Iedereen kan manipuleren

Strikt genomen kan iedereen manipuleren en komt het in alledaagse dingen voor. Toch kiest niet iedereen er voor om te manipuleren. Ook is er een verschil tussen de ene mens en de ander, want sommige mensen hebben een natuurlijke gave voor manipuleren. Gelukkig kan iedereen het leren… als je dat wilt. Om nu het negatieve karakter van het woord manipuleren te halen, hieronder uitleg over hoe manipuleren ook positief toegepast kan worden.

Wat is het?

Letterlijk komt het uit het latijn, waar ‘manus’ staat voor ‘aanpassingen maken’. Het is een begrip uit de psychologie, waarmee we bedoelen dat we iemand ergens van willen overtuigen door deze persoon te beïnvloeden op een manier dat hij of zij dit niet in de gaten heeft. De manipulator tracht hiermee zijn of haar voordeel te behalen zonder drammerig of onaardig over te komen. Toch liggen normale beïnvloeding en manipulatie erg dicht bij elkaar is het er nauwelijks een scheidslijn aan te geven. Bovendien, en dat is niet terecht, wordt manipuleren vrijwel altijd als negatief gezien. Het is niet verkeerd om dat beeld bij te stellen of minimaal de andere kant te belichten.

Waarom negatief?

Vanuit het instinct hebben mensen de neiging hun sociale positie te verbeteren en om dit te realiseren kan en zal manipulatie door menig mens ingezet worden (soms bewust en soms onbewust). Hoewel het voor over en weer argumentatie beter is als mensen op basis van gelijkwaardigheid en oprechte interesse een gesprek voeren, is dit lang niet altijd het geval. Toch komen op deze manier de beste argumenten bovendrijven en kunnen doorslaggevend zijn.
Maar als gesprekken niet gelijkwaardig zijn kan de persoon door manipulatie een gesprek (en gewenste uitkomst) in zijn of haar richting manoeuvreren, waarbij de persoon bijvoorbeeld geldelijk gewin kan bewerkstelligen. Dat is een voorbeeld waarbij de negatieve kant meer belicht wordt, toch hoeft dit niet altijd het geval te zijn.

Positieve manipulatie

Het klinkt menig mens vreemd in de oren, maar als je bewust kiest voor positieve manipulatie kan je meerdere richtingen op. Enerzijds een doel stellen wat niet slechts eigen belang is en dan mensen vanuit positieve manipulatie meekrijgen, is goed voor jezelf én die ander. Anderzijds kan je er ook voor kiezen om bewust te kijken naar een doel wat je wilt behalen en wat een ander niet kan overzien (maar jij wel). Het moet uiteraard niet sec eigen belang zijn, maar je kunt – omwille van een groter doel – wel iemand positief manipuleren, zodat deze mens er in mee gaat en dat groter doel gehaald wordt. Verder kan je iemand positief manipuleren door een aspect van iemand te benadrukken waar hij of zij in uitblinkt als deze persoon in een dip zit of er iets is niet goed gegaan is. Dit voelt goed en zal het mislukte zeker verzachten of de persoon in kwestie zelfs weer positief laten worden.

Andermans geest

Realiseer je dat ook – met het positieve op de achtergrond - het beïnvloeden van de geest van een ander is. Echter, met altijd een groter doel als achterliggende gedachten, haal je het negatieve en vanuit eigen belang handelende aspect eruit.

Hoe leren te manipuleren

Zoals gezegd is de ene mens van nature in staat te manipuleren. Als dit nu niet het geval is, dan kan je wel met subtiele signalen aan de slag gaan. Subtiliteit is een woord wat hier absoluut in moet, want weinig subliem gedrag, wordt immers door bijna ieder doorzien.

Innemend

Een basis die nodig is, is het gegeven dat je innemend moet zijn. Tijdens een discussie is normaal gesproken oogcontact belangrijk, maar om iemand in te pakken moet je dit terugschroeven. Zo geef je iemand de ruimte om zijn of haar verhaal te doen, kan je instemmend meegaan in het gesprek. Stel vervolgens in het verlengde van het gesprek een vraag die men met “ja” moet beantwoorden en laat weten dat je het er mee eens bent (door bijvoorbeeld instemmend te knikken). De persoon in kwestie voelt zich gesterkt en zal niet direct het gevoel hebben dat je hem of haar op andere gedachten wilt brengen.

Houding

Je houding is tijdens ieder gesprek belangrijk, dus ook als je positief wilt manipuleren. Geïnteresseerd in de richting kijkend, maar zonder continu oogcontact. Onbewust spelen voeten vaak een belangrijke rol, die moeten in de richting van je gesprekspartner staan en neem vooral geen gesloten of gereserveerde houding aan. Doe je armen dus niet over elkaar voor de borst maar hel iets naar voren als je bijvoorbeeld aan tafel zit en zet je ellebogen op tafel.

Mimiek

De mimiek is bij communicatie altijd essentieel en sommige mensen, met een sterke mimiek, zijn een open boek en dan weet je soms al het antwoord op een verhaal wat men nog aan het vertellen is. Een pokerface is het tegenovergestelde. Een belangrijk onderdeel van je gezicht zijn je wenkbrauwen, want de mens legt onbewust tijdens een gesprek de focus op de wenkbrauwen en daarmee kan je het gesprek, zonder iets te zeggen, beïnvloeden. Je wenkbrauwen iets optrekken vraagt om het vertellen van het verhaal en een frons dat je iets niet snapt en uitleg nodig hebt. Verder nodigt een vriendelijk ogend gezicht altijd uit door het vertellen van iets c.q. de ruimte wordt gecreëerd en gaat men er niet vanuit dat je daarna iemand probeert te beïnvloeden.

Tot slot

Manipuleren is zo oud als de mensheid en positief of negatief heeft manipulatie altijd plaatsgevonden. Maar als je het niet van nature beheerst is het wel te leren … en bij voorkeur alleen in positieve zin te gebruiken. Ik kan niet zeggen dat negatieve manipulatie niet loont, maar bedenk wel of je er gelukkig van wordt als mens.