Het offer van Jezus Christus aan het kruis een mensenoffer?
De dood van Jezus Christus aan het kruis is een schending van het gebod tegen mensenoffers, zo beweert Rabbi Stuart Federow, die eraan toevoegt dat God mensenoffers haat. Hij verwijst daarbij o.a. naar Deuteronomium 12:29-31. Heeft deze rabbi gelijk over Jezus' offer of schiet hij een bok? Allereerst gaan we in op het fenomeen van mensenoffers in de Oudtestamentische periode en dan gaan we nader in op het offer dat Jezus bracht. We sluiten het artikel af met een conclusie.
Het offer van Jezus Christus aan het kruis een mensenoffer?
Mensenoffers
Tot circa de 5e eeuw voor Christus offerden in het Nabije Oosten de Noordwest-Semieten, in het bijzonder de Kanaänieten en Phoeniciërs, mensen als hoogste uitdrukking van religieuze devotie. In tijden van ernstig nationaal gevaar offerden mensen hun kinderen teneinde de toorn van de goden af te wentelen en zich met hen te verzoenen. In de Bijbel wordt een aantal keren het offeren van kinderen als brandoffer vermeld. In Deuteronomium 12:29-31 wordt gewag gemaakt van deze Kanaänitische gewoonte:Straks zal de HEER, uw God, voor u de volken uitroeien die nu nog het land bewonen dat voor u bestemd is. Als u het eenmaal in bezit hebt gekregen en er bent gaan wonen, zorg er dan voor dat die volken, die voor u zijn uitgeroeid, niet alsnog uw ondergang worden. Wees niet nieuwsgierig naar hun goden en vraag u niet af: Hoe hebben die volken hun goden vereerd? Zo willen wij het ook doen! Nee, de HEER, uw God, verbiedt u dat. Want zij hebben voor hun goden alles gedaan wat de HEER verafschuwt; ze hebben zelfs hun zonen en dochters als offer voor hen verbrand.
Op meerdere Schriftplaatsen wordt deze praktijk nadrukkelijk verboden:
- Ontwijd de naam van je God niet door een van je kinderen aan Moloch te offeren. Ik ben de HEER. (Leviticus 18:21)
- 'Zeg tegen de Israëlieten: “Wanneer een Israëliet of een vreemdeling die in Israël woont een van zijn kinderen aan Moloch offert, moet hij ter dood gebracht worden; het volk moet hem stenigen.' (Leviticus 20:2)
- Er mag bij u geen plaats zijn voor mensen die hun zoon of dochter als offer verbranden. (Deuteronomium 18:10)
Kinderen en dan in het bijzonder de eerstgeborenen werden geofferd aan de Ammonitische God Moloch (2 Koningen 23:10; Leviticus 18:21) en de Kanaänietische Baäl (Jeremia 19:5; 32:35). Ook verschillende Israëlische koningen pleegden mensenoffers. We kunnen hierbij denken aan de goddeloze koning Achaz die zijn zoon door het vuur liet gaan (2 Koningen 16:3) en aan koning Manasse die zijn zoon offerde (2 Koningen 21:6). Deze kwalijke gewoonte had zich ook verspreidt onder het gewone volk (Jeremia 7:31). Het was zelfs één van de oorzaken voor de verbanning van de tien stammen uit het Noordelijke Rijk (2 Koningen 17:17). Een speciaal altaar voor mensenoffers werd opgericht in Tofet, in de vallei van Hinnom bij Jeruzalem (2 Kronieken 28:4; 33:6).
Het offer van Jezus
In Genesis 3 kunnen we over de zondeval lezen. In Romeinen 6:23 staat dat het loon van de zonde de dood is. Vanaf het moment dat de zonde in de wereld is gekomen, wordt eenieder erdoor aangetast. Door één mens, Adam, is de zonde in de wereld gekomen en door de zonde de dood, en zo is de dood voor ieder mens gekomen, want ieder mens heeft gezondigd (Romeinen 5:12). Is iedereen zondig en daarmee schuldig voor God? Het antwoordt luidt ondubbelzinnig: 'ja, zonder enige uitzondering'.De Bijbel getuigt op vele plaatsen dat alle mensen zondaren zijn: er is geen mens die niet zondigt (1 Koningen 8:46; 2 Kronieken 6 :36) en er is niemand die goed doet, zelfs niet één. (Psalmen 143:3; 53:4). Niemand is rechtvaardig (Psalmen 53:2-4), en de profeet Jesaja verklaart dat alle gerechtigheden van een mens zijn als een bezoedeld kleed (Jesaja 64:4). In dit laatste vers worden degenen op de vingers getikt die hun redding proberen te verdienen. Er is niemand rechtvaardig en zelfs onze rechtvaardige daden zijn in de ogen van God zo smerig als met bloed bevlekte kleren. In het Nieuwe Testament wordt de boodschap herhaalt dat voor God niemand, werkelijk niemand, rechtvaardig is (Romeinen 3:10). Alle mensen hebben gezondigd en missen daardoor Gods nabijheid (Romeinen 3:23). Wij staan allen schuldig voor God: "Als Gij, HERE, de ongerechtigheden in gedachtenis houdt, Here, wie zal bestaan?" (Psalm 130:3).
