Ban het pesten en treiteren uit met KiVa steungroep methode

Ieder kind en iedere jongere heeft het recht op een goede opleiding, waarbij op een relaxte manier naar school wordt gegaan. Het komt in steeds grotere mate voor dat kinderen worden gepest, met alle consequenties van dien. Het kan resulteren in afwijkend gedrag, afreageren op vriendjes of ouders, teruggetrokkenheid maar ook het aan zichzelf toebrengen van schade. In Nederland worden vermoedelijk een kleine honderdduizend kinderen gepest, waarvan een klein deel zelfmoord pleegt. In Finland is de KiVa (kort Fins voor: In deze school wordt niet gepest) systematiek ontwikkeld, waarbij kinderen via een antipestprogramma worden geholpen. Hoe werkt KiVa tegen pesten en waarom levert het bijzonder goede resultaten op?

KiVa tegen pesten

• Aanleiding om het invoeren
• Hoe werkt het systeem?
• De basis van de steungroep
• Aanvullende lessen in de klas
• Wat zijn de ervaringen tot dusver?
• Resultaten KiVa tegen pesten

Aanleiding om het invoeren

Het komt steeds vaker in het nieuws dat wederom een jong kind zichzelf van het leven heeft beroofd met als reden dat deze wordt gepest, geplaagd of geslagen. Stelselmatige treiteringen door groepen van leerlingen zorgt ervoor dat het kind angst heeft om naar school te gaan, er slecht van slaapt, minder goede tot slechte prestaties heeft en een algehele desinteresse voor de omgeving vertoont. De symptomen kunnen worden vergeleken met depressiviteit, maar dan bij een kind. Structureel vernederd worden en het hebben van een niet geaccepteerd gevoel, zorgt ervoor dat de eigenwaarde van het kind wordt weggecijferd en er geen uitweg meer is. In sommige gevallen leidt het tot zelfmoord. Hoe kan KiVa op school helpen om dit te voorkomen?

Hoe werkt het systeem?

In Finland is er reeds ruimte ervaring mee opgedaan, dat er wordt ingegrepen indien er wordt gepest. Dat houdt in dat er niet zoals van ouds op te vingers wordt getikt, echter er wordt gepraat, overlegt binnen een reflectie- oftewel de steungroep. Daarin zitten meerdere scholieren, de pester en de gepeste persoon. Het doel is om in samenspraak tot begrip met inzicht te komen en dat men elkaar beter leert kennen. Het zorgt ervoor dat de pester meer de positie van het gepeste kind begrijpt, waarnaast ook een samenwerking wordt aangegaan. Daarmee krijgt de pester jegens de gepeste een verantwoordelijkheid om deze tegen anderen als het ware te beschermen. Die band resulteert in een nauwere samenwerking van de kinderen, waarnaast de algehele saamhorigheid kan toenemen.

De basis van de steungroep

Zoals gezegd zit zowel de pester als het gepeste kind in de reflectiegroep. Daarnaast maken een aantal vaste jongeren deel uit van de groep en vormen ook deels het aanspreekpunt mochten er verder schoolplein problemen ontstaan. De groep wordt begeleid door een leerkracht gespecialiseerd in KiVa begeleiding. Het is echter de groep die onder de begeleiding tot een oplossing moet komen en afspraken moet maken. Om daar concreet invulling aan te geven worden de jongeren vooraf geïnstrueerd aangaande hoe de steungroep werkt, hoe treiterproblemen kunnen worden aangekaart en hoe middels de groep oplossingen worden gevonden.

Aanvullende lessen in de klas

Het is noodzaak dat de groep weet wat er gedaan kan worden. Indien ieder kind weet wat zijn of haar rechten zijn kan men snel naar de reflectiegroep stappen. Daartoe krijgen alle leerlingen een aantal maal tot geregeld lessen omtrent het concreet toepassen van de methode. Het zorgt ervoor dat er een collectief bewustzijn voor de problematiek wordt gerealiseerd, zodat het pesten structureel kan worden aangepakt. Daarnaast zorgt het ervoor dat andere kinderen sneller ingrijpen indien een kind de dupe wordt van treiteren. Even naar de steungroep gaan zodat de problemen concreet worden aangepakt en de wereld uit geholpen.

Wat zijn de ervaringen tot dusver?

Het voorkomt dat het kind compleet alleen komt te staan. Het is eerder zo dat het kind zich door de steungroep maar ook het collectief van andere kinderen gesteund voelt. De pester vertoont abnormaal gedrag en daarop wordt deze aangesproken. Door snel en tijdig de pester binnen de reflectiegroep met de feiten te confronteren kan er iets aan worden gedaan. Het collectief spreekt dus, echter er wordt niemand in een hoekje gedrukt. Het is juist de samenwerking tussen de pester en gepeste, waardoor het programma goede vruchten afwerpt. Het blijkt daardoor dan ook dat er meer begrip voor elkaar komt en de twee meer naar elkaar toegroeien. Ook andere kinderen merken, daardoor een collectieve verbetering. Niet het pesten wordt meer beloond, echter het goed doen en aardig naar elkaar zijn.

Resultaten KiVa tegen pesten

Er is ook sprake van een mate van trots als men in de basis steungroep zitting mag nemen. Het geeft een mate van verantwoordelijkheidsgevoel. Daarnaast neemt het vertrouwen van het gepeste kind toe, omdat deze een afspraak met de oude pester heeft. Indien er iets voorvalt dan draagt deze ook mede verantwoordelijkheid. Een stukje bescherming gaat daar dus vanuit. In tegenstelling van het straffen van de pester wordt aansprakelijkheid in het leven geroepen, waardoor het zwakkere kind beter wordt beschermd. In Finland is reeds gebleken dat veertig procent of meer van alle pestgevallen wordt voorkomen en dat houdt in dat het programma reeds op meer dan negentig procent van alle scholen wordt toegepast. Door dit ook in Nederland grootschalig in te voeren kan veel ergernis en getreiter worden voorkomen, maar ook het aantal zelfdodingen zal afnemen. Pas KiVa tegen pesten binnen lagere en middelbare schoolniveau toe, zodat er meer respect voor elkaar is en kinderen of jongeren op een prettige manier naar school gaan.

Lees verder

• Pesten en uitlachen, hoe kan het worden voorkomen?
• Mijn kind vertoont vreemd gedrag, is er iets aan de hand?
• Hoe kunnen slaapproblemen van het kind worden verholpen?