Ben jij een buitenstaander?

Het oogt een beetje verdrietig, de echte buitenstaander of de man/vrouw waarbij het net allemaal iets anders loopt dan bij een ander. Of het zit tussen je oren of het is echt het geval. Voor beide gevallen geldt, wat is er de reden van en hoe los je het op?

Betekenis

De buitenstaander wil in letterlijke zin zeggen: “iemand die niet bij een groep of vakgebied hoort”. Maar de buitenstaander wordt ook gebruikt in situaties als je jezelf als eenling ziet. Het is in deze geen vaststaand gegeven, maar de perceptie van de persoon in kwestie.

Als alles net even anders is

Veel mensen hebben het gevoel dat hun problemen net even anders zijn dan die van een ander, ze in andere situaties verzeild geraken dan de gemiddelde mens en ze zaken niet snappen die ieder ander wel snapt. Vreemd genoeg is dit niet gebaseerd op enig wetenschappelijk onderzoek of andersoortige ervaringscijfers. Het is een gevoel wat om verschillende redenen naar boven komt, maar heeft vaak te maken met jezelf naar achter schuiven of ondergeschikt maken ten opzichten van die ander. Waarbij het zelfbeeld in ieder geval niet gesterkt wordt.

Enkele voorbeelden uitgewerkt

• Waarop baseer je immers dat die ander hetgeen er verteld wordt allemaal snappen en jij niet? Omdat die ander geen vragen stellen? Omdat die ander geïnteresseerd en vooral ook erg intelligent instemmend mee knikken? Noem de beweegredenen maar op, maar komen slechts voort uit je eigen interpretatie van de situatie.
• Je hebt financiële problemen, worstelt met het leven en je doelen en je relatie is net uit. Waarom jij alle problemen op je dak krijgt en die anderen allemaal niet? Wie bepaalt dat al die andere geen problemen hebben? Heb je het je omgeving wel eens gevraagd? Heb je je wel eens afgevraagd of jij niet in een andere levensfase zit die wellicht net wat meer “problemen” met zich meebrengt dan wanneer je weer een stapje verder bent?
• Tijdens discussie heb ik altijd een andere mening dan de rest. Ik twijfel of ik mijn mening dan überhaupt moet ventileren en meestal zeg ik maar niets. Maar ja, hoe weet je nu of al die andere allemaal dezelfde mening zijn toegedaan? Wellicht zijn er wel meer mensen die de mening voor zich houden, omdat ze denken dat het een afwijkende mening is. Mogelijk ontbreekt het ze (ook) aan lef wel te zeggen wat ze denken.

Hoe om te gaan met je rol als buitenstaander?

Vragen

Feitelijk is het niet moeilijk, maar moet je wel sterk genoeg in de schoenen staan. De enige remedie en het mogelijk ontkrachten van je gevoel buitenstaander te zijn, is er naar te vragen. Een andere mening ventileren krijgt, als je het dus in eigen perceptie fout geïnterpreteerd hebt, bijval van andere mensen die mogelijk hetzelfde denken als jij. Meer problemen dan een ander kan er ook op duiden dat meer mensen net zoals jij nogal wat problemen hebben, maar hier niet mee te koop lopen. Echter, wellicht vertellen ze hun verhaal wel als je je eigen verhaal ventileert. Ditzelfde geldt voor je gevoel dat jij iets niet snapt wat de rest wel snapt en je het gênant vindt om het dan te vragen. Mogelijk zijn er meer mensen hetzelfde als jij en vinden ze het dommig overkomen, omdat ze ook denken de enige te zijn.

Met andere woorden, doe je mond open en leg de situatie voor, stel vragen. Als je het dicht bij jezelf houdt, dan is de kans groter dat andere zich ook meer bloot durven te stellen.

Peilen

Als je het iets minder rigoureus aan wilt pakken of het openlijk vragen nog een stap te ver vindt, peil dan de meningen eens. Dat kan je bijvoorbeeld doen door de persoon naast te vragen, op het werk bij het koffieapparaat een balletje op te gooien of in je vrienden of familiekring bekende afzonderlijk te vragen. Dit vinden minder mensen confronterend en men praat over het algemeen gemakkelijker een-op-een dan in een groep. Tenslotte kan je het ook nog als hypothetische situatie voorleggen.

De échte buitenstaander

De echte buitenstaanders komen we nog wel eens op school tegen. Zo tegen de tijd dat jonge mensen gaan puberen zoeken ze elkaar op voor wat betreft het “erbij horen”, want dat is belangrijk in deze periode. Daar komen uiterlijke zaken om de hoek en als je daar vanaf wijkt wordt je nog wel eens buiten gesloten. Denk aan de adolescent met de bril, of een flink overgewicht of een echte lichamelijke afwijking. Niet zelden worden deze mensen in deze leeftijdsfase buitengesloten en hoewel daar geen pasklare oplossing voor is, is het wel belangrijk daar in ieder geval niet mee rond te blijven lopen. Er over spreken met ouders/opvoeders, maar ook docenten kan helpen. Dan nog blijft het voor sommige mensen een periode van “overleven” tot deze fase voorbij is.
Het maakt deze jonge mensen vaak harder en kan op latere leeftijd ook als voordeel hebben, dat ze niet zo eenvoudig van hun stuk te brengen zijn. Nadeel kan zijn dat men een muur om zich heen optrekt en daar maar weinig doorheen komt. “Té” kan dus zowel in positieve als negatieve zin een rol spelen.

Tot slot

De buitenstaander in de pubertijd is het meisje of de jongen die nooit gevraagd wordt tijdens het samenstellen van het team en is, hoe ernstig ook, concreet. De buitenstaander op latere leeftijd is niet altijd een buitenstaander, maar zit vaak tussen de oren. Voor beide gevallen geldt dat je een belangrijke stap zet als je er over spreekt.