Kunnen mensen de zonden van een ander uitboeten? Geenszins, en daar kan geen misverstand over bestaan: "Geen mens kan een ander vrijkopen, wat God vraagt voor een leven, is niet te betalen. De prijs van het leven is te hoog, in eeuwigheid niet op te brengen. Onmogelijk dat iemand voor altijd zou leven, de kuil van het graf nooit zou zien" (Psalmen 49:8-10). De mens kan het evenmin voor zichzelf. Ook daar is de Schrift heel duidelijk over: Daag uw dienaar niet voor het gerecht, voor u is geen sterveling onschuldig" (Psalmen 143:2).
Leviticus 17:11 en Exodus 12:13 laten zien dat alleen bloed de werkelijke bedekking van de zonde en de verzoening met God tot stand kan brengen. En voor dit doel beloofde God de Messias, die zou sterven voor de zonden van Israel en de volken. Hij is het plaatsvervangend offer, het Lam van God dat de zonde van de wereld wegneemt (Johannes 1:29).
Alle brand- en schuldoffers die werden gebracht, waren niet voldoende om aan Gods eis of eer te voldoen. Al die vroegere offers waren in feite een voorafschaduwing van dat éne offer van Christus. Het volk moest er diep van doordrongen zijn dat al die offers ontoereikend waren, zodat het volk zou uitzien naar de komst van de Messias, de ware Verlosser. Zoals in Psalm 40:7-8 staat: "Offers en gaven verlangt u niet, brand- en reinigingsoffers vraagt u niet. Nee, u hebt mijn oren voor u geopend en nu kan ik zeggen: 'Hier ben ik, over mij is in de boekrol geschreven'." Het is de Persoon van Gods Zoon die in deze psalm al sprekende wordt ingevoerd en zegt: 'Hier ben ik', of zoals in de Statenvertaling staat: 'Zie Ik kom!' (vgl. Hebreën 10:4-5). Het is de Vader die Zijn Eniggeboren Zoon heeft gegeven tot een slachtoffer voor de zonde.
De dood is de prijs voor de zonden (Romeinen 6:23) en zonden scheiden ons van God. Door onze zonden zijn we in Gods ogen schuldig. Doch er is hoop. God reikte ons een manier aan waarop we met Hem verzoend kunnen worden. Hij stuurde Zijn Zoon Jezus Christus om aan het kruis te sterven. Jezus was het perfecte offer dat God als een boetedoening voor de zonden van Zijn volk zou aanbieden (Romeinen 8:3; Hebreeën 10), daar Hij bevoegd was de straf voor onze zonde te dragen omdat Hij zonder zonde was. Doordat Hij stierf om boete te doen voor de zonden van de mens en om de prijs te betalen voor alle mensen die in Hem geloven, hebben we weer toegang tot God. Deze éne daad van Jezus, Zijn offer, heeft ons vóór God gerechtvaardigd ten leven - we zij weer verzoend met God (Romeinen 5:18-19).
God heeft geen willoos en weerloos slachtoffer uitgekozen om onze zonden te dragen. Jezus gaf zijn leven vrijwillig. Niemand dwong hem, maar hij heeft zich vrijwillig als offer aan Hem gegeven. Jezus zegt in Johannes 10:17-18: "De Vader heeft mij lief omdat ik mijn leven geef, om het ook weer terug te nemen. Niemand neemt mijn leven, ik geef het zelf. Ik ben vrij om het te geven en om het weer terug te nemen – dat is de opdracht die ik van mijn Vader heb gekregen." Paulus zegt in Efeziërs 5:2: "En ga de weg van de liefde, zoals Christus, die ons heeft liefgehad en zich voor ons gegeven heeft als offer, als een geurige gave voor God." (Zie ook: Johannes 15:13; Galaten 1:4; 2:20; Titus 2:14; Hebreeën 10:4-10).
De notie van Christus' plaatsvervangende offer is geen christelijk of Nieuw Testamentisch bedenksel zoals door rabbijns-orthodoxe Joden beweerd wordt, maar zien we terug in het gehele Oude Testament. Allereerst impliceert de offerdienst de notie van plaatsvervanging, aangezien het offerdier de plaats inneemt van de persoon die schuldig tegenover God staat. In dit offersysteem werden dieren gebruikt omdat dieren amoreel zijn - het kan niet zondigen - en daarmee zonder zonde zijn. Door deze staat van zondeloosheid was het geschikt om een vervanger voor de schuldige zondaar te zijn. Indien een dier zou kunnen zondigen, dan zou het verantwoordelijk zijn geweest voor zijn eigen zonde. Het lam werd op het altaar geofferd en het stierf als een vervanger voor de zondaar. In overdrachtelijke zin wordt de zondaar beschouwd voor zijn zonde gestorven te zijn - zijn zonden zijn door het offer verwijderd. Hij is heilig gemaakt, waardoor de relatie met de heilige God die verstoord was geraakt als gevolg van de zondeval, hersteld kan worden. Het systeem van offergaven dat door God werd ingesteld en waarvan we kunnen lezen in de Tenach, het Oude Testament, schildert de achtergrond en is een voorafschaduwing voor de komst van Jezus Christus, die het perfecte en ultieme offer is dat God als een boetedoening voor de zonden van Zijn volk zou aanbieden (Romeinen 8:3; Hebreeën 10), waarmee God een weg opende naar verlossing, de enige weg welteverstaan: "Ik ben de weg, de waarheid en het leven. Niemand kan bij de Vader komen dan door mij" (Johannes 14:6).
