

1. Dit impliceert dat de eerstgeboren Israëlieten die vrijgekocht worden, niet ouder zijn dan 5 jaar. Het losgeld bedraagt vijf sjekel. In Leviticus 27:2-7 staan bepalingen omtrent het afkopen van geloften aan God. Het vaste bedrag voor een man tussen de twintig en de zestig jaar is vijftig sjekel. Voor een vrouw geldt een bedrag van dertig sjekel. Gaat het om iemand tussen de vijf en de twintig jaar, dan geldt er een bedrag van twintig sjekel voor een jongen en tien voor een meisje. Bij kinderen tussen één maand en vijf jaar geldt er een bedrag van vijf sjekel voor een jongen en drie voor een meisje. Daaruit volgt dat de eerstgeborenen die vrijgekocht worden, in de leeftijdscategorie vallen van één maand tot vijf jaar.
2. Numeri 1:1
3. Wikipedia vermeldt hierover: "Het systeem van Hebreeuwse cijfers is een quasi-decimaal alfabetisch getalsysteem dat gebruikmaakt van de letters van het Hebreeuws alfabet. Dit systeem kent geen symbool voor nul, en de letterwaarde van de individuele letters worden opgeteld. Elk cijfer (1, 2, ..., 9) wordt weergegeven door een aparte letter, elk tiental (10, 20, ..., 90) door een aparte letter, en elk honderdtal (100, 200, ..., 900) een aparte letter. (...) Het systeem vereist 27 letters, zodat het 22-letterig Hebreeuws alfabet soms wordt uitgebreid tot 27 letters door middel van 5 sofiet vormen van de Hebreeuwse letters, die worden gebruikt wanneer de letter aan het einde van het woord staat. Vaker wordt echter de laatste letter van het alfabet, taw (=400) gebruikt in combinatie met zichzelf of andere letters met een hogere letterwaarde dan koef (=100) om getallen boven de 500 te schrijven." (https://nl.wikipedia.org/wiki/Hebreeuwse_cijfers, voor de laatste keer geraadpleegd op 16-6-2015)

Lees verder

• Deuteronomium 22:23-29: gaat het over verkrachte meisjes?
• Mensenoffers of kinderoffers in de Bijbel (Oude Testament)
• Moderne wetenschap in de Bijbel: drs. Ben Hobrink
• Het offer van Jezus Christus aan het kruis een mensenoffer?
• Pesachlam, paaslam toont Gods verlossing door Jezus Christus