Is er een manier om pesten te verminderen?

We worden geregeld geconfronteerd met nieuwsberichten over jongeren die zelfmoord plegen vanwege structureel pesten. Pesten veroorzaakt een minderwaardigheidsgevoel en angsten bij het slachtoffer. Soms is pesten de oorzaak van een levenslang trauma bij het slachtoffer. Er kan daarom niet genoeg tegen pesten gedaan worden. Tegenwoordig is er een methode die effectief lijkt te zijn; de KiVa methode.

Waarom pesten mensen elkaar?

Het is niet altijd duidelijk waarom iemand werd uitgekozen tot slachtoffer. Vaak zijn het wel kinderen die wat onzeker zijn en afwijken van het gemiddelde. Pesters kunnen vaak niet goed uitleggen waarom ze zijn gaan pesten. Dit kan zijn uit verveling of jaloezie, soms ook omdat ze een uitlaatklep zoeken voor hun frustraties. De meeste pesters zijn in wezen onzeker en ze proberen deze onzekerheid te camoufleren door stoerdoenerij. De meeste pesters hebben dan ook medestanders nodig. Hoe meer meelopers, hoe meer bevestiging de pester krijgt en hoe verder hij zal gaan met zijn pestgedrag.

Wat is pestgedrag?

Pestgedrag kan verschillende vormen aannemen:

• fysiek pestgedrag, mishandeling
• verbaal pesten, uitschelden
• vernielen of zoekmaken van eigendommen van het slachtoffer
• roddelen over het slachtoffer
• het slachtoffer doodzwijgen
• het slachtoffer voortdurend uitdagen en voor schut zetten
• het slachtoffer bedreigen en hiermee geld of spullen afhandig maken.

Wat is KiVa?

KiVa is een Finse antipestprogramma, ontwikkeld aan de Universiteit van Turku. KiVa is een afkorting voor een Finse zin die betekent: In deze school wordt niet gepest. De methode wordt sinds schooljaar 2007-2008 standaard gebruikt op alle basisscholen in Finland.
Tijdens het KiVa programma spelen de kinderen rollenspellen. Met behulp van de rollenspelen worden de kinderen zich bewust van de rol die zij spelen of kunnen spelen in het pestproces. Meelopers worden zich hierdoor bewust van het feit dat ze ook een andere keuze kunnen maken en dat hun keuze wel degelijk invloed heeft. Bovendien worden zowel de pester als de meelopers zich meer bewust van gevoelens van het slachtoffer. Hierdoor wordt hun empathisch vermogen vergroot en zullen ze eerder de juiste keuzes maken. De KiVa methode heeft ook effect op de buitenstaanders. Dat zijn de kinderen die niet meedoen aan het pesten, maar het slachtoffer ook niet helpen. Zij kijken de andere kant op. Wie zwijgt stemt toe, en hiervan worden ze zich na de KiVa methode bewust. Doordat ze geen bewuste keuze maken en niet opkomen voor het slachtoffer stemmen ze in wezen met het pesten in. Natuurlijk zal pesten altijd blijven voorkomen. Het kan niet worden uitgewist, maar deelname aan het KiVa programma zou het pesten wel met 50 % kunnen reduceren. Dit is vergeleken met andere methodes een prima resultaat.

Cyberpesten

Relatief nieuw is het cyberpesten, maar ook hier schenkt KiVa aandacht aan. Het probleem van cyberpesten is dat het pesten altijd door gaat. Ook thuis is het kind niet meer veilig. Bovendien ziet de pester niet direct het gevolg van zijn of haar daden, waardoor het pesten vaak extremer is. Dit kan dan bestaan uit berichten over het slachtoffer op forums plaatsen, bewerkte foto's van het slachtoffer via internet verspreiden, telefoonnummer van het slachtoffer op prostitutiesites plaatsen en meer akelige dingen.

Tips voor ouders:

• Zorg dat je kind zijn verhaal bij je kwijt kan en doe niets tegen de wil van je kind, anders loop je de kans dat hij verder pestgedrag gaat verzwijgen, waardoor hij zich alleen maar eenzamer voelt.
• Help je kind om weerbaarder te worden. Laat hem deelnemen aan een weerbaarheidstraining, of doe hem op een vechtsport. Niet omdat vechten de oplossing is, maar hier leren ze ook iets over weerbaarheid en lichaamshouding. Bovendien vergroot het hun zelfvertrouwen.
• Breng in overleg met je kind de school op de hoogte.
• Stimuleer je kind om zelf met mogelijke oplossingen te komen en (andere) vrienden te vinden die hem kunnen helpen.