Hoewel God Adam en Eva uit de hof van Eden verbande, liet Hij hen niet zonder hoop op het paradijs achter. Hij beloofde dat Hij een zondeloos Offer zou sturen om de straf op zich te nemen die zij verdienden (Genesis 3:15). Tot dat zou gebeuren moesten de mensen onschuldige lammeren opofferen als een plaatsvervanging voor hun eigen bestraffing. Het offeren van een dier was een uitdrukking van de erkenning van de mens dat de zonde niet alleen de dood vereist, maar ook een berouw voor die zonde en een geloof in het toekomstige Offer van God dat de straf uiteindelijk zou dragen.[2]
In het Bijbelboek Genesis, vinden we één van de meest kenmerkende profetische afspiegelingen en referenties aan het komende Lam van God. Het verhaal van Abraham die door God de opdracht krijgt om zijn geliefde zoon Isaak als een offergave op te offeren, is een voorbode van het kruis van Messias Jezus. Een paar voorbeelden:
- Isaak werd, gelijk Jezus, op een wonderbaarlijke manier ontvangen. Sara, de moeder van Isaak, was haar ganse leven onvruchtbaar en toen zij 90 jaar was en Abraham 100 jaar, werd Isaak geboren.
- De bereidheid van Abraham om zijn zoon Isaak te offeren is een type van de bereidheid van God de Vader om zijn enige Zoon te offeren.
- Isaak is de zoon van de belofte (Genesis 17:15-19) en daarmee een type van Jezus die de vervulling is van een beloofde zoon (2 Samuel 7:12-14; Lucas 1:3). Jezus wordt in het Nieuwe Testament in de eerste zin geïntroduceerd als 'de Zoon van Abraham: "Geslachtsregister van Jezus Christus, de Zoon van David, de Zoon van Abraham". De beloofde zonen van David en Abraham vinden hun volledige vervulling in Jezus.
- 'Roep je zoon, je enige, van wie je zoveel houdt, Isaak,' zegt God tegen Abraham. Hiermee zien we een parallel met Jezus die Gods geliefde Zoon is (Matteüs 3:17).
Rembrandt: Abraham en Isaac, 1634 / Bron: Rembrandt, Wikimedia Commons (Publiek domein) - God zei tegen Abraham dat hij moest gaan naar het gebied waarin de Moria ligt. In datzelfde gebied zou Jezus zijn leven afleggen.
- Joodse bronnen schetsen Isaak als volwassene, zo tussen de 23 en 37 jaar oud.[3] Hiermee zien we een parallel met Jezus die 33 jaar was toen Hij zijn Vaders wil accepteerde.
- Isaak zou geofferd worden als een brandoffer. Het offer van Jezus is ook op te vatten als een soort brandoffer, een vrijwillig offer. Bij Abraham zien we het vrijwillige aspect terugkomen in de zinsnede: 'Neem alsjeblieft...'. Ook Jezus besloot zich vrijwillig te onderwerpen aan Zijn vader en zijn leven neer te leggen (Johannes 10:14-15, 17-18).
- Isaac droeg het hout op zijn rug en Jezus het kruis
- God voorzag beide keren in een lam. Abraham sprak de profetische woorden uit: "God zal Zichzelf voorzien van een lam ten brandoffer, mijn zoon".
- Beiden waren in leven toen het offer had plaatsgevonden. Jezus stond na drie dagen op uit de dood en Abraham was met zijn zoon Isaak drie dagen op weg naar de plek die God hem had gewezen en God voorzag in een lam, waardoor Isaak in leven bleef. Van Abraham zou gezegd kunnen worden dat hij op die dag bij wijze van spreken zijn zoon weer terugkreeg uit de doden (Hebreeën 11:17-19). En Jezus - het geslachte Lam - steeg 2000 jaar later op uit het graf.
- Abraham's nakomelingen werden gezegend en Abraham werd beloofd dat hij veel nakomelingen zou krijgen. Christus vervulde deze belofte, omdat alle gelovigen door Jezus Christus als zijn kinderen zijn aangenomen (Efeziërs 1:4-6).
Uit deze voorbeelden wordt duidelijk dat Abraham’s offer van Isaak in het Oude Testament het equivalent is van Gods offer van Christus op Golgotha.[4]
Het Pesach-feest, een Joodse feestdag waarbij Joden de tijd gedenken waarin God de Israëlieten uit de slavernij in Egypte bevrijdde door de uittocht uit Egypte ('Exodus'), verwijst ook naar de komst van het paaslam Christus: "Doe de oude desem weg en wees als nieuw deeg. U bent immers als ongedesemd brood omdat ons pesachlam, Christus, is geslacht" (1 Korintiërs 5:7). Het lam wees naar een ander lam dat komen zou: Jezus Christus.
In Exodus 12 staat de opdracht dat elke familie een lam of een bokje moet uitkiezen; het mag het jong van een schaap zijn of het jong van een geit, als het maar een mannelijk dier van één jaar oud is zonder enig gebrek, en gedurende vier dagen bleef het lammetje in het gezin van de Israëlieten. Na vier dagen moest het geslacht worden. Een pijnlijke situatie waaruit blijkt hoe gruwelijk de zonde is en wat voor gevolgen de zonde heeft. Het bloed van het dier moest bij elk huis waarin een dier gegeten werd, aan de beide deurposten en aan de bovendorpel gestreken worden. Waar het bloed als merkteken aan de deurposten was, daar ging de dood voorbij en daar waar geen bloed aan de deurposten was, stierven alle eerstgeborenen zowel van de mensen als van het vee. Het bloed aan de deurposten wijst naar het kostbare bloed van het Lam van God, Jezus de Messias, Jezus de gezalfde, Jesjoea HaMashiach. Doordat Jezus Zijn bloed voor de hele mensheid heeft vergoten, heeft Hij de macht van de zonde eens en voor altijd gebroken en heeft de dood geen macht meer voor iedereen die gelooft, of, om in de beeldspraak van Pesach te blijven, voor een ieder die het Lam van God in zijn huis en daarmee in zijn hart heeft toegelaten.
