Een woedeaanval is alleen functioneel bij een bedreiging

Wie regelmatig last heeft van woedeaanvallen beschadigt zichzelf en zijn omgeving. Uiting geven aan woede omdat je de controle verliest, lost niets op. Woedeaanvallen zijn eerder het gevolg van iets kleins dan van een werkelijke bedreiging. Keer jezelf niet tegen anderen als jij uit je evenwicht raakt! Het lost niets op en brengt je nog verder van je doel. Leer jezelf te beheersen. Naderhand, als je weer rustig bent, kun je de situatie en de gevoelens en gedachten die bij je opkwamen analyseren. Doe dat omwille van jezelf en je omgeving.

Woedeaanval

Woedeaanvallen lijken zomaar uit het niets opduiken. De ander heeft geen idee wat er aan de hand is en waarom je opeens zo fel reageert. In feite heb je bijvoorbeeld vaak het gevoel dat je niet gewaardeerd wordt, dat anderen voor jou beslissen of dingen van je verwachten waar je helemaal geen zin in hebt. Terwijl je je in een hoek gedreven voelt, zonder te weten hoe je daar uit komt. Als het je familie betref, ervaar je geen remming om je te uiten. Zodra je je beklemd voelt kun je in woede ontsteken.

Waardering

Bijvoorbeeld: je moeder vindt dat je je broertje best mee op vakantie kunt nemen, want hij verveelt zich en jij gaat toch alleen. Ander voorbeeld: Je man zit naast je in de auto en rijdt mee. Hij heeft voortdurend commentaar op je rijstijl en dat vind je enorm irritant. Of: je tante vindt dat je de broek voor je moeder (van 75) korter moet maken, anders moet ze hem naar de kleermaker brengen, dat kost geld. Jij vraag je af waar ze zich mee bemoeit. Je laat merken dat je er niets voor voelt, maar je lucht je woede pas later als je alleen bent met je man; niet je moeder, want die is het waarschijnlijk met haar zus eens.

Bedreiging

In bovenstaande gevallen, is er geen sprake van werkelijke bedreiging. Als je pertinent wilt weigeren om je broertje op sleeptouw te nemen, dan kan dat. En het commentaar van je man kun je negeren of in een ander licht proberen te zien: hij is bezorgd, of: nou ja, laat hem maar, hij kan het toch niet laten zich ermee te bemoeien. De tante zal het er niet mee eens zijn dat je haar advies niet opvolgt, maar zij heeft niets over jou te zeggen, dus dat kun je van je af laten glijden. Tenzij je vindt dat er enige waarheid in haar opmerking steekt, dat ze het weliswaar anders had kunnen brengen, maar dat je het wel kunt doen.

Disfunctioneel

Woede als reactie op niet bedreigende situaties is disfunctioneel. Je maakt het erger dan het is. Met jouw heftige reactie schep je alleen maar onbegrip en afstand. De ander ervaart de intensiteit van je uitval als buiten-proportioneel. Met je gedrag raak je nog verder van je doel: dat ze je waarderen en respecteren om wie je bent, niet om wie of wat zij nodig hebben of hoe ze willen dat jij bent. Dat je omgeving je gedrag niet accepteert is niet fijn. Familie zal je niet zo gauw buitensluiten, maar vrienden kun je er wel door verliezen, omdat ze je uit de weg gaan.

Functioneel

Woede is functioneel wanneer er sprake is van een werkelijke bedreiging en de omvang van je woede daarmee in verhouding staat. Ook is woede functioneel als de handelingen die eruit voortvloeien de bedreiging effectief doen afnemen, met zo min mogelijk nadelige gevolgen voor jezelf en anderen. Bijvoorbeeld, als je werkgever onterecht tegen je uitvalt, kun je hem lik op stuk geven, als de kans bestaat dat hij zijn fout inziet. Wil hij dat niet inzien, dan bewaar je in ieder geval je zelfrespect en hij is een goede werknemer kwijt. (Tenzij je de baan niet kunt missen; wordt dan liever lid van de vakbond.) Ander voorbeeld: Een taxichauffeur probeert je af te zetten. Dat geeft je volledig het recht van woede uit je vel te springen en met de politie te dreigen. Trouwens: als je heel bang bent, kun je spontaan in woede uitbarsten en zo jezelf beschermen.

Gedrag

Met alle niet-bedreigende situaties kun je leren omgaan, zeker als ze zich vaker voordoen. Bereid je voor en weeg voor jezelf af hoe je er het beste op reageert, zonder boos te worden. Sta eens stil bij het gedrag dat je toepast als je kwaad bent. Kijk naar jezelf in zo’n situatie, het helpt te beseffen waar je mee bezig bent op momenten dat je geen controle meer over jezelf hebt. Vraag je af of je gedrag functioneel is, of niet. En zo nee, wat je dan beter kunt doen.

Mogelijk gedrag bij woede-uitbarstingen

• Schreeuwen
• Stompen
• Kleinerende opmerkingen maken
• Proberen bij de ander gevoelens van schuld op te wekken
• Straffen; niet reageren, negeren
• Proberen ander gedrag af te dwingen
• Je emotioneel terugtrekken
• Mokken
• Angst aanjagen door b.v. agressief of roekeloos rijden

Om achteraf te begrijpen wat er gebeurde kun je de situatie waarin je de controle over jezelf verloor aldus ontleden

Analyse

Door elke dag, of zo vaak als je last hebt van woede-uitbarstingen, een korte analyse te maken, krijg je een beeld van hoe ernstig het met je gesteld is, of dat het gelukkig meevalt. Doe je dit regelmatig, dan kun je zelf bijhouden of de intensiteit van je woede afneemt of niet en dus of je vooruitgang boekt! Zo neem je zelf verantwoordelijkheid voor je gedrag en kun je het veranderen. Zolang je je achter anderen verschuilt zal dat niet gebeuren.

Verantwoordelijkheid

Want als je oprecht iets wilt veranderen moet je beginnen met te beseffen wat het effect is van je woede; beschrijf dat eens! Als je tot de ontdekking komt dat je vaak de ander de (volle) verantwoording geeft van jouw woedeaanval, zal het moeilijk, zo niet onmogelijk, zijn iets aan je gedrag te veranderen. Dat kan immers alleen als je beseft dat jij het zelf bent die zo reageert, pas dan kun je iets aan je eigen gedrag doen. Zolang je de ander(en) de schuld geeft, saboteer je als het ware je genezing/verbetering. Die kan pas inzetten zodra je beseft dat je altijd de vrije keuze hebt in hoe je op een situatie of persoon wilt reageren.

Oplossing

Dus, werk eraan je woedeaanvallen onder controle te krijgen. Zoek een constructieve oplossing, bedenk een compromis. Je wilt je energie toch niet verspillen? Je wilt geen ruzie. Anderzijds wil je dat anderen jouw mening respecteren en je waarderen om wie je bent. Helpt het als je je opwindt als je man meerijdt? Als je hem slaat? Wat schiet je ermee op? Helpt het als je je tante boos aankijkt? Of kwaad wordt op je moeder? Ze zullen niet beter over je denken, je bereikt dus het tegenovergestelde van wat je wilde. Denk daar eens serieus over na!

Lees verder

• Woede: Hé man, blijf relaxed! (special)