Hieronder nog een aantal andere belangrijke elementen van Pesach in het licht van het leven van Christus.
- Het lam dat gedurende Pesach werd geofferd, werd vier dagen voor de offergave uitgekozen, zoals we kunnen lezen in Exodus 4. Op de tiende dag moest elk gezin een lam nemen en op de veertiende van de maand moesten alle Israëlieten hun lammeren slachten. In deze tussenliggende dagen werd onderzocht of het wel een volkomen lam was, want er mocht niets aan mankeren. Vier dagen voordat Jezus aan het kruis werd geslagen, reed Hij Jeruzalem binnen. In de dagen die volgden onderzochten de Farizeeën Jezus. Jezus bleek onschuldig. Ze konden Hem alleen op valse gronden beschuldigen.
- Om 3 uur 's middags werd het lam op het Pesach-feest geofferd en tezelfdertijd uitte Jezus de woorden "het is volbracht", waarna Hij zijn laatste adem uitblies.
- De beenderen van het lam mochten niet worden gebroken; bij Jezus' sterven dus ook niet.
- Jezus stond precies op de dag van de Eerstelingen op uit de doden. Dit feest spreekt van de opstanding van Christus, Hij is de eerstgeborene uit de doden (1 Korintiërs 15:20).
De profeet Jesaja door Raphaël / Bron: Raphael, Wikimedia Commons (Publiek domein)Door de kruisdood van Jezus, Gods perfecte offergave voor de zonde, en Zijn wederopstanding - door Jezus op te wekken uit de dood, laat God zien dat het offer niet alleen is volbracht, maar ook door God is aanvaard - hebben wij, ondanks dat wij sterven, het eeuwige leven als we in Hém, Jezus, geloven. God heeft in zekere zin Zichzelf aangeboden als het offer dat voor onze zonden betaalt. Immers, het Woord, dat God is, is vlees geworden (Filippenzen 2:6v.).
Gods liefde is onmetelijk groot en niet uit te drukken in woorden. We kunnen alleen maar stamelend daarover spreken. In Johannes 3:16 staat: "Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder, die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe." Gods liefde is eindeloos groot. Zo groot, dat God Zichzelf gaf in Christus.
Waarom kon God geen gemakkelijker weg kiezen en wat bewoog God om naar mensen als ons om te zien? Op deze vragen krijgen we ten diepste geen antwoord in de Bijbel. Als zondaren staan we hier voor een raadsel, een niet te bevatten wonder. God heeft goddelozen zo lief dat Hij een weg zocht om Zich met hen te verzoenen. God is geen bloeddorstige en wrede God die bloed wil zien omdat wij ons misdragen hebben. Integendeel, het plaatsvervangend offer van Jezus heeft God zijn eigen Zoon gekost (Romeinen 8:32). God is een liefdevolle, barmhartige en genadige God die het offer gaf in Jezus Christus, die God de Zoon is en daarmee werd Hij - zoals gezegd - in zekere zin zelf het offer.[5] God laat zich kennen als een onvoorstelbaar liefdevolle God en al wie Jezus Christus ontvangt als redder en verlosser, ontvangt Degene Die Jezus gezonden heeft: de onvoorstelbaar liefdevolle God.
Conclusie
Jezus is geen mensenoffer zoals we die aantreffen bij de volken in het Oude Testament waar weerloze kinderen als brandoffer werden aangeboden om de toorn van de goden te verzoenen. Deze gruwelijke praktijk wordt onmiskenbaar door God veroordeeld en herhaaldelijk verboden. Het vrijwillige offer van Jezus daarentegen is een offer ván God en gelijktijdig vóór God.De Hebreeuwse geschriften verwijzen door het systeem van offergaven, profetieën en typen naar het perfecte, vlekkeloze offer dat God als een boetedoening voor de zonden van Zijn volk en alle andere mensen zou aanbieden. Dit alles is vervuld door de kruisdood van Jezus - de Zoon van God. De notie van Christus' plaatsvervangende offer, zien we in het gehele Oude Testament terug. Het Oude Testament wijst doorlopend naar het verzoenende werk van Christus. Door het zoenoffer van Christus worden de zonden verzoend en worden mensen verzoend met God. Dat is een offer waarnaar God verlangt en dat ook van Hemzelf blijkt te komen. God is daarmee zowel Gever als Ontvanger![6]
Jezus, de mens geworden Zoon van God, die eeuwig bestond in de schoot van de Vader (Johannes 1:18), werd mens onder de mensen opdat Hij een fysieke dood kon sterven teneinde onze zonden weg te nemen, waardoor Hij het voor ons mogelijk maakte een relatie met God de Vader aan te gaan en tegelijk maakte Hij het voor God mogelijk om via Hem een relatie met ons mensenkinderen aan te gaan. Het heilsgebeuren op Golgotha is puur het werk van God; de mens komt er niet aan te pas. God gáf het offer en werd in zekere zin zélf het offer in Jezus Christus, die immers de eeuwige Zoon van God is (Psalm 2:7-8; Hebreeën 1:5) en één met Hem is (Johannes 10:30). God offert in Christus Zichzelf.
"U weet immers dat u niet met zoiets vergankelijks als zilver of goud bent vrijgekocht uit het zinloze leven dat u van uw voorouders had geërfd, maar met kostbaar bloed, van een lam zonder smet of gebrek, van Christus. Al voor de grondvesting van de wereld is hij door God uitgekozen, en nu is hij, aan het einde van de tijd, verschenen omwille van u. Door hem gelooft u in God, die hem uit de dood heeft opgewekt en hem laat delen in zijn luister, zodat uw geloof tevens hoop is op God." (1 Petrus 1:18-21).
Louter en alleen handelen van God
"Christus is aan het kruis eenheid tussen God en de mensen. Zo weet Hij de zondige mens met de heilige God te verbinden. In Zijn dood vindt er verzoening plaats.Dat betekent dat het kruis van Christus geen mensenoffer is, maar een identificatie van Christus (die een is met de heilige God) met de zondige mens. Aan deze verzoening tussen God en mens komt de mens niet aan te pas. Dit heilsgebeuren aan het kruis is enkel en alleen handelen van God. Hij offert in Christus zichzelf en doet de schuld en onreinheid van de mens weg.
Dit offer is het definitieve offer van verzoening. Na dit offer van Christus is er geen verzoeningsoffer meer nodig. Het sterven van Christus aan het kruis heeft alle verzoeningsoffers tot een einde gebracht. Daarom kan alleen Christus de middelaar zijn tussen God en mens. Een andere middelaar is er niet."[7]
Noten
- Rabbi Stuart Federow: Jews believe that God hates human sacrifices;http://whatjewsbelieve.org/explanation04.html. Voor de laatste keer geraadpleegd op 22 maart 2010.
- Waarom moest Jezus sterven?: http://www.gotquestions.org/nederlands/waarom-stierf-Jezus.html; voor de laatste keer geraadpleegd op 23 maart 2010.
- Chuck en Karen Cohen: Wortels van ons geloof; Comité Gemeentehulp Israël, 2008, p.135.
- Voor alle duidelijkheid het volgende. Degenen die denken dat God een mensenoffer verlangt, hebben het mis. In de eerste plaats: Abraham werd gezegd zijn zoon Isaäk juist niet te offeren. God Zelf voorzag in een lam. Ten tweede: Abraham wist vooraf dat zijn zoon Isaäk geen haar op zijn hoofd gekrenkt zou worden. Zij zouden samen terugkeren. Dit is op te maken uit zijn woorden voordat hij aan het offer begint: "Wanneer wij hebben aangebeden, zullen wij bij jullie terugkeren".
- Het is dus niet de Vader die geofferd werd maar de Zoon Jezus en sinds het begin is Jezus bij God, en is Jezus God. Het Woord leert dat Jezus Christus als Zoon van God, God Zelf is, geopenbaard in het vlees en dat Hij gelijk is aan God de Vader en de Heilige Geest. Jezus Christus is het Beeld van de onzienlijke God (Kol. 2 : 9, Hebr. 1 : 3, Joh. 5 : 18).
- Dr. Willem J. Ouweneel: Het zoenoffer van God - Ontwerp van een verzoeningsleer; Medema, Vaassen, 2009.
- Ds. M.J. Schuurman: Het verzoeningsoffer van Christus: identificatie met de zondige mens; http://mjschuurman.wordpress.com/2010/04/02/het-verzoeningsoffer-van-christus-identificatie-met-de-zondige-mens/
Lees verder
- Pesachlam, paaslam toont Gods verlossing door Jezus Christus
- Mensenoffers of kinderoffers in de Bijbel (Oude Testament)
- Messias (Masjiach) zowel God als Mens in Oude Testament (OT)
- Jom Kippoer, Grote Verzoendag: Jezus verzoening voor zonden
- Jezus in Getsemane: leerlingen slapen i.p.v. waken en bidden
Gerelateerde artikelen
Christelijke feestdagen met hun betekenisOnze samenleving kent verschillende Christelijk feestdagen waarop wij niet werken. Wanneer vinden deze feestdagen plaats…
Christelijke Feestdagen - PasenPasen is een christelijk feest, echter de manier waarop de meeste mensen Pasen vieren (met eieren en de Paashaas) is nie…
Pasen, Pascha, Pesach, Paasfeest: Jezus Christus paaslamPasen, pascha, pesach, paasfeest: Jezus Christus paaslam. In dit artikel wordt de geestelijke betekenis van pèsach bespr…
Tehilliem: Psalm 22 - een Joodse uitlegElke persoon behoort te bidden in zielenpijn over de lengte van zijn verbanning en zijn val van hoog naar laag. Men beho…Bronnen en referenties
- Inleidingsfoto: Unsplash, Pixabay
- Bijbel: De Nieuwe Bijbelvertaling [NBV]; Statenvertaling (Jongbloed-editie) [SV-J]; NBG-vertaling 1951 [NBG51].
- Chuck en Karen Cohen: Wortels van ons geloof; Comité Gemeentehulp Israël, 2008.
- Dr. Willem J. Ouweneel: Het zoenoffer van God - Ontwerp van een verzoeningsleer; Medema, Vaassen, 2009.
- Ds. M.J. Schuurman: Het verzoeningsoffer van Christus: identificatie met de zondige mens; http://mjschuurman.wordpress.com/2010/04/02/het-verzoeningsoffer-van-christus-identificatie-met-de-zondige-mens/
- Rabbi Stuart Federow: Jews believe that God hates human sacrifices;http://whatjewsbelieve.org/explanation04.html. Voor de laatste keer geraadpleegd op 22 maart 2010.
- Rabbijn Y. Ashkenasy, dr. J. van Goudoever, prof. dr. Th. de Kruijf, W.A.C. Whitlau: Geïllustreerde Encyclopedie van de bijbel; ICOB ills.1964.
- Waarom moest Jezus sterven?: http://www.gotquestions.org/nederlands/waarom-stierf-Jezus.html; voor de laatste keer geraadpleegd op 23 maart 2010.
- Afbeelding bron 1: Rembrandt, Wikimedia Commons (Publiek domein)
- Afbeelding bron 2: Raphael, Wikimedia Commons (Publiek domein)
Reacties
Jelmer, 03-05-2012
Het artikel begint met te stellen dat god tegen mensenoffers en kinderoffers is. Het artikel vermeld dat op basis van Exodus 13 alle mannelijke eerstgeborenen aan god toebehoren, maar “terwijl alle mannelijke eerstgeboren dieren aan God geofferd moesten worden, moest je je eerstgeboren zoon ‘vrijkopen’ door een eenjarig schaap en een tortelduif te offeren in plaats van je zoon.” God vraag dus in eerste instantie wel om kinderoffers, maar laat ze vervolgens weer vrijkopen. Het begrip ‘vrijkopen’ heeft dus betrekking op het offeren. Als ik de vraag stel “Waarvan wordt er vrijgekocht?” dan is het antwoord “Van een wisse dood op het offeraltaar”.
Nu is het zo dat de opdracht uit Exodus 13 om de eerstgeborenen aan god af te staan wordt gegeven als de Israëlieten net uit Egypte vertrokken zijn. Nog veertig jaar te gaan in de woestijn. De opdracht om eerstgeborenen vrij te kopen geld pas als de Israëlieten in Kanaän zijn. Ex 13:11-16: “Als de HEER u in het land van de Kanaänieten gebracht heeft, zoals hij u en uw voorouders onder ede heeft beloofd, en als hij u dat land in bezit heeft gegeven, 12 dan moet u alles wat als eerste de moederschoot verlaat aan de HEER afstaan. Alle eerstgeboren mannelijke dieren die uw vee werpt, moeten aan de HEER gegeven worden. 13 Elk eerstgeboren veulen van een ezel moet u vrijkopen met een lam. Koopt u het niet vrij, dan moet u het de nek breken. Ook elke eerstgeboren zoon moet u vrijkopen.”
Ben benieuwd wat er gedurende die veertig jaar in de woestijn met alle eerstgeboren zonen gebeurt.
Verder mis ik in de analyse ook nog wat andere verzen:
Leviticus 27:28-29 “Wanneer iemand iets uit zijn bezit onvoorwaardelijk aan de HEER heeft gewijd, of het nu slaven, vee of grond betreft, rust er een ban op. Het kan dan niet worden verpand en de gelofte kan niet worden afgekocht. Alles wat onvoorwaardelijk aan de HEER is gewijd, is allerheiligst. Wanneer een mens eenmaal onvoorwaardelijk aan de heer is gewijd, kan hij niet worden vrijgekocht; hij moet ter dood gebracht worden.”
Kennelijk is het mogelijk een mens (ook slaven zijn mensen) onvoorwaardelijk aan god te wijden. Vrijkopen is dan niet meer mogelijk. Zo’n mens moet onmiddellijk worden gedood. Hieruit blijkt dat er wel degelijk mensenoffers werden gebracht.
Een ander interessant vers is Leviticus 29:1-8 die begint met: “Wanneer iemand de HEER de tegenwaarde van een mensenleven belooft, 3 worden de volgende bedragen berekend:” De tegenwaarde van een mensenleven? Er volgen allerlei bedragen zoals vijftig sjekel voor een mand van tussen de twintig en de vijftig, voor een vrouw dertig sjekel, iemand tussen de vijf en de twintig dan is het twintig sjekel voor een jongen en tien voor een meisje, bij kinderen tussen één maand en vijf jaar is het vijf sjekel voor een jongen en drie voor een meisje en bij bejaarden vijftien sjekel voor een man en tien voor een vrouw.
Dit zijn de bedragen die gelden als tegenwaarden van een mensenleven, dat wil zeggen het bedrag dat moet worden betaald om iemand vrij te kopen die aan god is gewijd. Het was blijkbaar algemeen gebruik om niet alleen eerstgeborenen, maar allerlei soorten familie aan god te wijden, dat wil zeggen als offer beschikbaar te stellen. Je volwassen zoon, je broer, puberkind, je ouder…. Alleen de eerstgeborenen moeten worden vrijgekocht. Moeten, in de zin dat god dit opdraagt. Het vrijkopen van al die anderen is optioneel!
Tot slot: god heeft een hekel aan kinderoffers volgens Leviticus 18:21 en Leviticus 20:2? Welnee, hij heeft alleen een hekel aan het brengen van kinderoffers aan Moloch of aan Baal. Kinderoffers en mensenoffers aan zichzelf vind hij geen probleem. Zie ook Ezechiël 20:25-26 “Ik gaf hun zelfs slechte wetten, en regels die leidden tot de dood. Met hun eigen offergaven maakte ik hen onrein, hun eerstgeboren kinderen liet ik hen offeren, opdat ze in ontzetting zouden beseffen dat ik de HEER ben.”
Reactie infoteur, 06-05-2012
Naar aanleiding van uw reactie heb ik over dit thema een nieuw artikel geschreven: http://goo.gl/1E59k
F. Bernet, 01-01-2011
Het is heel mooi en duidelijk. Mag ik er misschien nog aan toevoegen dat Isaak uiteindelijk niet geofferd werd, hoewel Abraham dat van tevoren niet kon weten, maar dat het enige ware offer van alle tijden gegeven werd door God zèlf, en wel door Zijn Zoon, de Here Jezus Christus, Die van Zichzelf zei: "Ik en de Vader zijn één." Hier zien we weer het geheimenis van de drie-eenheid: Vader, Zoon en Heilige Geest.
Reactie infoteur, 02-01-2011
Amen!
Servatius (infoteur), 13-08-2010 #4
"Vanaf het allereerste begin van de Bijbel… tot aan het eind van Bijbel wordt ten diepst niet verklaard waarom alleen op deze wijze uitboeting van de zonden en verzoening van de zondaar met God mogelijk is."
De rede leert ons dat de belediging van mensen zwaarder weegt als de beledigde persoon belangrijker is. Als ik bijvoorbeeld de koning van een land beledig, beledig ik ook het gehele volk. Dat is erger dan dat ik mijn eenvoudige buurman beledig. Anders gezegd: hoe hoger de persoon staat tegen wie ik zondig, hoe groter ook de genoegdoening moet zijn. Schiet ik de minister dood, dan ontneem ik het hele land een minister. Daarom, dien ik ook zwaarder gestraft te worden.
Omdat God oneindig is, is de belediging ook oneindig en vraagt de zonde tegen Hem een oneidige genoegdoening. Omdat de mens beperkt is, kan Hij deze genoegdoening nooit geven. Daarom besloot God mens te worden om zelf als mens de zonde uit te boeten. Omdat Hij ook God is en dus oneindig is, is heeft zijn offer oneindigheidswaarde.
Daarmee is de mens, die beperkt is, gered van de eeuwige straf.
De rede leert ons het bestaan van God. Nu leert de rede ook dat wij God beledigen. Dat zien we elke dag. De rede leert ook dat een een zonde tegen een hooggeplaatste erger is, dan tegen een laaggeplaatste. Omdat God de hoogste is, is de belediging ook het ergst. Omdat Hij oneindig is, is deze belediging ook oneindig. Bijgevolg volgt een oneidige boete. Daarom een zoenoffer en niet zomaar een.
Reactie infoteur, 13-08-2010
Hallo Servatius,
Goed denkspoor!
Ik ga er even op door.
Alleen vergevingsgezindheid is niet voldoende. Want er moet altijd voldoening zijn. De zondaar heeft schuld op zich geladen tegenover God die volmaakt heilig is. Deze schuld moet uitgeboet worden. Aan deze schuld moet worden voldaan. Op zonde volgt de dood. Alleen een Volmaakt Offer (Jezus) kan onze schuld op Zich nemen en daarmee de straf wegnemen. Het vlekkeloze Lam van God, dat geen zonde kende, werd voor ons "tot zonde gemaakt" (2. Kor.5:21).
In feite is de Bijbel er wel duidelijk over waarom het ALLEEN op deze manier kan. De schuld moet worden betaald. En dan zien we hoe groot en oneindig Gods liefde is:
"Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder, die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe" (Johannes 3:16).
Wat een groots offer! We mogen de volkmaakte liefde van de volmaakt heilige God een mysterie noemen.
Mvg, Martin
Agno, 08-08-2010
Eén vraag slechts: waarom heeft een almachtige God überhaupt een zoenoffer nodig om zonden te kunnen vergeven? De hele gedachteconstructie gaat al uit van een schema van 'zonde' en 'vergeving' alsof dat vaststaande feiten zouden zijn. Wellicht is dat zo voor iemand die de bijbel als de alomvattende en objectieve waarheid beschouwt, maar voor anderen - ook degenen die ermee groot zijn geworden, maar ondanks nestgeur de redenaties niet meer kunnen aanvaarden, aangezien die tegen alle rationaliteit indruisen - ligt dat volstrekt anders. Omdat de hele bovenstaande redenatie louter gebaseerd is op bijbelcitaten en willekeurige interpretaties van willekeurige aannames, is bij mij niet de indruk weggenomen dat het bij de kruisiging van Jezus inderdaad om een mensenoffer ging dat een transcendent, en daardoor kennelijk aanvaardbaar aspect verkreeg door de onmiddellijke betrokkenheid en instigatie van de als bestaand veronderstelde God. Alsof Zeus zijn eigen offer organiseerde en daarmee de mensen van hun laakbare praktijken verschoonde - maar niettemin moest er bloed vloeien voordat er 'vergeven' kon worden. Een gradueel verschil dus.
Reactie infoteur, 09-08-2010
Hallo,
Bedankt voor uw reactie.
De Bijbel is er heel duidelijk over dat er geen verzoening mogelijk is tussen God en de mens zonder voldoening. Alleen door de kruisdood van Christus kon genoegdoening aan God worden geschonken. De Bijbel is er minder duidelijk over waarom het alleen op deze manier kan. W.J. Ouweneel zegt hierover in 'Het zoenoffer van God - Ontwerp van een verzoeningsleer' (2009, p. 252):
"Vanaf bijna het allereerste begin van de Bijbel wordt er nadruk gelegd op de betekenis van het plaatsvervangende zoenoffer. Maar tot aan het eind van de Bijbel wordt ten diepste niet verklaard waarom alleen op deze wijze uitboeting van de zonden en verzoening van de zondaar met God mogelijk is. Wij zullen dit mysterie eenvoudig als een Bijbels gegeven hebben te aanvaarden."
Ik ga ervan uit dat de Bijbel het Woord van God is. Dit is niet irrationeel, want ik geloof dat op goede gronden. Het Bijbelse geloof is meer dan het aanhangen van een leer of wat leerstellingen. De Schriften getuigen niet van een waarheid, maar van de Messias of Christus Zelf. Door de vele profetieën over de Messias die uitgekomen zijn in het leven van Jezus, hebben we het bewijs in handen dat God het is Die gesproken heeft en dat de Bijbel geen sprookjesboek is. Alleen in de Bijbel treffen we vervulde profetie aan. Zie mijn artikel hierover:
http://mijn-kijk-op.infonu.nl/mens-en-samenleving/56851-messias-betekenis-en-bewijs-jezus-beloofde-joodse-messias.html
Ik weet niet of u het geloof in God ook irrationeel vindt. Ik kan dat niet goed uit uw reactie opmaken. Ik wil er in ieder geval het volgende over zeggen. Ten diepste is geloof in de Laatste of Hoogste Grond der dingen niet irrationeel, maar bovenrationeel. Ieder mens gaat (ten diepste) uit van (geloofs)vooronderstellingen. Het denken komt voort vanuit het hart, waar geloof of ongeloof heerst. Het verstand probeert vaak te rechtvaardigen wat het hart al gelooft ('pretheoretisch commitment' wordt dat genoemd). Zie mijn artikel:
http://mijn-kijk-op.infonu.nl/educatie-en-school/30408-neutraal-onderwijs-bestaat-niet-alleen-bijzonder-onderwijs.html
Ieder mens - of hij of zij nu geloof in God of niet - gaat uit van een Laatste Grond. Dit is een diepexistentiële zaak van het hart. Het kan niet objectief in het verstand gegrondvest worden, maar het is een axioma die iemand aanneemt als diepste of ultiem uitgangspunt. Deze Laatste of Hoogste Grond (ook deze terminologie ontleen ik aan Ouweneel) is niet irrationeel, d.w.z. tegen het verstand ingaand, maar bovenrationeel, d.w.z. boven het verstand uitgaand. Eenieder gaat ten diepste uit van (geloofs)vooronderstellingen en aldus geeft men zich over aan een existentiële Laatste Grond, ook atheïsten. Niemand kan de wereld aanschouwen vanuit een neutrale en onbevooroordeelde positie. Eenieder neemt een voorwetenschappelijke, voortheoretische positiekeuze in, welke voor hem of haar de vaste bodem is van waaruit hij of zij de wereld overziet. Een dergelijk uitgangspunt wordt door prof. Dooyeweerd, bekend van 'De Wijsbegeerte der Wetsidee', het Archimedes-punt genoemd. Dit Archimedes-punt is slechts te vinden in het hart van de mens. Het hart is het concentratiepunt van heel ons menselijk bestaan, van waaruit al onze daden, onze gedachten, ons gevoel, ons spreken, ons liefhebben, ons geloven, oftewel al onze levensuitingen ontspringen. In het hart van de mens wordt het antwoord gegeven op de laatste en diepste vragen en wordt tevens onze verhouding tot God bepaald. Ook een atheïst vindt zijn of haar uitgangspunt in het hart. In dit geval het hart dat door ongeloof zich toegesloten heeft voor de openbaring Gods in Jezus Christus. (Bron: http://members.multimania.nl/groenzicht/spier.htm)
Leestip: de schrijver Dinesh D'Souza laat in zijn boeken beargumenteerd zien dat het geloof in een God rationeler is dan het niet geloven in een God. Sterker, een rationeel individu dient te geloven dat er een God is. Zijn website is hier te vinden: http://www.dineshdsouza.com
Tot slot nog dit. Er zijn een aantal zaken die de 'natuurlijke mens' afstotelijk vindt m.b.t. het heil: de genade, het kruis en het bloed. Genade dat de mens aangereikt wordt door God en wat niet bewerkt kan worden door de mens, stuit hem of haar tegen de borst. Ook tegen de prediking van het kruis verzet de natuurlijke mens zich: "Maar wij verkondigen een gekruisigde Christus, voor Joden aanstootgevend en voor heidenen dwaas" (1 Korintiërs 1:23). Het kruis staat voor schande en wandaad, diametraal tegengesteld aan het heil. Ten derde is het voor niet-christenen onaanvaardbaar dat God eerst 'bloed wil zien' voordat Hij heil schenkt. Onacceptabel, bijna kannibalistisch (men leze Johannes 6:53-56). Het is puur een ergernis voor de natuurlijke mens, ook al 'draagt deze nog wat nestgeur bij zich'. "Een mens die de Geest niet bezit, aanvaardt niet wat van de Geest van God komt, want voor hem is het dwaasheid. Hij kan het ook niet begrijpen, omdat het geestelijk moet worden beoordeeld" (1 Korintiërs 2:14). Alleen de kracht van de Heilige Geest via het Woord van God kan de mens het inzicht geven dat hij of zij het heil nodig heeft vanwege zijn gebondenheid aan de zonde.
Ik hoop hiermee uw vraag voldoende te hebben beantwoord.
Mvg, Martin
Laatste update: 16-03-2023
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Religie
Bronnen en referenties: 10